Гьуьжет
Паб:
Шумуд йис я аваз вун икI:
КIвалах тийиз, хьана гъарикI?
Авачни вахъ итимдин рикI?
Бес аялар хуьда за гьикI?
Итим:
КIвалахдихъ зун къекъвезва, паб.
За ваз, валлагь, ийизвач таб.
Гьиниз фейтIан — гьа са жаваб:
“Зенгда за ваз, алаз хьухь яб”.
Паб:
Кьуьзуь туш хьи, я вун жегьил.
Акьулдивни ацIанва кьил.
КIвалахдизни я вун къизил.
Аквазвачни бес ви кьве гъил?
Итим:
Идарада кьуна хабар:
“Гьикьван я ви, халу, яшар?”
ЯхцIур йисан кьурла за тIвар,
Лагьана заз: “Вегьеда чар”.
Паб:
Инсаф авач абурухъ гьич,
Ягъайбурухъ бедендиз гъуьчI.
Пара акваз чахъ авай чIичI,
Вилериз куь язава мичI…
Итим:
Низ герек я а ви гьунар?
Акъвазнава кьиле кьунар.
ЧкIидалди чпин пунар,
Виликди фич факъирдин кар.
Темпел
За тIвар кьадач темпел папан,
ТIуьн гьазуриз пара такIан.
Икрагь жечни итим адан,
Гьа са гафар тикрардай кьван.
“Гьихьтин амал ийин туькIуьр?”
Лугьуз яргъал фена фикир.
Тежедайвал папаз гьич чир,
Таб туькIуьрна ада эхир:
— Къуллугъ гузва чIехида заз,
Икьван чIавал лагьанач ваз.
За теклифна кIвализ адаз,
Ша лагьана пабни галаз.
Герек авач пара рахун,
Вижевайдиз гьазур тIуьн-хъун.
Къуй вилеваз акурай чун.
Намумкин я къуллугъ тагун.
— Мус гьазурна кIанзава ваз?
— Нянихъ къе, кьилни алаз…
ВерцIиди хьуй, суфра ахъаз,
Хуш жедайвал адан папаз…
ТIуьнар-хъунар хьана гьазур,
Иесиди тIуьна кьве кур.
“Къе чи икьрар хьана, паб, чIур
Пака мугьман жеда абур…”
Таб ийиз икI хьана гьафте,
Эхир папан гьатна кьиле:
ТIуьн герек я гьар къуз кIвале,
Кьезил хьана кIвачел-гъилел…
Герек кар туш авун гьилле!..
Суд
— Чара жезва папакай зун
Эхиз жезмач, валлагь, халу.
Кьаз гьамиша вич акьуллуз,
Гьикьван кIирда адаз далу?
— Айибарда куьн, я къунши,
Аяларни хьанва чIехи.
Вуч лугьуда квез и хуьруь?
Жегьилар туш, жезва кьуьзуь.
— Ганава за суддиз арза,
Авун патал чун кьвед чара.
Са зеррени фикирдач за,
Терг хьайитIа ахьтин азар…
Алат хьана тIимил йикъар,
Кьабулнава судди къарар:
“КIвале авай вири затIар
Пайна кIанда сад хьиз, дустар”.
Сад хьиз пайна вири шейэр,
Сандух амай, авай пекер.
Сада-садал чIугваз мишер,
Пайна сандух гьакьван иер.
— Я итим, на вучиз и къал
Гъана, чIурна чи туькIвей кIвал?
Бес чахъ авай и вад аял
Паюн яни, лагь, ви хиял?
За гьамиша гана ваз наз.
Зи кIанивал чир хьанач ваз.
Эгер такIан тиртIа вун заз,
И вад аял жедайни чаз?..
Итимд кьили авуна ван —
Гьахълубур я гафар папан.
“Вун уьмуьрдин я зи дарман!”
Лагьана, мад кьуна гардан…
Тебрик
Лезгистанда машгьур тир хва,
Ачух я вун, къилих заха.
Къе сидкьидай лап рикIин за
Ви юбилей тебрикзава.
Пудкъанни цIувад ви яшар,
Пак уьмуьрдин тушни къашар?
ВикIегьдиз на хуьзва ви тIвар —
Са рагъ хьиз я гузвай нурар.
Ви гьар са цIар багьа я чаз,
Эй лезги хва, чухсагъул ваз.
Билбилди хьиз ягъиз аваз,
Лув хци яз, ава цава.
Къелемдин зар хьурай вине.
Умуд — кьакьан, фикир — дегьне.
Са чIавузни тахьуй куьгьне
Ви имарат алай бине.
Чи газетдин чIехи устIар,
Са вишни къад хьурай яшар.
Мукьва-кьили, галаз дустар,
Сад Аллагьди гурай бахтар.
“Лезги газетдин” я чешме,
ГьикI кьадач за ви тIвар сечме!
Суьгьбет ала гьар кимел,
Къадимлу я ви мягькемвилел…
Афар
Зун дустуниз хьанвай мугьман.
— Лагь ви рикIиз вуч ятIа кIан? —
Хабар кьурла завай ада,
Явашдаказ лагьана за:
— Дуст, са затIни туш заз герек,
Ийимир на юлдаш гьелек,
ХьанайтIа са хъчад афар,
Хъжедачир маса гафар.
— Чи кIвале, дуст, ава вири,
Гьич са кIусни жемир регъуь.
Чи яйлахдин ава хъчар,
Мижедикай жеда чарчар.
Газдин пични авач герек,
Адал ширин жедач хуьрек.
Чахъ чрадай ава, дуст, хьар!
Ширин жеда чрай афар!
Хабар гана тадиз папаз, —
Хъчад афар гьазурун чаз.
