Ашукьдин манияр

И мукьвара Бакуда лезгийрин машгьур ашукь  Нуьсретан  (Мирзебегов  Нуьсрет  Черкесович)  шииррикай, манийрикай ибарат ктаб чапдай акъуднава. Чи халкьдин тарихда им куль­турадин еке вакъиа яз гьиса­биз жеда. ГьикI хьи, ашукь Нуьсрет пIитIиш­хуь­руьнви чи халкьдиз ада яргъал йисара устадвилелди тамамариз хьайи “Шагьзада”, “Инжи”, “Бесер”, “Селми”, “Къемержан”, “Дивана”, “КцIар”, “Жаваб це”, “Дагъустан” ва маса манийралди машгьур хьана.

Ашукьдин ирс екеди я. Ада неинки халкьдин манияр, гьакI вичин теснифарни манийралди тамамарзавай: “Ахцегьиз сефер”, “Магъу дере”, “Шагьнезерни Симузер” ва масабур.  Амма абур гилалдини чапдай акъуд­на­вачир. И кар тIвар-ван авай лезги шаир ва таржумачи Ва­къиф­ Муьшкуьрвиди ва ашукь­дин мукьва-кьилийри чпин хивез къа­чуна. Нуьсретан эсерар кIватI­­­на, къайдадиз гъана, лезги­, азербайжан ва урус чIаларал чапнава. Урус чIа­лан таржумайрик жегьил ­ша­ир Мурад Саида еке пай ку­тунва­.

Ашукь Нуьсрет 1940-йисуз Азербайжан Республикадин ПIитIишхуьре дидедиз хьана. Адан буба Ватандин ЧIехи дяведин женгерай хтанач. Гьавиляй гадади интернатда тербия  ва чирвилер къачуна. Устадвилин ирс ва тежриба ада Азербайжандин машгьур ашукь Шемширавай къачуна. Машгьур ашукьдиз жегьил Нуьсретан чуьнгуьрдал къугъунин ва манияр лугьу­нин устадвал хуш хьанай.

Вичин вири яшда Нуьсрета Азербайжандани Дагъустанда, хуьрерай хуьрериз, шегьеррай шег­ьерриз физ, вичин манияр лу­гьуз хьана. Ам сегьнедиз экъе­­­­чIай вири залар  яб гузвай ин­санрив ацIудай. Яни адан манийрал халкьдин рикI алай. Ахьтин кIанивал ада вичин устадви­лелди къазанмишайдал шак алач. Музыкадинни манийрин искусствода кьетIен агалкьунрай адаз 1970-йисуз Дагъустан Республикадин Гьукуматдин патай Грамота гана, 1980-йисуз ада­кай халкьарин яратмишунрин Вирисоюздин фестивалдин лауреат хьанай.

Вичел ашукь ксар гьи­кьван авайтIа, Нуьсретахъ гьакьван та­кIан­бурни, пехилбурни авай. 1990-йисуз чIулав фитнедин нетижада Нуьсрет са гьихьтин ятIа вагьшидин гъилелай, вичин яшар 50-дав агакь тавунмаз, телеф хьана, эхиримжи кIвални адаз гьа вичин хайи хуьре кьисмет хьана.­

Ашукьдин хатур кIани ва адан яратмишунрин къадир авай несилри адан тIвар ва ирс хуьзва. Адан рухвайри — Шагьнезера ва Черкеса, рушари — Симнареди, Камаледи, Хумареди, Шелаледи бубадин устадвал давамарзава, лезги халкьдин манияр тамамарзава. Ашукьдин 16 йиса авай хтул Нуьсрета А.Зейналлыдин тIварунихъ галай музыкадин училищеда кIел­зава. Ада лап хъсандиз лезги чуьнгуьр, тар, маса алатар язава ва устадвилелди вичин чIе­хи бубадин манияр лугьунин ирс давамарзава.

Ашукь Нуьсрет хъсан ху­дож­никни тир. Рангаралди чIу­гунвай адан хейлин шикилар Тифлисда, Къубада, КцIара, вич хайи ПIитIишхуьре, Манкъулидхуьре кьилди-кьилдин ксарин кIвалера хуьзва. Ашукьдин ирс  лезги халкьдин уьмуьрда яшамиш жезва.

Чи мухбир