Чи ватанэгьлияр — гьар сана
Журналиствилин пешеди вун хиялдани авачир чкайриз акъудда, жуьреба-жуьре яшарин инсанрихъ галаз танишарда. Интернетди, электронный такьатри яргъара яшамиш жезвай, илимда, кIвалахда, искусствода ва маса хилера агалкьунар къазанмишзавай ватанэгьлийрихъ галаз таниш жедай мумкинвални гузва. Зи къенин суьгьбет вичин ери-бине СтIал Сулейманан райондин Агъа СтIалрин хуьряй тир, эхиримжи йисара Чечен республикада кIвалахзавай медицинадин илимрин доктор, профессор Къафаров Эдгар Сабировичакай я.
Ам 1977-йисан 21-апрелдиз Къазахстандин ЦIийи Уьзень шегьерда дидедиз хьана. 1994-йисуз ада Агъа СтIал-Къазмайрин юкьван школа лап хъсан къиметар аваз акьалтIарна.
Гьеле 10-классда кIелзавайла, «ЧIехи хьайила, закай духтур жеда» кьил гана, сочинение кхьей жегьил 1994-йисуз Астрахандин госуниверситетдин лечебный факультетдик экечIна. Студент тир йисара ада вичин алакьунар Астрахандин областда тухвай медицинадин рекьяй пешекаррин ва жегьил алимрин мярекатра къалурна. Вуз акьалтIарай 2000-йисуз Эдгар Къафаров Астрахандин медицинадин госакадемиядин аспирантурадик экечIна. 2004-йисуз илимдин рекьяй регьбер, профессор Р. И. Асфандияров яз, («Вариантная анатомия почечных артерий и её ветвей» темадай) кандидатвилин диссертация агалкьунралди хвена.
2014-йисан февралдилай инихъ Эдгар Сабировича, Чечен республикадин госмедуниверситетдин кьиле авайбуру теклиф авуналди, и вузда кIвалахзава. Алай вахтунда ам Грозный шегьерда кардик квай медицинадин университетда оперативный хирургиядин рекьяй адетдин ва топографиядин анатомиядин кафедрадин заведующий я.
Эдгар Къафарова 2014-йисан октябрдин вацра («Структурные преобразования венозных сосудов почек человека в зрелом, пожилом и старческом возрастах» темадай) диссертация хвена, медицинадин илимрин докторвилин тIвар къачуна.
Чи ватанэгьлидиз Чечен республикада еке гьуьрмет ва авторитет ава. Республикада медицинадин илим вилик тухуник кьегьал лезги хци кутазвай пай Чечнядин образованидин ва илимдин министр Идрис Байсултанова къейдна:
«Эдгар Сабирович бажарагълу пешекар я. Адахъ кIвалахдин гзаф йисарин тежриба ава. Ам Россияда инсандин анатомиядин 3D моделированидай докторвилин диссертация хвенвай тек са алим я. Вичин агалкьунралди Эдгар Сабировича А.-Гь.А. Къадирован тIварунихъ галай Чечен республикадин госмедуниверситетда илим девлетлу авуна. Агъзурралди инсанри адан неинки медицинадин хиле хъсан агалкьунар, гьакIни ам бажарагълу лектор, халкьдин вилик экъечIна дилавардиз рахадайди тирдини тестикьарзава».
Эдгар Сабирович Россиядин ва къецепатан изданийра чапнавай 220-далай виниз илимдин кIвалахрин автор, «За просветительскую деятельность в университете» номинациядай 2023-йисан «Чирвал» премиядин сагьиб я.
Къейд авун лазим я хьи, Э. Къафарова «Анатомия человека» хиляй You-Tube-да образованидин канал тешкилнава. Медицинадин вузрин студентар виридалайни гзаф тамашзавай тематикадин каналдихъ чIехи аудитория – 256 агъзурдалай гзаф подписчикар ава, видеороликриз дуьньядин 42 уьлкведа килигзавайди регистрация авунва. «ВКонтакте» соцсетда адахъ 57 агъзур подписчик ава.
Эдгар Сабировича студентар, фельдшерар ва пешекарар патал Anatomy-education онлайн-академиядин бине эцигна. Проектди теориядин ва практикадин материалрин, клиникадин мисалрин ва 3D-анатомиядин куьмекдалди инсан туькIуьр хьунин деринриз машгъулардай ва гъавурда гьатдай къайдада гьахьдай мумкинвал гузва.
Чи баркаллу ватанэгьли Вирироссиядин «Лига лекторов» конкурсдин гъалибчи, YouTube видеохостингдин алемда машгьур гимишдин кнопкадин сагьибни я. Лагьана кIанда, и шабагь 100 000 кас подписчикар авай каналрин авторриз гузва.
Медицинадин илимрин доктор, профессор Эдгар Сабирович Къафароваз регьятди тушир зегьметдин ва илимдинни ахтармишунрин бегьерлу кIвалахдай Чечен республикадин профсоюздин «Медицинада агалкьунрай» гьуьрметдин знак, медицинадин университетдин гьуьрметдин грамотаяр ва гзаф кьадар маса шабагьар ганва.
Лезги халкьдин, Дагъларин уьлкведин тIвар яргъарани машгьурзавай Эдгар Сабировичахъ чаз чандин мягькем сагъвал, хизанда хуш бахтлувал, кIвалахда, илимдин рекье мадни еке агалкьунар хьана кIанзава.
Хазран Кьасумов