ЧичIекни хвех алаз къалин,
ТIям жедайвал мадни ширин…
Авач ихьтин дустуниз гаф,
Папан гъиле элкъвена саф.
Дуьзмиш хьана лезги афар,
Тариф патал бес жеч гафар!
ЦIай
Кемероводин мусибат
Ван хьайила заз и хабар,
Рехи хьана кьилин чIарар.
Я азиз тир малаикар,
Мусибат я квез хьайи кар.
Вири хизан хьана михьи,
И кIвалах гьикI эхда рикIи?
ЯхцIурни са аял кайи,
Им гуж тушни халкьдиз хьайи!..
Сагъ тежедай хьана хьи хер,
Дидейривай къакъатна хъвер.
ГьикI куда, лагь, куьне, эллер?..
Агакьнавай зулун бегьер.
Мусибат я чаз хьайиди —
Чан аламаз акI кайиди…
Жагъун тийиз бес кьейиди,
Им тIал тушни чаз гайиди?..
Кана хьи куьн, таза кIараб,
ЖагъанатIа вири яраб?
Квез Аллагьди гурай суваб,
Ни гуда бес идан жаваб?
Дагьар
АкуначтIа низ и дагьар,
Ша НуьцIуьгъиз, буюр, дустар.
И дагьардихъ ава хьи сир,
Садавайни тахьанвай чир.
Килигайла вун гьакI винелд,
Бармак аватда ви чилел.
Гьакьван кьакьан я и дагьар,
Яраб гьикьван ятIа яшар?!
Мад са кIвалах ава адахъ,
Килигайла чапла патахъ:
Аквада ваз кьакьан кIвалер,
КIарабдикай яна кIунар.
Вуч патал я бес и кIунар?
Жаваб гудай хьанвач устIар.
И кIунарихъ ава себеб,
ЖагъанайтIа жедай ажеб?
Гатуз пара къведа инсан,
Ял ядай им я хьи макан.
Хъуьтуьл шагьвар, къайи ятар,
Ава ина, илиф, дустар!
Ша, буюр квез, илиф, дустар,
Мад вине тваз
НуьцIуьгърин тIвар…
Телефон
Аламатдин телефонар
Акъатнава, валлагь, дустар.
Илисайла адал тупIар,
Вуч герек я? — кьада хабар.
Рахадайла акваз шикил,
Шад ийида, валлагь, гуьгьуьл.
Дуьньядин хьуй кIантIа а кьил,
Рахаз жеда, юзуриз гъил.
Туьквендиз фин амач герек,
Курьерди ваз гуда куьмек.
Вун тавуна кIусни гьелек,
КIвализ гъида недай хуьрек.
Бязибуруз хьанва фад чир
Интернетдихъ авайди сир.
Тебрик ийиз хийир — шийир,
Почтада вахт баят мийир.
Крымдин муьгъ
Майдин вацра галукьна ван:
Зун шад хьана пара гьакьван.
Вахтундилай вилик зур сан
Куьтягьна муьгъ —
“Керчь ва Тамань”!
Зи Ватанди хвена эдеб,
Эцигна муьгъ, хьана ажеб!
А муьгъ тирди чи гележег,
Европадиз къалурна чеб.
ТакIанбурни хьана самбар,
Хьана лугьуз чахъ а гьунар.
Акур чIавуз игитрин кар
Ават хьана бязи япар.
Гьакьван кьакьан, гьакьван яргъи,
Адахъ ава къапу гьяркьуь.
Инихъ-анихъ фида гими,
Амач са затI ина кими.
Крымдин халкь хьанава шад,
Эцигнава лугьуз муьгъ фад.
Адахъ къведай имарат мад
Авач! Ам я дуьньяда сад!
Мад паромрал жедач вилер,
Гьяркьуь хьанва цIийи рекьер!
Ял ягъиз квез кIантIа эгер,
Ша Крымдиз, куьк яз жигер!
Ша Крымдиз, мийир энгел!..
«Лезги газетдин» 2018-йисан 33-нумрадай
_____________________________________
Машмаш тар
Каспий гьуьлуьн кьабулиз гар,
Кьакьан синел хьана чIехи,
Вуч дамах гва вав, машмаш тар,
Гьакьван рикIиз хьана чими.
Ви сериндик ацукьна зун,
Кхьизва за факай мани.
Айиб тахьуй вавай жузун,
И синел вун ашукь яни?
Ви дамахдал я зун гьейран,
Рахазва зав хъуьтуьл шагьвар.
Женг чIугун ваз яни девран?
Зун такурла, рикI яни дар?
Алукьайла, гуьзел гатфар,
ЦIийи сусаз жеда ухшар.
Мерд Алидиз вафалу тар,
Сад Аллагьди гурай бахтар.
Ви гьар са пеш — са багьа къаш,
Кьуьл ийизвай Каспи гарал.
Мерд илгьамдиз ачухна арш,
Ашукьди саз кьазва хурал.
КIварчагъар
Вун шегьердиз хьанва ухшар,
Авайвиляй вири шартIар.
ГьикI кьадач за ви гуьзел тIвар,
Зи хайи хуьр, зи КIварчагъар.
Вун я хьи зи эвел бине,
Мадни хьурай ви тахт вине!
Дамахзава валди за къе,
Илгьамдин сир, зи КIварчагъар.
Вун женнетдин я жеди багъ,
АскIан я заз ви вилик дагъ.
Ракъиниз ви хуш я утагъ,
Гьакьван магьир, зи КIварчагъар.
Гьар жуьредин ава нямет,
ГъвечIи-чIехи, чидай гьуьрмет,
Мални, мулкни — чIехи девлет,
Берекат — пIир, зи КIварчагъар.
