Ахцегь район
Шумуд девир къвез алатна,
Чи бубаяр къекъвей викIегь,
Хайи чилив зун агатна,
Лугьузва ваз дарман, Ахцегь.
Дагъдин кьилел атана рагъ,
Нурламишиз дерени-багъ.
Зи руьгьдин экв куькIвей утагъ,
Шарвилидин ватан, Ахцегь.
Веси яз хуьх дидедин чIал,
Леке гъимир гьич жувандал,
Аманат хьуй куьн Аллагьдал,
Гьар сад авайна, чан Ахцегь.
Самур вацIун тIямлу яд
Куьтягь жедач хъуналди мад.
Чи лезги халкь хьурай абад,
Яшамишрай, масан Ахцегь.
Фияр, Гъуьгъвез, Хинер, Усур,
Хкем, Цуругъар, Сумугъул.
Хълар, Кьехуьлар, Ялахъар,
Мичегь, Къурукал, Луткунар,
Хъутунхъ, Калук, Гра, КьакIар,
Чепер, Хуьруьг, Гутумар,
Гьейран жедай там, гьамамар
Ава ваз, чи макан Ахцегь.
Муаллимдиз
Дагъ хьиз чIехи, набататрив ацIанвай,
Варз хьиз экуь, гъетер кьилив атанвай,
Рагъ хьиз чими, нурар гьарнихъ чкIанвай,
Пак инсан я вун, гьуьрметлу муаллим!
Гьар баладихъ акализ яб дикъетдив,
Дуьзвал авай рехъ къалуриз лезетдив,
АцIанавай чирвилерин девлетдив
Пак инсан я вун, гьуьрметлу муаллим!
Къушариз хьиз, гьардаз вичин чIал авай,
Сабур, гьахъвал, намус, кIанивал авай,
Насигьатар чаз пайзавай сал авай,
Пак инсан я вун, гьуьрметлу муаллим!
Къефле-къефле лув гуз физва виликай,
Картар хьтин жегьилар куь гъиликай.
Шегьреяр хьуй куь зегьметдин рекьикай,
Пак инсан я вун, гьуьрметлу муаллим!
Гьар инсандиз ава муаллим вичин,
Хуш гьиссери ацIурдай дегьне рикIин,
РикIел хкиз, ийизва квез чими кин,
Пак инсан я вун, гьуьрметлу муаллим!
Сулейман буба
Ахъа авурла ви бахчадин варар,
Къугъваз хьана зав гьуьлуьн чими шагьвар.
Къачун куьлуьз за ви гуьруьшдиз камар,
Вал кьил чIугваз атанва, чIалан устIар!
Ви виликай къекъвезва гьар жуьре эл,
Алахънава жагъуриз вун фейи гел,
Ви пак тIвар ала мецел гьар са кимел
Ви эсеррик квазва уьмуьрдин кьел.
Дегиш хьанва къе девирдин инсанар,
Къвез физава вахтар, чIавар, уьмуьрар.
Чи арада ава мензил виш йисар,
Амма накь хьиз рахазма ви шиирар.
Ватан хуьзва чи кьегьалри
Чи бубаяр, цавар хьтин виневай,
Чи стхаяр, дамар хьтин рикIевай,
Чи рухваяр, жегьил чанар вижевай,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Хьурай лугьуз хайи чилихъ абадвал,
Хуьн паталди чи виридан азадвал,
Хвена намус, аваз арада садвал,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Низ такIан я чими гатуз ацукьиз,
Таран кIаник серин шагьвар галукьиз?
Пис йифериз къай-марфадик кумукьиз,
Къе кьуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Диде-буба шехьиз, тефиз ахвариз,
Балаярни свас тамашиз ракIариз,
Сад Аллагьдиз къариблухда ялвариз,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Ислягь хьана вири дуьньядин гьалар,
Ачух хьурай гьар са касдин гуьгьуьлар,
Аманат хьуй Аллагьдал куьн, жегьилар,
Къе къуллугъда къвазнавай чи Ватандин!
Диде
Зун дуьньядал атун тавунмаз гьеле
Азан хьтин къвез хьана ви ван диде.
Рагъ хьиз гатун нур кьазвай дагъдин пеле
Багъишнай заз вуна чими чан диде.
Вири эхда бала патал дидеди,
КIанивилин хара чандал алукIна.
Дидед гъилин къулайвал я кьетIенди,
Ви рикIевай мурк цIурурда, ацукьна.
Диде лугьур кьуд гьарфунин куьруь тир
Мана-метлеб дуьнья кьадар чIехи я.
Шумуд бала аватIани хайи тир,
Дидедин рикI куз гузвай экв хци я.
