“Лезги газетдин” тежрибалу журналистри кхьенвай макъалаяр йикъан еке метлеб авай месэлайралди тафаватлу я. Абур жемятдин вири къатари кIел­зава, чпин фикирар лугьузва, инсанрик къени руьгь кутазва…

Зи вилик “ЛГ”-дин жавабдар секретарь Шихмурад  Шихмурадованни РД-дин налогринни гьакъийрин къуллугъдин ветеран, Дагъустандин ла­йихлу экономист Джамил  Насибован  “Агьил  бубаяр-камалдин  абаяр” (“ЛГ-дин” 24-нумра, 2019-йис) кьил ганвай суьгьбет ква. Суьгьбетчийрин макьсад, мурад ма­къаладин кьил кIе­лай­лани, кьатIуз жезва. “Камаллу абаяр” айгьамдалди кхьенватIани, амай уьмуьр акьуллу, менфятлу крар авуналди ишигълаван хъувуна кIан­дайди къейдзава.

Авторар къарагъарнавай месэладиз чеб гьикI килигзава? Абур гьихьтин фикиррал ала?

Ш. “…Зи фикирдалди, инсандин зегьмет чIугунин бажарагъ, алакьу­нар, яшар пудкъадалай алатайла, артух жезва. Тежриба, сабурлувал, уьмуьрдин уькIуь-цурудай кьил акъу­диз алакьун…”

Дж. “РикIин лап чими чка жуван багърийриз вахтунда це”.

Лагьанвай келимайрал, жавабдал зун рази, абур тариф авуниз лайихлу я. Умудзава, чIехи яшара авай бубайри теклифрикай вахтунда метлеб хкудда. Ин­санар вири сад туш, кьатIунарни гьар жуьре я. Хабар кьадайбурни хьун мумкин я, теклифрал амал тавуртIа, вуч же­да лугьуз.

Бубадикай зун хана рахазвач, гзафбурун кьилел атанвай, къвезвай крар я. Алатай асирдин 90-йисар тир. Чи дах, яш­лу итим, пенсия къачузвайтIани, гьамиша кIвалин кIвалахар ийиз жедай. Къазанмишнавайди сберкассада  ава лу­гьуз, архайин тир. Яргъи уьмуьрдик умуд кваз, начагъвиликай, кьиникьикай ийидай ихтилатар хуш тушир, эцигнавай пул кIеве гьатайла ишлемишда лугьудай ада.

Бедбахтвал кьатIуз тежер, гуьзлемиш тавур терефдихъай атана: СССР чкIана, чукIурна. Гьукуматдин къурулуш дибдай дегишарна. Сберкассайра эцигнавай зегьметчийрин пулар кепекриз элкъвена, менфят хкуддайвал амукьнач. Гьавиляй къазанмишнавайди “жуван рикI алайбурув вахтунда хушвилелди вахкун лайихлувал я”.

Мад са мисал. Бубайри лугьудайвал, вуч цайитIа, гьам гуьнни ийида. Н.С.Хрущева Крым, РСФСР-дикай хкудна, Украинадиз багъишна. Стха халкьарин дуствилин алакъаяр чIурна, чукIурна, эхир къени аквазвач. Заз лугьуз кIанзава хьи, архади, кIвалин чIе­хида веледрин арада тефир  туна виже къведач. Стхайринни вахарин арада къал тун чIехи айиб, гунагь я.

Зегьметдин гьакъидин агъа кIанин кьадардилай (МРОТ) тIимил пенсия къачузвай агьил бубайриз, иллаки муаллимриз, алай вахтунда яшамиш жез четин хьанва. Яшар 70-далай алатна­ва­тIани, абур кIвалах авуниз, зегьмет чIу­гун давамаруниз мажбур жезва. Мек­тебра аялрин кьадар тIимил хьуникди, лугьудайвал, “кьуьзуь балкIан­ди хвал чIурдачтIани”, намуслу, яшлу ксарик кIвалахдилай хушуналди эля­чIун патал регъуьвилер, “кIунер” кутазвай дуьшуьшарни авачиз туш.

Гьелбетда, дуьньядин вири девлетрилай сагъ чан хъсан я. Кьуьзуь хьайи­ла, кIанзни-такIанзни сиве — протезар, япара ван артухардай аппаратар туниз,  вилерални айнаяр гьалдуниз мажбур жезва. Шаир Мукаил Агьмедова (“ЛГ-дин” 23-нумра, 2019-йис) кхьенвайвал, 

Яшлу хьайла, артух жезва нукьсанар,

Аламат туш, я гьакъикъат, инсанар.

Тахьуй кьуьзек акьул кьиляй акъатай,

Амай тIалриз жагъур жеда дарманар.

Къуй виридахъ — сагъламвал, дуьнья-ислягь, чи яшайишни къвердавай хъсан хьурай!

Гьасан Гьуьсейнов, Белиж поселок