Акур чIавуз зун жезва шад,
Мадни хьурай ви къул абад,
Агалкьунар — мадни ва мад,
Булах — шир-шир, зи КIварчагъар.
* * *
Хипер хуьзвай чубандин
Икьрар хьана кицIерихъ:
Вагьшийрикай и девлет
Хуьн, рехъ тагуз нефсериз.
Хиве кьуна гунуг тIуьн,
Гьар сеферда якIунди.
Авачир са кар четин
Жагъурзавай яхунди.
Хъел атана кицIериз,
Як нез хьана чинеба.
Къалин суьруь къвердавай
ТIимил жезвай терсеба.
Чубандиз фад и кIвалах
Хьана ачух, ашкара.
Вири кицIер чукурна,
Вич ксана ракIарал.
И кIвалах хабар хьайи
Жанавурар шад хьана.
Хипер тухуз архачдай,
Санал абур кIватI хьана.
Къарагъайла пакамахъ
Суьруьдин пай амачир.
И дерт акур чубандин
Гуьгьуьлдик цIук кумачир.
Кьил агъузна, гила ам
Папан патав хтана.
Амачирла цура лам,
Палан вичин гатана…
Дидедин дерт
Са акьуллу кьуьзуь диде
Гьалт хьана зал физвай рекье.
Ахъайзавай вичин дердер,
Яру хьанвай ишез вилер.
— Ваз лугьуз заз жезва регъуь,
Гьикьван эхда бес зи рикIи.
Авай са хва хьайила чIур,
КIваликай заз хьанава сур.
Къанни цIуд йис хьанва яшар,
Кьамир лугьуз кIвалахдин тIвар.
Гьар са къуз ам жезва пиян,
КIвале твазва эхирзаман.
Авур чIавуз адаз туьгьмет,
Гьич гафариз гузвач къимет.
Гьалчиз хада кIвале къапар,
Кьаз хъжезмач адан япар.
Эркек велед авач лугьуз,
Фикирдач за гьич са юкъуз.
ХьаначиртIа ахьтин велед,
Жедачир хьи зал икьван дерт…
Эй ява дуст, яб це вуна:
Ширин я хьи диде-буба
Гьабурун хьиз, рикI кудай мад
И дуьньядал алатIа сад?..
Аран булах
Гуьзел я вун, Аран булах,
НуьцIуьгъ хуьруьн я вун дамах.
Авахьзавай, талгьуз югъ-йиф,
ГьикI ийидач за ви тариф!
Аран булах — девран булах,
НуьцIуьгъ хуьруьз я вун масан.
Аран булах — гьейран булах,
Гьакьван вун чи рикIиз я кIан!
Ви гьамгадин яд я багьа,
Гьар дердинин я хьи дава!
Дамахдив ви жедач гьуьжет,
Авач валай багьа девлет.
Аран булах — зи чан булах!
И мани за кхьизва ваз.
Аран булах — дарман булах,
Ажеб гана Аллагьди чаз!..
Пагь, а вахтар!
Гамунал хьиз вили цуьквер,
Нур гуз цава ава гъетер.
А гъетерин ишигъдик заз
Аквазвай ви гуьрчег вилер.
Ачух тахьай цуьк тир пIузар.
Гарал къугъваз гуьрчег чIарар.
На заз лугьуз рикIин гафар,
Гьикьван гуьзел тир а вахтар!
Чун авайди багъ тир ичин,
Назикдиз на кьунвай гичин,
Экуь гъетре экв гуз вичин,
Гьикьван бахтлуз куькIвенвай чин!
Алат хьанва пара йисар,
Чакай хьанва агьил ксар.
Чна лагьай ширин гафар
ТиртIа яраб акур ахвар?..
Чин тагай
“Бизнесдава вири, къари,
Зи кьил туш хьи гьакьван кьери.
Замин банкдиз гуда кIвалер,
Къачуда за хадай калер.
Вири авай рекье жеда,
Жуван кьилни вине жеда.
Ниси, гъери — вири кIвале,
Вуч герек я мад чаз хуьре?”
Итимни паб хьана рази,
Калер къачуз гана изин.
“Некни ниси жеда чаз бул,
Маса гана, вахкуда пул…”
Са йис хьана, хвена малар,
Данайрикай хьанач хабар.
Иесидиз авай фикир:
“Хийир гьинва, авур зикир?
Четин кIвалах я малар хуьн,
Ганач, къари, абуру чин.
Маса гана вири малар,
КIанзава заз къачуз кьарар…”
И кIвалахни фенач кьиле,
Фикирди падзавай келле.
Буржунай вахчурла кIвалер,
Амукьна кас, куьрс хьана нер.
ГьикI вахчуна лугьуз кIвалер,
Папа туна гьарай — эвер:
“Хъуьредачни бес чал халкьар?
ГьикI кьабулин за ихьтин тIвар?
Зун хъфида бубад кIвализ,
Вунни къекъуьгъ, явакьан хьиз.
Хуьх гила на туьтуькъушар,
Мадни вине жедайвал тIвар…”
Кьве дуст
Гьерекьадин гьевескар тир,
Дустариз чеб хьанавай чир.
Гьикьван вахт я, такуна чун,
Вун акунал шад я, дуст, зун…
Чуьхуьдачни бес и кIвалах?
Гьерекь хъвада за са булах!
Валай кIеви дуст авач мад,
Ма шуьше яхъ, ахъая фад!..
— Ийимир на акьван тади,
Заз чизвайд я жумартвал ви.
ТахъвайтIани за и гьерекь,
КIвалахдик ква зи чIулав лекь…
Авачни?
