Сулейман Пашаев

Дидедиз

Диде, диде, туьк хьиз назик ви гъилер,

Гьуьл хьиз муьгьуьббатдив ацIанвай  вилер,

Кьилелай кап алтадиз, авур кинер,

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

Захъ нахушвал  галукьайла, пашман жеда,

Фад сагъ хъхьун дидедиз лап кIан жеда,

Балад къуллугъда вун пагьливан жеда

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

Дидедин рикI дерьядилай дерин я.

Бала патал  ам виртIедилай ширин я.

Адан гьахъар вахкуз хьайтIа, аферин я,

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

Гьикьван  пел чилел эцигайтIани, гьелбет,

Эгер дидедал эциг тавуртIа къимет,

Гьич яргъайни ваз кьисмет жедач женнет,

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

Вун Къуръанда гекъигнава мелекдив,

Виридалай дуьз къимет гваФелекдив.

Дидейрив чун эгечIин лап гьуьрметдив,

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

ГъвечIи чIавуз, белки, ханатIа ви хатур,

Гъил къачу, диде, а крарилай чна авур.

Кас амач и дуьньяда ви паквал такур,

Къияматдалд алатдач зи рикIелай.

 

КIириви хва Игит Зейнудин  Батмановаз

Террористри кьурла есир,

Леке гъанач,  хвена пак хуьр.

Абур хвена, руьгь — виждандин

Вафалу яз вич Ватандиз.

 

Ви тIварцIе лап тариф ава

Ама “диндин гуьрчегвал” я

ТIварцIел  атай чан Игит хва,

КIирид хуьруьн я вун арха .

 

Жегьил хизан авур азад,

ХъуьтIуькай на авуна гад.

Абурун уьмуьр къутармишна,

На игитвал къазанмишна.

 

Кьуьзуь диде, паб, кьуд аял

Туна, фена вун дуьньядал.

Султан-Ханум дидед гьижран

Ягъийриз хьуй гьадан дуван.

 

Несилриз вун я хьи чешне,

Кьегьал инсанарин бине,

Эсед Салигь ва Муьгьуьдин

Игитар я куьн и хуьруьн.

«Лезги газетдин» 2019-йисан 21-нумрадай.

_________________________________________________________________________

Зегьметдин фронтда иштиракай вахариз

 

Итимар фена гуьгьуьллудаказ фронтдиз.

КIвалахдай ксар садни амачир хуьре.

Четин кIвалахар тамамарун заландиз

Гьатнавай, пар хьиз, дишегьлийрин хиве.

 

Са хейлин дишегьлияр-хуьруьнвияр

Хьанай фронтдин къизгъин иштиракчияр

Вужар тир бес абур, Ватандин куьлгеда

Къвазайбур а чIавуз аскеррин жергеда?

 

Чеб яшдиз кIаркIач, кьезил рушар тир,

Зиреквилиз пеленгриз ухшар тир,

Моздокдал тухуз оборонад кIвалахар,

Ватандин къудрат ийизвай артухар:

 

Вичин яшарни тахьанвай бегьем,

Абурукай сад — Пашаева Мергем,

Жамирзе буба вич кьиле аваз,

Фенай Моздокдал, оборона кьаз.

 

Гьалар тиртIани са кьадар перишан,

Абурухъ галай Асварова Гуьлуьшан.

Рушан рикIе авай гъалибвилин гьевес,

Гьавиляй умуддив къачузвай нефес.

 

Мадни са дишегьли хкин за куь рикIел:

Виликан Пашаева — Шамилан Гуьзел.

Дяведай хтайла доярка хьана ам,

Малдарвилин суьрсетар гьасилиз тамам.

 

Гьабурухъ галаз гьатна са десте,

Фенай фронтдиз Мирзоева Невресте.

Сенгерар кьазвай абуру мягькемдиз,

Гъалибвал къачун патал уьтквемдиз

 

ВикIегь руш Гьажимурадова Гьанифа,

Гуьнегьлийрин я вичин тайифа,

Саид бубади гайи игитвилин тарсар

Оборонада ада авуна тамамар.

 

Эфендиева Айишади, эцигна чан,

Тамамарзавай тапшуругъар гьар йикъан.

КIвалахда ам амайбуруз тир чешне,

Жуван халкьдал са  кIусни тегъиз тегьне.

 

Гьа дестедин тадиз гуьгъуьнал алаз

Фенай гьакI Нуралиева Серфиназ.

Демиран руш я, вич Эмиран вах,

Къалурдай хьтин агалкьунар хьана вахъ.

 

Исмиханова  тир Бажини Байра,

Фронтдиз тефиникай хьаначир чара.

