Кьисметди чи гзаф кьадар ватанэгьлияр виликан СССР-дин гьар жуьре республикайриз акъуднава. Имни кIвалахдай чкаяр бес тахьунихъ галаз алакъалу тир. Хейлинбур анра бинеламишни хьанва. Вичин ери-бине Ахцегьрин хуьряй тир ва алай вахтунда Баку шегьерда яшамиш жезвай хирург-офтальмолог Марият Мамедовна Султанова гьа ихьтинбурукай сад я. И мукьвара ам вичин ватан тир Ахцегьрин хуьруьз хтанвай…
М.М.Султанова 1976-йисуз военный къуллугъчидин хизанда дидедиз хьана. Ам “Вилерин азарар” пешедай медицинадин илимрин кандидат, духтур-офтальмолог, микрохирург, дакриолог, косметологиядин рекьяй хирург я. Мариятан буба рагьметлу Мамед Юсуфович Султановни духтур-офтальмолог, медицинадин илимрин доктор, профессор, медицинадин къуллугъдин подполковник, отставкада авай полковник тир. Ада вишералди аскерриз агалкьунралди вилерин операцияр кьиле тухвана, абур арадиз хкана.
Марият духтур 1993-йисуз Баку шегьерда авай Н.Нариманован тIварунихъ галай Азербайжандин госмединститутдин педиатриядин факультетдик экечIна, 1999-йисуз анаг агалкьунралди куьтягьна. 1999-2000-йисара Марият духтурди Баку шегьердин 3-нумрадин аялрин клиникадин азарханада интернатурада кIелна. 2000-йисалай инихъ ада А.Алиеван тIварунихъ галай духтуррин пешекарвал хкаждай Азербайжандин госмединститутдин офтальмологиядин кафедрада духтур-офтальмологвиле кIвалахзава.
2005-йисуз М.Султановади аялрин вилин накъвадин каналрин азарриз талукь темадай илимдин кIвалах кхьена. 2012-йисуз лагьайтIа, и темадай агалкьунралди диссертация хвена, “Офтальмология” пешедай медицинадин илимрин кандидатвилин тIвар къачуна. Марият духтур илимдин 42 макъаладин автор, абурукай 21 диссертациядин кIвалахдин темадиз талукьбур я. Ада илимдин 12 кIвалах къецепатан уьлквейрин печатда чапнава (Россия, Украина, Молдова, Австрия, Греция, Туьркия).
Тарифлу делил мадни ам я хьи, Марият Мамедовна 2 изобретенидин автор, 6 изобретенидин соавторни я. Ада Азербайжанда, Россияда, Туьркияда, Австрияда, Украинада, Бельгияда ва маса уьлквейра офтальмологиядай кьиле тухузвай конференцийрин ва конгрессрин кIвалахра са шумуд сеферда иштиракна. Ада анриз стендар гьазурна ва докладар рекье туна. 2008-йисуз М.Султановади Азербайжандин офтальмологиядин НИИ-да, катарактадин азаррикай сагъардай чирвилер гудай курсар куьтягьна.
2009-2012-йисара М.Султановади Зальцбург шегьерда (Австрия) офтальмологиядин рекьяй кьиле тухвай семинаррин кIвалахда активнидаказ иштиракна. 2011-йисуз ТЛЭД-диз (“Трансканаликулярная лазерная эндоскопическая дакриоцисториностомия”) талукь темадай Анталия шегьерда (Туьркия) кьиле фейи духтуррин пешекарвал хкаждай курсар акьалтIарна. 2013-йисуз ада са шумуд (“Ботулинотерапия”, “Контурная пластика”, “Мезотерапия”, “Биоревитализация”) темадай Киев шегьерда (Украина) курсара чирвилер къачуна. 2014-йисуз Россияда ТЛЭД-диз, аялрин вилерин азаррин диагностикадиз ва операцияр кьиле тухуниз талукь темайрай Уфа шегьерда духтуррин пешекарвал хкаждай курсар акьалтIарна.
Гьайиф хьи, коронавирусдин тIугъвал себеб яз, Россиядинни Азербайжандин сергьят агалнава. Кьве уьлкведин сергьятдилай алудзавайди анжах халкьдин майишатдин метлеб авай парар я. Ихьтин шартIара Бакудинни Москвадин алакъа хуьзвайди анжах гьавадин транспорт я. Самолетда аваз хкведайла еке харжияр акъатзаватIани, Марият Султанова и йикъара, чна винидихъ лагьайвал, Ахцегьиз хтанвай. Ам хайи чилел тамам кьве гьафтеда хьана.
Марият духтурдиз, гьеле Бакуда амаз, Дагъустанда авай азарлуйрин патай гзаф кьадар зенгер къвезвай. Гьавиляй ам Ахцегьиз хтун абур патал халис савкьат хьана, ам инсанри сабурсуздаказ вилив хуьзвай. Ахцегьа хьайи йикъара адан патав азарлуяр атун тавур са югъни хьанач. Духтурдин патав гьатта къуншидал алай хуьрерайни инсанар къвезвай. Вахтунин кьитвилизни килиг тавуна, ада, садазни ваъ талгьана, вири кьабулна. Тарифдин делил мадни ам я хьи, Марият духтурди кьабулай са азарлудивайни, вичин рагьметлу бубади хьиз, пул къачунач.
Вири азарлуйри ва абурун мукьва-кьилийри Марият духтурдихъ чандин мягькем сагъвал хьун рикIин сидкьидай алхишна. Чунни и гафарик шерик жезва. Къуй Марият Мамедовнадихъ чилел виридалайни важиблубурукай сад тир духтурвилин пешеда мадни еке агалкьунар хьурай!
Нариман Мамедов,
журналист