Ви сагъламвал туштIа ваз кIан,
ЧIугу пIапIрус жезамай кьван.
Зайиф жеда ви ширин чан, —
Ваз ви язух къвезавачни?
Лап дериндай ягъиз уьгьуь,
Гъилин тупIар хьана хъипи,
Парталдикайни къвезва ни, —
Вахъ ви фикир бес авачни?
Йифекай югъ хьанвач чара,
Вун тенбекдин ава гара,
Кьве пачка ваз бес жеч йикъа, —
Ваз ви къадир бес амачни?
Къарагъайла пакамахъ фад,
Сиве жеда тенбекдин дад.
ЧIугвадач за, лагьана мад,
Гьахьтин гьунар вахъ авачни?
Зун, Шагь-Эмир, жеда хьи шад,
ГадарайтIа на пIапIрус фад.
Ам я фу туш, я хъвадай яд,
Гьа жумартвал вахъ авачни?
Къизилгуьл
Зун авайди багъ тир иер,
Гьар жуьредин авай цуьквер.
Фикирна за пара яргъал:
Гьи цуьк ина атIуда жал?
Вири цуьквер ажеб сархуш,
Са вун хьанай пара заз хуш
Цуькведин тIвар я Къизилгуьл,
Гуьрчегвили элкъуьрда кьил.
Юлдашдиз за багъиш патал
Хкянавай цуьквер кIватIал.
Акур чIавуз къизилгуьлер,
Адан чина гьатнавай хъвер.
Хайид я зун Урусатда,
Бубади тIвар гана Роза,
Къизилгуьл цуьк я заз масан,
Заз зи тIвар бес жедачни кIан?!
ЯхцIур йис я саналлаз чун,
Роза лугьуз, рахазва зун.
Заз кIанзава гьар са хизан,
Бахтлу хьана жезамай кьван.
«Лезги газетдин» 2017-йисан 23-нумра.
______________________________________________________________
И чIаларин сагьиб Сулейман-Стальский райондин КIварчагърин хуьряй я, вичин асул пешедай — муаллим — физик. Ада кьилин образование ДГУ-да къачуна. Кьисметди ам гьеле алатай асирдин 70-йисара Дагъустандивай яргъариз акъудна. Ада Узбекистанда, Къазахстанда, Къиргъизияда мектебра кIвалахна. Лугьудайвал, уьмуьрни чирна, дуьньяни.
Перестройкадин тIурфанди Шагь-Эмир Алимов вичин пешедивай къакъудна. Кьил хуьн патал ам девирди багъишай вагьши базардиз акъудна, гьа яргъара ада вичин хсуси кар башламишна.
Мумкинвал хьайила, а яргъарай ам Москвадиз хтана…
Гьина хьанатIани, ада хайи чIалаз вафалувал хвена, вич халис лезги тирди субутна. Гьар са мумкинвал агакьайла, чIалар кхьинал машгъул хьана. А машгъулвили касдиз чи патавни рехъ ачухна. Физик муаллим чна шаирни тирди кьатIана.
Адан сифте чIалар кьве йис идалай вилик чи газетда чапнай (“ЛГ”-дин 2017-йисан 23-нумра).
Мерд Али
Къванцин булах
Кьилел ала къавахдин тар,
Къванцин булах — ганва ваз тIвар.
Вун эцигай чIехи устIар,
Сад Аллагьди гуй сувабар.
КIварчагъ я ви диде — Ватан,
Вун чаз пара язва масан.
Ви яд хъвайи гьар са инсан
Авазрал ви жеда гьейран.
Хьайи чIавуз хуьре мехъер,
Къведа инал ийиз кьуьлер.
Ви яд — михьи абукевсер,
Агудзавай жегьил рикIер!
Хъуьтуьл шагьвар жеда инал,
Къавахдин пеш къугъваз гарал.
Ашукьди саз кьазва хурал
Ви гуьзел тир къацу чIурал…
Хайи чIал
Дуьньядавай чIаларикай
За лезги чIал кьада вине.
И гуьзел тир хайи чIалал
Лагьанай за сифте — “Диде!”
Чир хьайитIа пара чIалар,
Валлагь, я ам хуш чIехи кар.
Бес жуванди чир тахьуни
Ийизвачни вун гунагькар?..
Дидедин чIал я зи намус,
Заз гьамиша я ам багьа.
Амай кьван гагь хура нефес,
Зи хайи чIал жеда вафа!
Зун лезги я, рикI я михьи,
За ийизва чIалал дамах.
Течир кас чIал жуван хайи,
Адахъ гьич зун жедач уртах.
ЧIални Ватан са гафар я,
ЧIал чир тахьун негьдай кар я.
Эгер ятIа халис лезги,
ЧIал квадармир жуван хайи!
ЧIал инсандин мез я таквар,
Адахъ къведай авайд туш затI.
ЧIал течир кас гьалтайтIа вал,
Рахуникай авай туш дад…
КIварчагъ дере
Эвел бине я ви Куьре,
Чаз масан тир КIварчагъ дере.
И дереда ава хуьрер,
Килигунал тух жеч вилер.
Зизик, НуьцIуьгъ, Экен, КIварчагъ —
Яраб ятIа женнетдин багъ?!
Вахъ къведай гьич авач дере,
Ягъалмиш туш зун са зерре!
И дереда ава гьуьрмет,
Мугьмандал рикI ала, гьелбет.
Кьуд хуьр ина я са хизан,
Гьуьрмет, хатур ава гьакьван!
Гегьенш чуьллер, уьзуьмд багълар —
Дагъустанда машгьур я тIвар.
Вун шуьрбетрин язва макан,
Багьа я чаз ви гьар са къван!