Кьве стхадин кьве свасни тир жегьил,

Зегьметдалди хкажзавай чпин  гуьгьуьл.

 

Мадни хъсандиз рикIел хкин чна

Фронтэгьли  Къличханова  Суна.

Вичин чанда душмандиз ажугъ туна,

КIвалахдин планар кьве къат ацIурна.

 

Ялцугъви дагъларин руш Залике,

Вун тир викIегь, риваятрик квай бике.

Зегьметдин фронтда агалкьунар еке…

Вун хьтинбур хьаначиртIа, гъалиб жедачир уьлкве.

 

Заликад вах Ибрагьимова  Гуьлнисе,

Адав гвай Абдурагьманан дарманрин кисе.

Гьам кIвалахда, гьам инсанар сагъ хъийиз,

Жегьт чIугвазвай, гъалибвал лап мукьув гъиз.

 

Виликан  Къарибова-Гьажалиева Зуьгьре,

КIвалахзавай чкади нур гузвай хьиз гъетре,

Буба Юлчи хьана немсерихъ галаз женгина,

Руш — зегьметдин фронтда зегьметдин гужлу бягьсина.

 

Нуралиева  Летифа —  орденрин сагьиб,

Зегьметда гъанач вичел кIусни айиб.

Дишегьлийрин тIварар хкажна цавуз,

Ракъинал къугъвазвай хьиз пайдах, нур гуз.

 

Гилани келледай акъатзава гум,

Фронтдин иштиракчи Нуралиева  Ханум.

Вирибурун тIварар за кьунвач гьеле,

Са бязибур, шаксуз, авач и хуьре.

 

Шагьидар язма инал алайбур

Дяведин ялавди са пад кайибур,

Жегьилвал такуна, вахтсуз кьурайбур,

Дуньядиз Ислягьвал экъалурзавайбур!!!

 

«Лезги газетдин» 2020-йисан 15-16-нумрайрай.

_______________________________________________________________________________

Им Аллагьдин къудрат тушни?!

 

Ирид чилер, ирид цавар,

Бегьер гудай мублагь багълар,

РикIе авай экуь къастар,

Им Аллагьдин къудрат тушни?!

 

Хипер-малар хуьдай дагълар,

Авахьзавай гужлу вацIар,

ХъуьтIер, гатар, зулни гатфар,

Им Аллагьдин къудрат тушни!?

 

Чаз вирт гузвай вири чIижер,

Якни, некни гузвай калер,

Нисини сар гузвай хипер,

Им Аллагьдин къудрат тушни!?

 

Гьуьлерай чаз недай суьрсет,

Чилин кIаник нафтIад девлет,

Авай чпихъ еке къимет,

Им Аллагьдин къудрат тушни!?

 

Инсан вич я са аламат,

Вичиз ганвай чирвал къуват,

Вилер, япар, рикI саламат,

Им Аллагьдин къудрат тушни!?

 

Мадни са еке аламат,

Къуръан, авай виче гьайбат,

Инсаниятдиз адалат,

Им Аллагьдин къудрат тушни!?

«Лезги газетдин» 2020-йисан 23-нумрайрай.

________________________________________________________________________

Ватан

 

Дагъустан — дагъларин уьлкве,

Дагъустан — багъларин уьлкве,

Дагъустан — халкьарин уьлкве,

Абад хьуй зи хайи Ватан!

 

Надир шагьар авур барбатI,

Вилик къваздач душман кас, затI,

Тарихда тур къудратдин хатI,

Абад хьуй зи хайи Ватан!

 

Мегьамед — муршид Ярагъи,

Ахцегь алим Мирзе Али,

Алкьвадар Гьасан эфенди,

Ваз имдад хьуй, хайи Ватан!

 

Махачкъала, Дербент  шегьер

Югъ-къандавай жезва иер.

Дуствилин куькIуьрна эквер,

Эллер сад хьуй, хайи Ватан!

 

Пайдах яз Темир-Хан-Шура,

Шад хьана чи халкьар пара,

Амукьнач чун яз бейчара,

Вун — зи жасад, хайи Ватан!

 

50 ГЭС дагъларин,

Даг Огни завод шуьшейрин,

Гзаф вузар гьар пешейрин, —

Савад хьуй зи хайи Ватан!

 

Сулейманни Расул Гьемзет,

Кутур эдебият — девлет,

Рагьимат вах, авай гьуьрмет,

Баяд хьуй зи хайи Ватан!

 

Вилик тухуз на гьар са кар,

Стхавилин я вун устIар,

Кьилиз тухуз вири къастар,

Мурад хьуй зи хайи Ватан!

 

Виш йисан къейд ийиз сувар,

Агалкьунри кутаз лувар,

Халкьдин уьмуьр жез бахтавар,

РикI шад хьуй, зи хайи Ватан!

Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьр.    

«Лезги газетдин» 2021-йисан 7-нумрадай

____________________________

Гъазада гъазават

 

Агъзур йисаралд

Яшамиш хьай Ватан

Алахънава чуьнуьхиз,

АлкIуриз буьгьтан.

Бомбаяр вегьез

Ийизва кукIвар,

Килигун тийижиз,

Аялар, папар.

Гуьзел шегьерар

Авуна харапI.

Худадин патай

Инсаф жен яраб?

Филистин халкьди

ТуькIуьрна «Хамас»,

Игитвилелди

Къахчузва кьисас.

Гузвай гужариз

Акси яз сабур,

Гьич са патахъни

Катзавач абур.

Пак чилин кIаник

Яргъи туннелар

ТуькIуьрна абуру,

Къалуриз гьунар.

Ягъиз «Ясиндай»

«Меркава» танкар,

Душмандин аскер

Ийизва кукIвар.

Шамдавай шегьер

Пак Иерусалим —

Исламдин дирек,

Акъсадин мискIин.

Азадун ният

Аваз рикIера,

Уммадин къуват

Къведа бакара.

 

Лацу кIек

 

Чан лацу кIек, лацу кIек,

Пайгъамбардиз кIани кIек,

Бедбахтвилер алуда.

Шадвилер чав агуда.

Ламраз жинер аквада,

КIек малаикдив рахада.

Лацу кIекрен уь-уьда

Азандин вахт жагъида.

Лацу кIек хуьх гьаятда,

Берекат квев агатда.

Тамамарайла суннет,

КIвализ къведа берекат.

 

Вав иман гваз хьайитIа

 

Аллагьдизни хуш жеда,

Вакай хъсан руш жеда,

Мелекар алтIуш жеда,

Вав иман гваз хьайитIа.

Гьуьрметиз вердиш жеда,

Уьмуьрда нехиш жеда,

Багъда ви емиш жеда,

Вав иман гваз хьайитIа.

 

Дережа кьакьан жеда,

Халисан инсан жеда,

Виридаз вун кIан жеда,

Вав иман гваз хьайитIа.

 

Ви дуьадиз «гьай» жеда,

Малаикрин тай жеда,

Женнетдикай пай жеда,

Вав иман гваз хьайитIа.

 

Вун акурла…

 

Вун акурла, заз хъуьтIуькай

Наз-няметдин гатфар жеда.

Туьд бамишдай зегьемдикай

Вич гар галай шагьвар жеда.

Вун акурла, бустандикай

Яр-емишдин са багъ жеда .

Мур язавай къузадикай

Чим гузавай са рагъ жеда.

Вун акурла, цIелхемдикай

Муьгьуьббатдин ялав жеда.

Яргъа авай багъриярни

РикIиз кIани къвалав жеда.

Вун акурла, гуьгьуьлдикай

Шад межлисдин хабар жеда.

Кьисметар сад авун патал

Чун кьвед санал икьрар жеда.

 

Инсан ава

 

Инсан ава: адан мецикай вирт кIвахьзава.

Инсан ава: ада рикI, агъуди хьиз, кьатIзава.

Инсан ава: адан гъил, гьуьл хьиз, ачух я.

Инсан ава: адан вил, ацIун тийиз, къаних я.

 

Инсан ава, жумартвилин жерягь тир.

Инсан ава, азгъунвилин нефс фирягь тир.

Инсан ава: вун куьрпе хьиз эчIяда.

Инсан ава: вахъ талбаяр геляда.

 

Инсан ава: рикIни кIан жеда ваз гуз,

Инсан ава: ви рикI хали хьиз атIуз.

Инсан ава: къунши акъуддайди цавуз,

Инсан ава: хвеши жеда, аватайла вун фуруз.

 

Инсан ава: илимдин рехъ гегьенш я,

Инсан ава: жегьилвални пелеш я.

Инсан ава: къеневайд сят хьтин рикI я,

Инсан ава: ийир-тийир гъарикI я.

 

Эй инсанар, и дуьньядин абур хуьх.

Женнет патал куьне куь сабур хуьх.

Мал-девлет, багърияр ина тада,

Писни хъсан амал куьне тухуда.

 

Чун дуьньядиз машгьурай кас

 

Ви тIвар кьурла, дуьньяда

Лезгидин ад хкаж я.

Вун шаиррин арада

Шагьдин кьилел са таж я.

Адан тIварцIихъ гимийри

Сирнавзава гьуьлера.

Агъзурралди дагъвийри

Хуьзва даим рикIера.

СтIал туш, ам шегьер я,

Сулейманни Гомер я,

Махлукьатдиз эзбер я

Чун дуьньядиз машгьурай кас.

