Чи ватанэгьлияр — гьар сана

Лезги халкьдин гзаф векилри Россиядин­ жуьреба-жуьре субъектра бине кутунва,­ хи­­за­нар тешкилнава, гьар жуьре хилера­ кIва­­лахзава. Чпин ахлакьдалди, михьи ри­кIел­ди­, захавилелди, намуслу зегьметдалди­ гъур­­­­батда маса миллетрин векилрин арада­­ гьуьрмет, кIанивал къазанмишнава.­ Къе заз Нижний Новгороддин областдин­ Диве­ев­­с­кий райондин «Агрофирма «Верякуши»­ ОАО-дин исполнительный директор­виле­ кIва­лах­за­вай, и областда «Йисан мер­гья­мат­лу­­ инсан» номинацияда са шумудра гъа­­­либ­ хьайи эминхуьруьнви Аскерали Ме­гьа­­медкьа­су­мо­вакай суьгьбет ийиз кIанзава­.

А. Мегьамедкьасумов 1973-йисан 21-февралдиз СтIал Сулейманан райондин Аламишеда (гилан Эминхуьре) дидедиз хьана. Адан дах Мегьамедкьасум Асалиевича яргъал йисара школада пионервожатыйвиле ва муаллимвиле, диде Гуьлуьзар Абдиевнади «Аламишин­ский» совхозда рабочийвиле кIвалахна. И гьуьрметлу хизанда 6 аял чIехи хьана: Асали, Мурсали, Аскерали, Султали, Маисат ва Раисат. Асалиди, Мурсалиди ва Аскералиди Нижний Новгород шегьердин хуьруьн майишатдин академия куьтягьна.

1990-йисуз хуьруьн юкьван школа гимишдин медаль къачуналди акьалтIарай Аскера­ли Мегьамедкьасумов Горький шегьердин хуь­руьн майишатдин институтдин агрономвилин факультетдик экечIна, 1994-йисуз Нижний Новгороддин хуьруьн майишатдин академияда кIелун давамарна, анаг «алим-агроном» пешекарвал къачуналди акьалтIарна.

Ада вичин зегьметдин рехъ 1996-йисуз Ниж­ний Новгороддин областдин Перевозский­ райондин «Ильичан весияр» СПК-да кьилин­ аг­ро­номвиле кIвалахунилай башламишна. Муь­­жуьд йисалай А. Мегьамедкьасумоваз­ рай­­о­н­дин регьберди «1-май» СПК-дин дирек­торвал авун теклифна. И везифа ада 2002-2006-йисара­ намуслудаказ кьилиз акъуд­на. Гуьгъуьнлай (2007-йисан февралдилай 2015-йисан майдалди) Аскерали Мегьамедкьасумовича Арзамасский райондин «Абрамово» ООО-дин директор­виле кIва­­лахна. Ада вичи суьгьбетзавайвал, «Аб­ра­мо­во» майишатдихъ сифтедай 340 къарамал авайтIа, ада кIвалахзавай йисара абурун кьадар 1200-дав агакьна. Абурукай 400 нек гузвай калер тир. Гьа чIавуз Арзамасский районда­ гьатта советрин вахтундани тахьай кьван нек ацазвай. Ихьтин нетижайрай СССР-дин вахтара­ Социализмдин Зегьметдин Игитвилин тIвар гуз­вайди тир. И майишатдихъ 5000 гектар чил авай.

А. Мегьамедкьасумов Нижний Новгороддин областда «Йисан мергьяматлу инсан» номинациядай кьве сеферда гъалиб хьана ва Нижний Новгороддин Кремлда областдин губернатор В. Шан­цева кьегьал лезги хцин чалишмишвилер­ дипломдалди ва Гьуьрметдин­ грамотадалди къейдна. Адахъ гьакIни РФ-дин хуьруьн майишатдин ва областдин хуьруьн майишатдин министерствойрин, законодательный собранидин, Арзамасский райадминистрациядин грамотаяр ава.

Перевозский районда кIвалахзавай вахтунда ам округдин патай Земский собранидин депутатвиле хкяна. Депутатди район патал баркаллу гзаф кIвалахар авуна.