Авахьзавай къайи ятар,
НуьцIуьгъ, Зизик — ава дагьар…
Гьакьван гуьзел я и дере,
Мадни хьурай ви тахт вине!
Алукьайла гуьзел гатфар,
Цуьк ахъайна жеда багълар,
Ви дамахдал я зун гьейран,
Гьакьван вун чи рикIиз я кIан,
Мадни хьурай вун авадан!..
Суал-жаваб
— Я итим, за кьан са хабар,
Дуьз яни инсанрин гафар:
“Папаз акьул жеда тIимил,
Итимдиз ам ава самбар…”
Месела, икI къачуртIа чун,
Мектебда лап темпел тир вун.
Вири “вадар” аваз кIелна,
Къизил медаль къачурд я зун.
Институтни акьалтIарна,
Яру диплом къачуна за.
Мажибдикай рахайтIа чун,
Валай артух къачузва за.
Це вуна заз дуьз тир жаваб,
Гьич са кIусни тавуна таб,
Инсанри чи ихьтин гафар,
Вучиз лугьузватIа яраб?..
Итимди кьуна юлдашдин гъил:
— Жезвач завай хаз ви гуьгьуьл,
АвачиртIа акьул тIимил,
Кьадайни бес вуна зи кьил?..
Ихьтин батин
Са дишегьли гьалт хьана зал,
Физвай рехъни тир чи яргъал.
Ацукьнавай ам зи къвалал,
Телефонни алаз япал.
Рехъди ама хьана рахаз,
Чидачир гаф лагьай: “Акъваз!”
Са гафунай пуд лугьуз чаз,
Ихьтин бетер акур туш заз.
Гагь гьарайиз, гагь жез секин,
Яб тухвана ада лап чи.
Гагь лугьудай гафар чиркин,
Заз акур туш ихьтин батин.
Авай машин тир чун такси,
Кьуд итимни са дишегьли.
Икрагь хьана чун лап вири,
Гьинай гьалтна лугьуз батин.
Рахадайла, эцягъиз къуьн,
Экъисдай чаз вилер вичин,
“Тарсарни” гуз: “Вужар я куьн?”
Лугьудай чаз: “Хьухь тIун секин?”
Вичин яшар тушир пара,
Гьалт хьана чал гьахьтин тарта,
Вуч лагьайтIан адаз вуна,
Ийидай вун уьзуькъара.
Туба хьуй фин санал рекье
Авай касдихъ пичIи келле.
ТIал туна зи ада рикIе,
Валлагь, начагъ хьана гьафте…
РикI тIар хьана
(Мурманскда самолет кайила)
Цава ягъай а цIайлапан,
Квел гьикI дуьшуьш хьана душман?
Галукьайла чахъ чIуру ван,
МичIи хьана дуьнья гьакьван.
Пудкъанни цIемуьжуьд пассажир
Хьана вири ийир-тийир,
Айрупаландин лап эхир,
ЦIай акьуна, хьайила чир…
Садбур хьана вилик кьиле,
Чемоданар аваз гъиле,
ЭвичIдалди абур сифте,
Гьат хьана цIай михьиз къене.
Кемероводин мусибат
На тикрарна чаз, тIебиат.
ЯхцIурни са кас, гьакъикъат,
Кана михьиз, амач суфат…
Вучиз ихьтин бахтсузвилер
Дуьшуьш жезва чал гьар сефер?
Бязибурун михьиз кIвалер
Кас амачиз ама, эллер…
Къе чи гуьзел Мурманск шегьер
Ясда ава, хана лап пер.
Кьейилани сагъ тежедай
Чи рикIерал хьанава хер.
Мад тахьурай ихьтин крар —
Гьич са касдин рикI тахьуй тIар.
Шагь-Эмира квез и цIарар
Кхьизва, рикI хьайила тIар…
15.05.2019
* * *
Агакьна чал ви посылка,
Чухсагъул ваз, Перизада.
АватIа заз чи дереда,
Вун зи вах я авай тек сад.
Ачух авурла посылка,
Зун аламат хьана гьакIа.
Ракъурнавай на уьндуьшка,
Заз акур туш гьакьван зурбад.
Гьар жуьредин авай шейэр,
Афард хъчар ва гьакI вергер,
Ви бахчадин шафран ичер,
Акурла, зун хьана серсер…
Кагьрабадин ципицI кулар,
Дагъдин ниси ва гьакI дуьдгъвер,
КIватIна, абур ракъурай чаз
Сагъ хьурай ви назик гъилер.
Гьакьван на чун авуна шад,
Ваз яшар хьуй са вишни къад.
Ви рикIевай гьар са мурад
Кьилиз акъатрай, зи вах, фад.
ХинкIар
За квез лугьун са ихьтин кар:
Валлагь, хъсан затI я хинкIар.
Авачир кас сиве сарар,
Недайла, гьич жедач бизар.
Гьар хуьрекдиз ава шартIар,
Гьабурухъ кьадай ава затIар,
Куьк лапагдин пакун тIвалар
ХьайитIа, пис жедач хинкIар.
Винел кIанда сергни къатух,
Кефи жеда мадни артух,
Кьве кур тIуьрла, жедач вун тух
Гьакьван иштягь жеда ачух.
Мад за лугьун квез са кIвалах:
Ам суфрадин я хьи дамах!
Кьве итимдиз санал уртах
Шарабдин къаб кIанда анжах…
«Лезги газетдин» 2019-йисан 49-нумрадай
______________________________________
Геж акьул
Кесиб гада лап жаван,
Суракьдавай ам сусан.
Ашукь хьанвай руш адан
Тушир девлетлу хизан.
