ЧIулав ниятар кьилиз акъатнач
Алай вахтунда Россиядин Федерацияди, адан Яракьлу Къуватри, вири халкьди дуьньядин 54 государстводин патай куьмек агакьзавай Украинадин миллетбазрикай, неонацистрикай чи уьлкведин чилер, Ватандин азадвал, итижар, аслу туширвални хуьн патал дяведин серенжемар кьиле тухузва. Инсанвилин вири ерияр квадарнавай вагьшийри ингье Курскдин, Белгороддин, Воронеждин областрик акатзавай хуьрер, шегьерар ракетайрай язава, чилер кьун патал чалишмишвалзава, США-дин, коллективный западдин планар кьилиз акъудуник чпин пай кутазва. 1999-йисузни къецепатан душманриз международный бандитрин тешкилатрин куьмекдалди Дагъустанда дяведин цIай тваз, вири Кавказ женгерин майдандиз элкъуьриз ва ам Россиядиз акси акъвазариз кIанзавай. Угърашрин мурдар хиялар кьилиз фенач. Дагъустанвийрин садвал, викIегьвал, Ватан кIанивал себеб яз.
И йикъара республикадин шегьерра, районра бандитар кукIварайдалай инихъ 25 йис тамам хьуниз талукь мярекатар тешкилзава. 14-августдиз Новолак районда гзаф инсанрин иштираквал аваз юбилей къейдна. 22-августдиз Ботлих районда гзаф мугьманар кIватI жеда.
Республика патал важиблу и месэладиз талукь яз Дагъустандин Кьил Сергей Меликова 8-августдиз махсус совещание кьиле тухвана. РД-дин гьукуматди региондин кьилин тапшуругъдалди 1999-йисан вакъиаяр рикIел хкидай махсус план туькIуьрна. Сергей Меликова лагьайвал, 25 йис идалай вилик Дагъустанди Россия пайи-паяр авунин вилик пад кьуна.
Юбилейдиз талукь кьилин мярекатар Буйнакскдин, ЦIумада, Новолак, Ботлих районра кьиле фида. Саки виринра конкурсар, конференцияр, шикилрин, ктабрин выставкаяр, элкъвей столар, пресс-конференцияр тешкилда, фильмаяр къалурда. Юбилейдин мярекатра бандитрин хура уьтквемдиз акъвазай а вакъиайрин иштиракчийри, военныйри, игитрин багърийри, ополченцийри, жегьилри, жемиятдин тешкилатрин векилри иштиракда.
1999-йисан августдин, сентябрдин варцара республикада кьиле фейи вакъиаяр рикIелай тефидайбур я. Абур Дагъустандин ва Россиядин садвал хуьн патал гъиле яракь кьуниз мажбур хьайи инсанри рикIелни хкизва. И мукьвара республикадин газетрин журналистрихъ галаз Дагъустандин военкоматдин къуллугъчи, полковник Явнус Рамазанович Жанбалаев гуьруьшмиш хьана ва ада вичи иштирак авур агьвалатрикай суьгьбетна.
— Гьелбетда, Советрин Союз амайтIа, ихьтин ажайиб крар, вагьшивилер вилериз аквадайди тушир,- ихтилатдив эгечIна Я. Жанбалаев. — Амма гьакъикъат гьахьтинди хьана. Дуьньяда зурба уьлкве тахьай мисал авур душманриз гьа саягъда Россияни картадилай алудиз кIанзавай. И жуьредин планар США-ди ва адан гъилибанри фадлай янавай. Горбачева, Ельцина рехъ гайи ва маса гъалатIрикай менфят къачуна, душманри чи уьлкведа гьукумдиз акси хейлин къуватар, иллаки жегьилрикай, арадал гъана. Долларралди таъминарна, абурун гъиле яракьни вугана. Дагъустандиз сад лагьай вагьшивал 1998-йисуз акуна. Яракьламиш хьанвай жегьилри Госсовет кьурла, дараматдин винел къацу пайдах хкажайла. Мегьамедали Мегьамедовалай жегьилар секинариз, арадал атун мумкин тир граждан дяведин вилик пад кьаз алакьна.
Ихьтин меслятдин, секин гьалар РагъакIидай патаз хуш хьанач. Абуру Чечен Республика гъилик кьуна ва ам Россиядиз акси акъвазарна. Гьана международный бандитарни кIватIна. Анай абур Дагъустандин чилелни атана. Республикадин агьалийрихъ галаз санал бандитар кукIварунин карда Яракьлу Къуватри, къайдаяр хуьдай органрин къуллугъчийри иштиракна.
Зун кьиле авай гуьгьуьллубурун, ополченцийрин дестеди Новолак районда къайда хтун, боевикрин рекьер агалун патал чалишмишвална. Чи куьмек Къадардин зонадани герек атана. 20-августдиз федеральный къуватри бандитрин дестеяр Чечнядиз кат хъувуниз мажбурна. 25-августдиз Россиядин ВВС-ди Дагъустандинни Чечнядин сергьятрив кIватI хьанвай бандитрин кIватIалрал бомбаяр вегьена, абур ракетрай яна.
Чпин гьукум тешкилнавай Буйнакск райондин Къарамахи, Чабанмахи, Къадар 28-августдиз Россиядин кьушунри боевикрикай азадна.
5-сентябрдиз Басаеван ва Хаттабан геллегьар Новолак райондиз гьахьна. Къизгъин женгер 14-сентябрдалди давам хьана. 15-сентябрдиз Дагъустан бандитрикай михьиз азадна.
Зун кIевелай инанмиш я, интернациональный бригадайри, хайи чил хуьз вири халкь къарагъуни неинки бандитрал, гьакI информациядин женгинани гъалибвал къазанмишна. Гилани абуру Украинадин миллетбазар, коллективный запад магълуб авун патал чпелай алакьдай вири крар ийида, — лагьана эхирдай Я. Жамбалаева.
Нариман Ибрагьимов