2016-йисан ноябрдилай Аскерали Мегьамедкьасумовича Дивеевский райондин набататчивилин «Агрофирма «Верякуши» ОАО-дин директорвиле кIвалахзава. И майишатди кьилин кархана — Сеймовский къушарин фабрика­ патал техил (мух, къуьл, нахутI, лацу люпин ва мсб.) битмишарзава. Аскерали Мегьамедкьасумован регьбервилик кваз майишатди 2017-йисуз 11200 тонн техил кIватI хъувуна.

Зегьметни чIугваз А. Мегьамедкьасумов­ илимдин кIвалахдални машгъул хьана. 2019-  ­йи­суз ада “Влияние элементов техно­ло­гии выращивания различных сортов карто­фе­ля­ на урожайность и изменение плодородия выщелоченных чернозёмов в Волго-Вятском регионе” мес­эладай диссертация хвена, хуьруьн майишатдин илимрин кандидатвилин тIвар къачуна.

Чи баркаллу ватанэгьлиди регьбервал гузвай майишатдихъ гьар йисуз агалкьунар жезва. ИкI, мисал яз, 2022-йис карханади 103,3 миллион манатдин къазанжияр аваз акьалтIарна.

Алай йисан нетижайрикай Аскерали Мегьамедкьасумовича “Ударник” газетда гайи гегьенш интервьюда суьгьбетзава. Адай малум жезвайвал, 2024-йисан 17-сентябрдин нетижайрай Нижний Новгороддин областда хуьруьн майишатдин хиле генеральный директоррин рейтингдин иштиракчи тир А. Мегьамедкьасумова 5-чка кьуна.

2024-йисуз агрофирмади 13 000 тонн техил вахчун пландик кутунвай. Директорди журналистриз лагьайвал, алай йисан июндин ва июлдин варцар лап кьурагьбур хьана. Майишатди 10783 тонн техил кIватI хъувуна. Мумкинвилериз килигайла, им тIимил я.

Къведай йисан бегьер патал агрофирмада, план 1550 гектар яз, 1570 гектарда зулун магьсулар цанва. Гатфарин культураяр цун патални бес кьадар чил гьазурнава.

Чи ватанэгьлидин хуш къилихдикай, пешекарвилин дережадикай газетда агрофирмадин кьилин агроном Любовь Бариновади, чатун устIар Александр Мазилова, механизаторар тир Алексей Калмыкова, Иван Шмелева, Петр Орлова, бригадир Александр Кузнецова, инженер Борис Терехина разивилин келимаяр лагьанва.

Агрофирма вилик финин рекье ава. ИкI, къведай йисуз 25 миллион манатдин къимет авай цIийи техника маса къачудайвал я.

Кар алакьдай, дерин чирвилер авай пе­ше­кар-регьбер хьиз, Аскерали Мегьамед­кьа­­сумович чешнелу хизандин кьилни я. Адан уьмуьр­дин юлдаш Елена Николаевнади Выезновский райондин ФОК-дин (физкультурадин­ ва сагъламвал мягькемардай комплексдин) кадрийрин отделдин начальниквиле кIвалахзава.

Абурун хизанда кьве велед ава — Анжели­ка ва Милара. Анжеликади, школа къизилдин­ медалдалди акьалтIарна, Нижний Новго­род­дин областда прокуратурадин органра кIва­лахзава. Миларади, Нижний Новгород шегьердин лингвистикадин университетдин ингилис ва испан чIаларин факультет акьалтIарна, вичин пешедай кIвалахзава.

Азад вахт хьайила, Аскерали Мегьамедкьасумович хизанни галаз хайи хуьруьз хквезва­. Бубайрин ватан тир Хутаргъриз хъфин адан рикI алай кар я.

Хайи райондин, халкьдин тIвар яргъарани машгьурзавай Аскерали Мегьамедкьасумовахъ мягькем сагъламвал, хизанда хушбахтлувал ва кIвалахда мадни еке агалкьунар хьун чи мурад я.

Хазран  Кьасумов