Ван хьайила дидедиз,
Авуна тавакъу хциз:
— Рушан буба я кесиб,
Фикирмир, хва, на ам гъиз.
— Жедач завай хаз кефи
Са чIавузни, диде, ви.
Гьихьтин свас на гъайитIа,
Гьадал жеда зун рази.
— Чи Тарланаз ава руш,
Зи рикIиз я пара хуш.
Девлетдин тIвар кьуртIа на,
Садалайни агъуз туш.
Къуллугъчини язва ам,
Акьулдизни туш авам.
Гьи кIвалах на лагьайтIа,
Гьам ийида ваз тамам.
Амма рушак ква нукьсан:
Япарал я ам залан.
Пул хьайила дуьньяда,
Вуч герек я мад адан?..
Рази хьана кьве къавум,
Акатна къажгъанрик гум.
Иштиракчи мугьманрин
Хьанач ина мад кьил тум…
Кьве вацралай мугьмандиз
Фена диде килигиз.
Акуна вичин гада,
Папан чекмеяр чуьхуьз.
Акур чIавуз и макъам,
ЧIал кьуна амукьна ам,
Вири кIвалин кIвалахар
Гадади ийизвай тамам.
— Пагь, — лагьана дидеди, —
КIвалах авунач кьили.
ГъанайтIа за кIани руш,
МасакIа жедай вири…
«Лезги газетдин» 2020-йисан 1-нумрадай
______________________________________________________
Кьве къунши
Чин-чинавай кьве къунши
Къалда авай лап чIехи.
Квахьна лугьуз вичин верч,
Какаяр хазвай рехи.
Амма муькуьда кьазва кьин:
— Акурди туш верч заз ви.
ГьакI нубатсуз араяр
ЧIурмир, къунши, вуна чи…
— Вучиз на ийизва таб,
Буьркьуь ятIа зун яраб?
Са шумудра ви салаз
Физ акуна заз, я паб.
— Кьамир вуна зав гьуьжет,
На ийизва лап къелет.
Низ герек я а ви верч,
Алат залай, ваз минет!..
Хъел хьана икI кьве къунши
Верч паталди чи рехи.
Амма абуруз чизвачир
Хьанавайди верч кьуьртIуь.
Алат хьана пуд гьафте,
КьутI-кьутI ягъиз чи вечре,
Хтанавай ам кIвализ,
Гваз цицIибар са десте.
Акур чIавуз цицIибар,
Алат хьана рикIин пар…
Гьахъсуздаказ, къуншийрин
ЧIур тахьурай кефияр.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 3-нумрадай
_______________________________________________________________
Зи тIалабун
Кьуна гъиле цуьквед кIунчIар,
Куьлуьз-куьлуьз вегьез камар,
Физва мектебдиз бицIекар,
Къе гьабурун я шад сувар.
Гьардан рикIе ава мурад
Метлеб язва виридан сад:
КIелиз, гьялиз гьисабар фад,
Диде-буба жедайвал шад.
Чи бицIекар, мектеб хьухь кIан.
Мектеб я куь хандакIдин къван.
КIела тарсар жезамай кьван,
Хьун паталди халис инсан.
Муаллимриз ая гьуьрмет,
ГъвечIи-чIехи чир хьухь, гьелбет.
За ийизва пара минет:
ЧIуру кардиз гумир къимет.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 23-нумрадай
______________________________________________________________________________________
Рекьидайд туш игитар…
Ватан хвейи бубани хва
Назаралиеврин экуь руьгьдиз
Дяве хьайи пакад юкъуз,
Пехъи Гитлер атай чIавуз,
Алидин хва Абдуселим
Душмандин рехъ фена атIуз.
Ам дагъви тир, рикI лап михьи,
Кьурагь хуьр тир адан ери.
КIвале туна хизан вири,
Душман гатаз уьтквем фейи.
Полтавада кIелна тарсар,
Кьилин офицеррин курсар,
Подполковник къачуна тIвар,
Полкунин хьана комиссар.
Сапун дагъда физвай дяве,
Командирар аваз кьиле,
Чи аскерар гьатна кIеве,
Куьмек герек хьана еке.
Подполковник Абдуселим,
Гъавурда дуьз авай даим:
Сапун дагъ хьиз, хьана лигим,
Рухвайриз я куьмек лазим.
Гьелбет, полкунин комиссар
Акъвазначир кIасиз тупIар.
Фад кьабулна ада къарар
Душман авун патал кукIвар…
Игитвилин къалай гьунар,
Лейтенантни, гьакI комиссар,
Ганай абуруз пишкеш яз
Орден — “Яру гъед” алай тIвар.
* * *
Севастополь шегьерда чи
Дяве физвай зурба къати.
Дивизиядин комиссардал
Хер хьанавай пара чIехи.
Чуьлда авай госпиталда
Адан хирез хьанач чара.
Ам гьулдан хьиз акъвазай тир
Гьикьван фасад душманд хура…
* * *
Хтай чIавуз чIуру хабар,
Хцин рикIиз хьана лап тIар.
ГьикI эхда за лугьуз и кар,
Амачир гьич адаз ахвар.
Бубадин дерт аваз рикIе
Алатначир гьич са гьафте,
18-савай Назарали
Кьисас вахчуз гьатнай рекье.
Танкиствилин кIелна курсар,
Хьана дагъви халис устIар,
Белоруссиядин фронтдиз
Ракъурнай ам, кхьена тIвар.
Польшада, Гольден шегьерда,
Дяве физвай пара зурба.
Чи векIегь хва Назарали
Кьуд танкунин гьатнай юкьва.
Амма адаз хьанач кичIе,
Бубадин дерт авай рикIе,
Кьуд танкуниз гана гуьлле,
КукIварнай чи дагъдин лекьре!
