Бадам

Бадамдин (миндаль) ватан Азия яз гьисабзава. Амма абур гьасилзавай чкаяр йисалай-суз артух жезва. Бадам хутарин жинсиник акатзавай кул-кус (гъвечIи тар) я, адан емишдални гьа ихьтин тIвар ала. Бадамдин тIямлу ва ширин хвех хийирлу затIаралди девлетлу я. Абур дуьньяда гегьеншдиз ишлемишзава. Ам В витаминдин, токоферолдин, кальцийдин, фосфордин, магнийдин, калийдин чешме яз гьисабзава.

Пешекарри тестикьарнавайвал, бадамди инсандин сарарин, чIа­рарин, хамунин гьалар хъсанарзава, тIуьрди иливарунин кар къайдадик кутуниз хъсан патахъай таъсирзава, онкологиядин азарар пайда хьуниз манийвал гузва.

Пешекарри са йикъан къене бадамдин 10 хвех тIуьн теклифзава. Бадам тухвал гьисс ийиз тадай суьрсетрик акатзава. Гьа са вахтунда инсандин сагъламвал мягькемарунин кардани и набататдикай менфят къачуз жезва. Кьилди къачуртIа, цварадин къурулушдин азаррихъ галаз женг чIугунин карда бадамдин хвехверикай дармандин такьатрин еринда гьеле дегь заманайрилай хийир къачузва. Бадамди рикIин сагъламвал хуьниз, ивидин дамарар михьуниз, дуркIун­рай къум акъудуниз, шекердин ва инсулиндин дережа агъузаруниз, мефтIедин кIвалах хъсанаруниз, ахвар татун алудуниз куьмекзава.

Артухан заланвал авай инсанриз пешекарри бадам тIуьн тавун тек­лифзава. Калорияр гзаф квайвиляй хвехвери инсандин заланвал артухарда. Мад са важиблу делил: дигмиш тахьанвай бадам тIуьн вири­буруз къадагъа я, вучиз ла­гьай­­тIа, адак инсандин бедендихъ галаз кьан тийидай токсинрин цианидар ква.

«Лезги газет»