Октябрдин эхиримжи гьяд юкъуз Махачкъаладин аэропортуна кьиле фейи нагьакьан вакъиайри гзафбур тажубарна, гьатта къарсатмишна. Вуч патал? Палестина гьинай, Дагъустандин авайни-авачир са аэропорт гьинай? Бязи жегьилри чеб лап инсансузвилелди тухвана. Аламат, абурун арада дишегьлиярни авай. Интернетдиз гьасятда акъатай видеороликрай акурвал, дишегьлиди гьарайзава: «Къван це абуруз!» Яни полицейскийриз. Жегьилрини чиле тунвай бетондин кьуд пипIен гъвечIи керпичар акъудиз полицейскийрал, самолетдал элязава. Са шумуд полицейский духтурханадиз аватна.
2022-йисан сентябрдиз Махачкъалада тамам тушир мобилизациядиз акси митинг кьиле фена. Ана иштиракайбурун чIехи пай дишегьлияр тир.
Абуру «Дяве герек туш, чи рухваяр секин тур» лугьуз гьарайзавай. Гъавурда такьадай кар авач, са дидедизни вичин хва хаталувилик, дяведин гугрумрик акатна кIандач. Амма чпин везифаяр кьилиз акъудзавай, меслятдивди майдандал кIватI хьанвайбур гъавурдик кутаз кIанзавай полицейскийрал гъил хкажун, абур гатун, полицейскияр катдай чкадал гъун чи дишегьлийриз герек авайни?
Ихьтин гьерекатриз гьасятда баянарни гана. «Дагъустандин дишегьлияр Москвада авайди тиртIа, анин полицейскиярни абурукай катдай». Бязибуру Дагъустандин «викIегь» дишегьлияр чпин ихтиярар патал майдандиз экъечIай РагъэкъечIдай патан жуьрэтлу дишегьлийрив гекъигзава. Дишегьлийриз сечкийра иштиракдай, гьукумдин органра кIвалахдай ихтиярар гун патал сес хкажай иранви Саба Кард Афшаридив, дишегьлийризни машинар гьалдай ихтияр це лугьуз майдандиз экъечIай Саудовдин Аравиядай тир Манал Аль-Шарифдив, дишегьлийриз гужар ийимир лугьуз митинграл рахай мьянмави Аун Сан Су Чжидив, Доминикан Республикадин диктатордиз акси яз къарагъай вахар Мирабелрив гекъигзава. Абуру гьакI Дагъустандин дишегьлийри рехъ гузвай къанунсуз къайдасузвилерин тереф хуьзва ва гьа идалди абур чпи гьахълу кар ийизвайдахъ инанмишарзава. Чизвач хьи, им гьалдарун, гьукумдиз акси акъвазарун тирди.
Чи дишегьлийри вири ихтияррикай менфят къачузва эхир. Государстводин, гьукумдин къуллугърал абур ала. Дишегьлийри фадлай сечкийра иштиракзава. Спортдин кIани жуьредал машгъул жезва. Вузра кIелзава, рикIиз хуш пеше къачузва. Автомашинар гьалзава. Бизнесда, карчивиле кIвалахзава. Митингра иштиракзава. Са хиляйни, рекьяйни дишегьлийрин вилик пад кьунвай, абуруз са вуч ятIани къадагъа авунвай я къанун, я кар авач. Бес и ажугъвал, хъел, жемиятдин къайдаяр хуьзвай ксариз, гьукумдин органриз акси гьерекатар авун гьинай я?
Абур къанунсуз крар авуниз ни мажбурзава ва я ни гьалдарзава?
РикIел мад са «бунт» хквезва. ЦIинин гатуз гьава гзаф чими (40-45-градусдин) хьуникди, меркездин электросетар къайдадикай хкатиз сятералди кIвалер, идараяр электроэнергиядикай хкатна. Мадни дишегьлийри Семендерда, М.Гьажиеван, Акушинскийдин тIварарихъ галай куьчеяр кьуна, автомашинрин гьерекат акъвазарна. Рекьидай чкадал алай начагъбур духтурханадиз агакьарзавай «тади куьмекдин» машинризни рехъ давамардай ихтияр ганач. Гьа идазни чи дишегьлийрин викIегьвал, дирибашвал лугьуз жедани? Яраб инсанвал, инсафвал, регьимлувал гьиниз фенватIа?
Дагъларин уьлкведа ихьтин дидеяр, дишегьлияр авайди тушир эхир. 1999-йисан зулуз международный террористар республикадин мулкариз гьахьайла, чи дишегьлиярни итимрихъ галаз бандитрин хуруз экъечIнай, жуьреба-жуьре куьмекар ганай.
США, РагъакIидай патан чIехи пай уьлквеяр Россия барбатIиз, халкьар сад-садал гьалдарна, пайи-паяриз, девлетар тарашиз алахънава. И кардани абуру Украинадин миллетбазрикай менфят къачузва. И важиблу месэладин гъавурда гьар са ватанэгьли, гьа гьисабдай яз чи дидеяр, вахар, рушарни гъавурда акьуна кIанда эхир. Къе а душманрин вилик пад кьун тавуртIа, пака бандитар, террористар мад чи хуьрериз, шегьерриз ахкъатда.
И кардин гъавурда авай дагъустанви дишегьлийри махсус серенжемда иштиракзавай кьушунриз, чи рухвайриз чпелай алакьдай куьмекар гузва. Дагъустандин дишегьлийрин союздин председатель Интизар Мамутаевади лагьайвал, СВО-дин иштиракчийрив датIана куьмек агакьарзава. Дагъви дишегьлийри абур патал парталар, яргъанар, алачухар, техника кIевирдай шейэр цвазва. Аскерриз пIапIрусар, батарейкаяр, пичер, парталар авай 5 агъзур посылка рекье тунва. Герек техника маса къачун патал пул кIватIзава. ТIелетIл хуьряй тир Умижат Хириясулмегьамедовади, Къизлярдай тир Елена Бобровади хсуси ательейра аскерриз парталар цвазва. Ихьтинбур цIудралди ава. Ихьтин чешнейриз ватанпересвал лугьуз жеда. Митингриз эверун, гьукумдиз акси гьерекатриз рехъ гун, социальный сетра «военкоматриз, армиядиз фимир» лугьуз кхьин, чпин везифаяр тамамарзавай полицейскийрал гьужумар авун герек авай крар туш. Дяве, телефвилер, къурбандар я гьукуматдин кьилевайбурузни, я халкьдизни кIанзавач. Амма душман атана сергьятдив акъвазнавайла, кьил къумадик кутунвай девекъуш хьиз, кIвале чуьнуьх хьуникай са файдани жедач. Душман кукIварун, ам сергьятдивай яргъа авун, жуван кIвал, хуьр, уьлкве хуьн Президентдин, гьукуматдин, гьар са ватанэгьлидин буржини я.
Нариман Ибрагьимов