Вичел хирер хьанвай самбар,
Танни хьанвай бегьем кукIвар.
Экипажди хутахнай хва
Госпиталдиз, ийиз сагъар…
* * *
Къастунал тир пара кIеви
Чи викIегь хва Назарали!
Сагъ хьайила хирер вири,
Хъфенай полкуниз хайи.
Кенигсбергда физвай дяве.
Хар хьиз цавай къвазвай гуьлле,
Назарали физвай вилик,
Душман ийиз тике-тике!
Немсериз чир хьана и кар,
Танк кIанзавай ийиз кукIвар.
Чи дагъдин лекь Назарали,
И кардикай авай хабар,
Танкни гваз ам хьанай чуьнуьх,
Авай адахъ викIегь къилих.
Экипажди, фена яхдиз,
Вагьшийрин терс кьунай туьтуьх!
Старший сержант Назарали
Хва тир гьа чи Ватан кIани!
Игитвиляй, авур чIехи,
“Яру гъетрен” сагьиб хьайи…
Хва бубадал къведа лугьун —
Агъазва и гафарихъ зун.
Рекьидалди пехъи къузгъун,
Акъвазначир адан ягъун…
* * *
Чапхунчияр атай чиниз
Терг авунай вири михьиз!
Дяве куьтягь хьайи чIавуз
Хтанай сагъ хайи хуьруьз.
Ватандин хва Назарали
Прокурордин тир силисчи.
Са тIимил вахт алатайла,
Хьанай халкьдиз регьбер чIехи.
А дяведа хьайи хирер,
Ганвай абуру чпин “бегьер”,
60-саваз Назарали
Къакъат хьанай, туна сегьер.
Шумуд сувар хьайитIани,
Гьикьван йисар фейитIани,
Ватан хвейи чи игитар
Рекьидайд туш са чIавузни!..
Дуст Декабрь
Агакьайла чIуру хабар,
Валлагь, дуьнья хьана заз дар.
Амач ви дуст лагьай чIавуз,
МичIи жечни бес югъ азгар.
Хажалатдин терс ракьара,
Гьат хьана зун и йикъара.
Я играми, я азизди,
Хьаначирни бес ваз чара?
65 лагьай ви йис
КIанзавай тир тебрик ийиз.
Агакьнач чун а кьисметдив,
Гьайиф тир, дуст, вун акI хъфиз.
И дуьнья бес хьайид я низ?
Садбур хазва, садбур рекьиз…
Амачирла рикI алай дуст,
Гуж жедачни мегер рикIиз?
Гьакьван кIани дуст тир вун зи.
Амач гила, гьикI жен рази?
Яш тахьана, инсан икI кьин —
Инад тушни гьакьван четин?..
Зун, Шагь-Эмир, я хьи пашман,
ЧIугваз ава за ви гьижран.
Аллагьдин вун сувабрик хьуй,
Багьа дуст тир вун заз гьакьван…
23.07.20
Ви сувар
ДГУ-дин профессор Керимов Керим Рамазановичаз
Мубарак хьуй ваз и сувар —
70 — мублагь яшар.
Чандин сагъвал, шад тир йикъар,
Аллагьди гуй мадни самбар!
Акьул дерин, зигьин пара,
Кьурагь дагъдин вафалу хва.
Илим вилик тухузва на,
Маргьаба ваз мадни, стха!
Яшар жедай затI туш пара,
Цуькведавай тар я вун са.
На ийизвай кIвалах зурба
Несилриз чи я лап багьа…
Веледрикай рикI хьуй секин.
Такурай гьич са кам четин.
Наида свас — илгьам рикIин,
Яшамиш хьуй виш йисуз куьн.
14.09.2020
Пулни дуст
Дустар тир чун лап кIеви,
Санал хьайи кьвед чIехи.
Са чIавузни чна чи
Хайиди туш гьич кефи.
ГьикI ятIани са сефер
Гана ада заз эвер:
“Агакьнава чIехи руш,
КIанзава ийиз мехъер.
Гьа кар патал, играми,
Герек хьанва куьмек ви.
Кьве виш агъзур буржуна
ВугайтIа зав жедачни?
Вегьедач за гьич яргъал,
А кар язва кьилин тIал.
Алатнамазди мехъер,
Агакьарда пул за вал…”
“Пул паталди дустуни
Хадани бес ви кефи?
Гьич са фикир ийимир,
За туькIуьрда кIвалах ви…”
Йисар фена са шумуд,
Хтуларни хьана кьуд.
Амма бурж гьич вахкудай
Авач касдихъ а умуд.
Эхирни са межлисдал
Гьалт хьана чун сад-садал.
Салам гана рахайла,
“Вун вуж я?” гана суал.
ИкI рикI алай дустуни
Дегишна вич кIусунихъ.
Тергна михьиз араяр,
ТIвар хкьунач буржунин.
Лугьун за квез мад са кар,
РикIиз, валлагь, жезва тIар.
Пул паталди мегер икI
Квадардани бес дустар?..
05.02.2020
Я девир!..
Я девир, вун вучиз хьана икI дегиш?
Вун акваз, рикI, валлагь, жезва дарихмиш.
Дугъри кас къе ийизмач хьи на саймиш,
Лутуяр фад хьана хьи вавди вердиш.
Гъавурда зун ви гьатзавач сакIани
Чалкечир, муьфтехур иес хьанва чи.
Савадсуз са гурцIул, ханвай кас кицIи,
Гьадакай хьурдани бес чаз буйругъчи…
ЧIехиди, гъвечIиди алачир рикIел,
Течир кас, хапIадик кутаз вичин кьел,
Я намус, я гъейрат квачир гьич са гъвел,
Мез яргъи яз, рахурзава хьи кимел?..
