Махачкъалада машгьур алим-лингвист Мегьамед Гьажиеван 120 йисан юбилейдиз талукь яз ам рикIел хкунин мярекат кьиле фена.
РАН-дин ДНЦ-дин ЧIалан, литературадин ва искусстводин институтдин (ИЯЛИ) залда Мегьамед Гьажиеван невеяр, адахъ галаз мукьувай таниш ксар, алимдин рехъ давамарзавай къуллугъчияр кIватI хьанвай. Мярекат институтдин директордин везифаяр вахтуналди тамамарзавай филологиядин илимрин доктор Мегьамед Мегьамедова ачухна.
— Гьажиев Мегьамед Мегьамедович чи рикIел словаррин автор, лезги чIалан синтаксис ахтармишай кас хьиз алама, — къейдна Мегьамед Мегьамедова. — Адалай вилик Дагъустандин чIаларин синтаксис ахтармишунал анжах Анатолий Алексеевич Бокарёв машгъул тир. Мегьамед Гьажиева адан кIвалах лайихлудаказ давамарна. Дагъустандин халкьарин чIалар ахтармишунин карда синтаксисдиз талукь ахтармишунар зайиф гьалда авай. Мегьамед Гьажиева лезги чIалан синтаксис дериндай ахтармишна, “Лезги чIалан простой предложенидин синтаксис”, “Лезги чIалан сложный предложенидин синтаксис” хьтин илимдин кIвалахар арадал гъана. Идалайни гъейри, ада урус чIаланни лезги чIалан словарь туькIуьрна. Адан гьар са кIвалахдай автордин пешекарвал, ахтармишунрин деринвал кьатIуз жезва. Адаз вичин девирдин четинвилерни акуна. Чи институтда Мегьамед Гьажиева чIаланни литературадин сад авунвай отделдин заведующийвиле кIвалахзавай. Алава яз ам муаллимни тир. Мегьамед Мегьамедовича школадани кIвалахнай, Даггоспединститутдани тарсар ганай, — къейдна М.Мегьамедова ва ИЯЛИ-дин илимдин кар алай къуллугъчи Фаида Гъаниевадиз доклад авун теклифна.
Филологиядин илимрин доктор Фаида Гъаниевади Дагъустандин языкознанидин бинеяр арадал гъайибурукай сад тир чIехи алим, рикIелай садрани тефидай лезги хва Мегьамед Мегьамедович Гьажиеван уьмуьрдин ва илимдин рекьиз талукь гегьенш доклад (адан асул пай чна газетда чапнавай) авуна. КIватI хьанвайбуру еке ашкъидивди адахъ яб акална ва мярекатдин иштиракчийри хейлин алаваяр хъувуна.
М.Гьажиевахъ галаз таниш жедай кьисмет хьайи филологиядин илимрин доктор, ИЯЛИ-дин агъсакъал Иса Абдуллаев юбилярдикай зурба филологдикай, машгьур дагъустанвидикай хьиз рахана.
— Аялдин сифте ктаб “Букварь” я. Халкьдин сифте ктаб-словарь. Лезги халкьдин “сифте ктаб” Мегьамед Мегьамедовича арадал гъана, — алава хъувуна ада.
Мярекатдал рахай алим ва писатель, къе вичи энциклопедиярни гафарганар туькIуьрзавай Къурбан Акимова ИЯЛИ-дин, Мегьарамдхуьруьн райондин кьиле авайбуруз хъсан теклифар гана: “М.Гьажиеван тIварунихъ галай Мегьарамдхуьруьн школадин гьаятда алимдиз гуьмбет хкажун, дамах ийиз жедай музей кардик кутун герек я. РАН-дин ДНЦ-дин ИЯЛИ авай дараматдин гьаятда Дагъустандин илимдик зурба пай кутунвай алимрин аллея ачухнайтIа, хъсан жедай. Абурун арада М.Гьажиеван шикилни хьун герек я”.
ИЯЛИ-дин илимдин кьилин къуллугъчи, филологиядин илимрин кандидат Саимат Юзбеговади юбиляр ИЯЛИ арадал гъайибурукайни сад тирди рикIел хкана.
Мярекатда иштиракиз рагьметлу алимдин Мегьарамдхуьруьн 1-нумрадин школада кIелзавай невеярни атанвай. Абуру чпин ата-бубадин шиирар кIелна, манияр лагьана.
“Лезги газетдин” кьилин редактор Мегьамед Ибрагьимова, адан советник Шихмурад Шихмурадова, литературадин отделдин редактор Мердали Жалилова Мегьамед Гьажиеван юбилейдиз талукь яз йисан вахтунда редакцияди авур кIвалах, газетдиз акъатай материалар рикIел хкана, чIехи жезвай несилди хайи чIал, эдебият, тарих чируниз фикир гун патал гьарда вичи кIвалахзавай чкадал ва кIвале зегьмет чIугун лазим тирди къейдна.
“Дагъустан” ГТРК-дин лезги передачайрин редакциядин къуллугъчи Муъминат Гьуьсейновади вич Мегьамед Гьажиеван хцихъ галаз таниш хьайивал, рикIел хкана, ада багъишай словарь къени еке гьуьрметдивди хуьзвайди, ам аманат яз редакцияда тадайди къейдна.
Юбиляр мукьувай чидай гьар сада М.Гьажиев неинки алим хьиз, гьакI гзаф зегьметкеш, ватанперес, масадаз хъсанвал ийидай кас хьиз рикIел хкана.
Мегьамед Гьажиеван невейрикай тир Айна Гьажиевади мярекат тешкилайбуруз, иниз атайбуруз ва иштиракайбуруз сагърай лагьана. Мукьвал тир вахтунда чпиз Мегьамед Гьажиевакай видео-очерк туькIуьриз кIанзавайди къейдна.
Дагъви Шериф