Шииратдин Мекке я,

Дувулар ви еке я,

Вун Имаман бине я,

Чун дуьньядиз машгьурай кас.

Вун хайи югъ сувар я,

Чи шаиррин лувар я.

Лезгистандин гьунар я

Чун дуьньядиз машгьурай кас.

 

Тахьурай

 

Аял такур и дуьньяда велед

тахьурай,

Кар кьатIуниз тежезавай белед

тахьурай,

Жегьил-кьуьзуь гьич садани

къелет тавурай.

Хъсан кардал кьару жеда гьар са

инсан.

 

Сагълам беден инсандин гьич

нахуш тахьурай,

Дишегьлидин руфунни къен гьич

буш тахьурай,

ТакIанбур чеб чпел садран

аруш тахьурай.

Хъсан кардал кьару жеда гьар

са инсан.

 

Адаман рухвайриз гьич дяве

такурай,

Несилриз чи ислягьвал квай

вяде акурай.

Хаинкардин винел даим лянет

алкIурай.

Хъсан кардал кьару жеда гьар

са инсан.

И дуьньяда махлукьатдин вил

кур тахьурай,

Сада-садаз, вилер алахьна,

кIур тагурай,

Диде-бубадиз яш тахьайдан

сур такурай.

Хъсан кардал кьару жеда гьар

са инсан.

 

Къуватдивай ялиз тежер

пар тахьурай,

Кефи хана, саданни рикI тIар

тахьурай.

Кар гъиле кьаз, часпарар гьич

дар тахьурай.

Хъсан кардал кьару жеда гьар

са инсан.

 

Вакай я, зи азиз Ватан!

Акъатзавай йифер йикъар,

Алатзавай варцар йисар,

Къакъатзавай багьа вахтар

Вакай я, зи азиз Ватан!

 

Цавал алай цIару цифер,

Марал рушар-яргъи кифер,

Чуьлда авай къуьлуьн кьилер

Вакай я, зи азиз Ватан!

 

Вич гегьенш тир Сарыкъум чуьл

Ргазавай Каспидин гьуьл

Акурла, вич шад жед гуьгьуьл

Вакай я, зи азиз Ватан!

 

Алкьвадар Гьасан эфенди,

Мугьаммадул ал Ярагъи

Чеб рухваяр я чаз багъри —

Вакай я, зи азиз Ватан!

 

Тарихд шагьид Дербент къеле,

Шалбуз дагълар аваз вине.

Дагъларинни чIалар уьлкве —

Вакай я, зи азиз Ватан!

 

Ватандал рикI алай инсан

Эбеди я, ам рекьидач.

Заз чарадан затIни кIандач,

Чан зи хайи диде-ватан.

 

Намус хуьх вирида

 

Эй, гьар са шаир,

Гардан мийир кIир.

Элкъвена килиг,

Кам къачу вилик.

 

Элкъвемир кьулухъ,

Замзамдин яд хъухъ.

Мегьамед Ярагъ

Ам я ви чирагъ.

КапI ая, чан хва,

Ам жеда арха.

Алимар пара

Хьана чаз чара.

 

Гьам Гьажи Давуд,

«ЧукIулар» шумуд.

Бес вучиз на дин

Авуна суьргуьн.

 

Алкьвадар Гьасан

Алим тир хъсан.

Бес давам адан

Чи Гьаким Къурбан.

 

Уях хьухь лезги,

Кар ая хци.

Садра рекьида,

Намус хуьх вирида.

 

Дуьньядин гьал

 

Дуьз инсанар илис жезва,

Ягьсуз ксар экъис жезва,

Вилик квайди иблис жезва —

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

Дугъридалай хутIуниз хам,

Игрибуру хкажнава кьам,

Кьиле жезва акьулсуз лам —

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

Пулуниз лугьуз буба,

Гунагьар тийиз туба,

Кваз кьан тийиз хуьрни уба —

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

Лезги чIалар саймиш тийиз,

Кесибариз къимиш тийиз,

Девлетрихъ чеб вердиш ийиз —

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

КIвалер лугьуз, чеб хоромар (къусурар),

Незвайбур я лап гьарамар,

Саймиш тийиз чи каламар

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

Я гьахъ, нагьахъ, дуван течиз,

КIанзава и дуьнья гьализ,

Мус хкведа бес дуьз рекьиз —

Ихьтинбурунд хьанва дуьнья.

 

Ахьтинбуру, девлетни мал,

ХьайтIа, атIуд рикIерин гъал.

Яраб яргъаз мад фида жал ?

Мус дегиш жед дуьньядин гьал?!

«Лезги газетдин» 2024-йисан 9-нумрадай