Имам Шамила, дустарин арада санал алайла, вичин хва Къазимегьамедан къуьнел капаш эцигна, вилера-вилер туна, хабар кьуна:
— Лагь кван, хва, чакай вуж къуватлу я?
Тамам чрай яшарив агакь тавунвай хцин сивяй жаваб гуз гьазур хьанвай саягъда “зун” акъатна.
Хцин жавабди буба тажубарна. Ихьтин жаваб ада вилив хвенвачир.
Бейкеф хьайи бубади, кефи хайила ийидай хьиз, хцин къуьнелай гъил ахлудна. Бубадин кефи чIур хьайиди хциз акуна. Адан вилик акъвазна, вичиз цIийи жаваб хгуз кIанзавайди къалурна:
— Исятда, буба, гьелбетда, вун къуватлу я…
Шамилай тажуб жедай тегьерда “вучиз?” — акъатна. Къазимегьамеда вичик тахсир квайди кьатIана, бубадин вилик кьил агъузна акъвазна, жаваб хгуз эгечIна:
— Буба, вун зи далудихъ галамай кьван вахтунда ва ви гъил зи къуьнел аламай кьван за жув, гьелбетда, къуватлуди яз гьиссда. Вуна зи къуьнелай гъил ахлудайла, заз жув зайиф тирди чир хьана…
Ихьтин гафар ван хьайила, Имам Шамилаз вич цаварив агакьай кьван шад хьана. Хцин жавабри ам рази авуна. Хва итимвилин дережадиз хкаж хьанвайди ва адал ихтибарни жедайди акуна.
Ихьтин дережада вичин хва акун гьар са бубадин рикIин мурад тушни!?
Вун гьа чIавузни…
Къунши дачникриз рехъ куьруь хьун паталди зи усадьбадин къвалавай абуруз жигъир туькIуьрнавай.
…Зун жуван сала чIуру жумун тарцел къени къелем илигунал машгъул тир. И арада, бур-бур ацалтна рахаз-рахаз, жигъирдай къвезвай итимдин ван хьана. КилигайтIа, гьамиша хьиз, кьилел хъипи самун фес алаз, гъиле са гьихьтин ятIа пакетни кьуна, вичин дачадиз физвай, вичи лугьудайвал, Аллагьдин лукI Гъалиб Садыкъи муаллим я кьван.
Салам кьуна, “гьикI хьанва, хванахва (имни адан гаф тир), вун жув-жувахъ галаз квекай рахазва?” — диндирмишна за ам.
— За ваз вуч лугьун, гьуьрметлуди, ракьун рекьелай элячIдайла, тик хурукай, кIвач кватна, алукьна зун. Вижевайдиз тIарни хьана. Инихъ-анихъ вил вегьена, жува жувавай хабар кьуна: “Гьинава, Мегьамед, ви жегьилвал? Икьван ажуз хьанвани вун?” — лугьун хьана. Патарив кас-мас гвачирди акурла, “Э-э-э, вун гьа чIавузни са затI тушир”, — акъатна зи сивяй.
Мад вучда, гьар садан уьмуьрда ихьтин вахтар алукьда, давамарна рахун Садыкъи муаллимди. Килиг садра, шаирди кьузуьвиликай гьикьван тIарамдиз лагьанватIа:
Эвел ада вавай иштагь къакъудда,
Гьа къайдада вун такьатдай авудда,
Жегьилвилин гьунарарни хкудда,
АкьалтIай са душман я а кьуьзуьвал.
Мукъаят хьухь, юлдаш! — тагькимарна зун Гъалиб муаллимди ва ахпа вичин рехъ давамарнай…
Азедин Эсетов,
Дагъустандин халкьдин духтур