Ихьтинбур хьайила, гьиниз фида чун?
Я девир, вун акваз, кьуьзуь жезва зун.
Им хеб я лугьуз, къалуриз чаз кьун,
Амачни адалат, гьахъвал ва закон?
20.03.2020
ТIугъвал…
Жеч мад ихьтин залум азар,
Ви писвилихъ авач кьадар.
Халкьди чIугваз ви агьузар,
Дуьнья вакай хьанва бизар.
КIвалин дустагъ хьурнава чаз,
Гъил кьуна, мад жезмач рахаз,
Инсан рекьиз акваз-акваз,
Им гуж тушни ийизвай чаз?
Гьалда лугьуз сивел маска,
Гьадакайни авач чара.
Туна халкьар ихьтин йикъа,
Им дуьньядин эхир ятIа?
Къачуз тежез михьиз нефес,
Агал хьана хурун кьефес,
АтIуз вуна инсандин сес,
Икьван пехъи жедани бес?
Шумуд инсан хьана вафат,
Я агъдабан, чалай алат!
Халкьдиз на гуз гъам-хажалат,
Чун терг авун яни ният?
Икьван вучиз я вун пехъи?
Югъ-къандавай жез икI къати.
Дуьнья хьанва жал аси?
Алат чалай, залум вагьши!
Гьар азардиз ава дарман,
Хкадармир вуна акьван.
Вахт хьайила, залум гьайван,
Кьисмет жеда вазни лакьан…
02.04.2020
Къуншидин гьайиф…
Хтай чIавуз хайи хуьруьз,
Гьар сеферда къведай кIвализ,
Амач Зуьруьят лагьайла,
ТIар хьана зи, валлагь, рикIиз.
Я къунши, ваз ихьтин кIвалах,
Вучиз хьана, играми вах?
Вегьейла вал залум къармах,
Хьаначирни бес вун уях?
Ви азардиз хьанач дарман,
Яваш-яваш цIурурна чан,
Азиятар гана гьикьван,
Амач хьи вун, къунши масан.
Ви хтулри, къекъвез кIвале,
Хабар кьазва: “Гьинава диде?”
Гьихьтин жаваб гуда чна,
ЧIалахъ гьикIда гъвечIи бенде?
Чи рикI алай кIани къунши,
Чун пашман я, валлагь, вири.
Ви эхират хьурай къени,
Сувабар гуй ваз Аллагьди.
06.02.2020
Папарбеган дерт
Ялгъуз я зун гила, къунши,
Амач жувахъ кIани къари.
ТIвар хендеда хьанава зи,
Свас кIанзава заз са цIийи.
Амма яшар хьанва пара,
Са кIвач, валлагь, ава сура.
Са шумуд суз кIватIнавай за,
Пул жезава вара-зара.
Девлетдикай рахайтIа чун,
Пул ава захъ лап са вагъун!
Гьукуматдин жибинда тIиш.
Аваз хьайид я зун вердиш.
Кьан гила за вавай хабар:
Пара ава жегьил рушар,
ЛагьайтIа за тIимил яшар,
ТуькIуьдачни, къунши, зи кар?
— Авай чIал вахъ чIехи пулар
Вирибуруз ава хабар.
ТалгьайтIани на ви яшар,
Фад туькIуьда, къунши, ви кар.
КIанзавайди харжун я пул,
Жагъида ваз папарни бул!..
22.12.2019
«Лезги газетдин» 2021-йисан 13-нумрадай.
_________________________________________________________________
ЯхцIур чIалал…
ЯхцIур чIалал рахада вун, Дагъустан,
Вири санал чун язава са хизан.
Зун бахтлу я ханавай ви къужахда,
Гьамиша за, зи Ватан, вал дамахда!
ХьанватIани вавай гила лап яргъа,
Зи Ватан, вун виридалай я багьа.
Зи хайи чил, зи Ватан я Дагъустан,
Вун патал за гуда, валлагь, ширин чан.
Са пад Каспий, са пад Шалбуз дагъ я ви,
Зи Дагъустан, гьар няметдин багъ я зи.
Гьар жуьредин ава ина миллетар,
Чаз виридаз багьа я ви гуьзел тIвар.
“Лезгинка” кьуьл чи мехъеррин лишан я,
Чаз виридаз а кьуьл пара масан я,
Ви тIвар вине мадни хьурай, зи Ватан,
Бахтлу хьурай зи азиз тир Дагъустан!
Ава ина рикIер михьи инсанар,
Ашкъидивди кьабулда куьн, мугьманар!..
«Лезги газетдин» 2021-йисан 23-нумрадай
___________________________________________
Пехил жемир
Писвал хьайи чIавуз, дуст кас, чарадаз,
Ваз шад жемир, хийир хьана лугьуз ваз.
И дуьньяда чун вири я мугьманар,
Пехил жемир куьн сад-садал, инсанар.
Пехил инсан гьич садазни жедач хуш.
За лугьузвай гафар пичIи палар туш.
Адахъ галаз къекъвейтIа вун гьакI рекье,
Вун баладик акатда, дуст, лап еке.
Винелай ам хъвер алаз вахъ рахада,
Вунни адан гафарихъ гьакI агъада,
Вуч аватIа адан рикIе жедач чир,
Пехил касди ваз лугьудач рикIин сир.
Пехил касни чIуру кас са гафар я,
Абурун рикIер, валлагь, чIулав ва дар я.
Пехил жемир са чIавузни чарадал,
Са кIвалахни къведач ви, дуст, арадал…
«Лезги газетдин» 2021-йисан 31-нумрадай