Каинатда гьикьван гъетер аватIа,
Пак чилерал гьикьван цуьквер алатIа,
Ачух дуьнья гьикьван мад иер ятIа,
Ви вилерай аквазва заз, диде чан!
Къай галукьна, пеш хьиз тарал юзазвай,
Гьар баладив дидедин рикI рахазва,
Амма, гьайиф, къе са бязи балайриз,
Зайиф хьанвай дидедин рикI аквазвач.
Жамилаз
Аллагьд патай уьмуьр язва чаз савкьат,
Гьар са касдиз аманат я диде-чил,
Кьисмет я хуьр садаз, садазни — гъурбат.
Гьайиф шаир, Хуьруьгарин хва Жамил.
Акъатдай туш Халикьдин сирерай кьил,
«Хуьруьг кIватIалда» рахадай чи билбил.
Ханва гила вирибурун шад гуьгьуьл:
Бейхабардиз чавай къакъатна Жамил.
Дерин тир ви ачух рикIин жигъирар,
Нурлу-экуь кхьизвай на шиирар,
Халкьдин уьмуьр хъсан хьун тир фикирар,
Ви дуьаяр Аллагьдиз хьурай, Жамил.
«Лезги газетдин» 2024-йисан 45-нумрадай.
______________________________
Залум дяве
Дяве хьана кьудкъад йисар алатна,
Анжах хирер цIийи жезва рикIерин,
Ватан патал гьикьван чанар акъатна,
УькIуь накъвар кими жезвач вилерин.
Гьар са аскер са дидедин бала я,
Куьрпедаказ къужахда чIехи авур,
Залум дяве вуч инсафсуз бала я,
Вахтсуздаказ жегьилар рехи авур.
Чан эцигна, чаз азадввл багъишай
Гьар са касдин руьгьдин экв мад хци хьуй,
Къуй гуьгъуьнай кими тахьуй алхишар,
Гьар баладин гележег шад, экуь хьуй.
И дуьньядал чаз ганавай са уьмуьр,
Вуч хъсан тир ислягьдаказ хьанайтIа.
Чилел алай виридаз чаз чир-течир
Сад Аллагьди хушбахт уьмуьр ганайтIа.
Ватан хуьзва чи кьегьалри
Чи бубаяр, цавар хьтин виневай,
Чи стхаяр, дамар хьтин рикIевай,
Чи рухваяр, жегьил чанар вижевай,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Хьурай лугьуз хайи чилихъ абадвал,
Хуьн паталди чи виридан азадвал,
Хвена намус, аваз арада садвал,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Бушлатдикай къайи чилел мес хьана,
Япара пис гуьлледин, цIун сес хьана,
«Сушкайринни « танкарин иес хьана,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Низ такIан я чими гатуз ацукьиз,
Таран кIаник серин шагьвар галукьиз?
Пис йифера, къай-марфадик кумукьиз,
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Къуй хуруйрал алай нурлу гъетери
Хайи Ватан парламишрай экверив,
Дяведин тIвар тахъхьун патал чилериз
Къе къуллугъда къвазнава чи Ватандин!
Чеперин лекь
Дагъдин хурал ийизвай къат-къат гелер,
Хкаж жезва элкъвез-элкъвез тик рекьер,
Къизил гъетре нур гуз, хци я эквер,
Чеперин хва игит Набиев Энвер!
СВО-да женгинин лап кьилевай,
Гьулдандин танк мягькемдаказ гъилевай,
Юлдашарни къутармишун рикIевай,
Чеперин хва игит Набиев Энвер!
Къуй лезги халкь лекьер хьтин вине хьуй,
Къуй гьар садан руьгьдин гъетер
кIвале хьуй,
Къуй несилар вирибуруз чешне хьуй,
Чеперин хва игит Набиев Энвер!
Мерд рухваяр Дагъустандин дамах я,
Чили ганвай пак земземдин булах я,
Чаз кьегьалар гьар сад кьилди пайдах я,
Чеперин хва игит Набиев Энвер!
Зи хайи хуьр Хуьруьгар
АкъудайтIан чун кьисметди яргъариз,
Руьгь къекъведа, хайи чилихъ ялвариз,
Цуьквед кьунвай яйлах хьиз я гатфариз
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр Хуьруьгар!
Заз багьа я зи дередин гьар ккIал,
Заз багьа я зи куьчедин гьар са кьал,
Заз багьа я зи дидедин хайи чIал,
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр, Хуьруьгар!
Ксайлани, хиял хуьрел элкъвезва,
Гагь тамарихъ, гагь дагъларихъ
гелкъвезва,
Гагь багърийрал кьил чIугуна хквезва,
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр Хуьруьгар!
ЭкъечIнавай цуьк хьиз суван береда,
На къужахда кьазва чун са легьзеда,
Экв гуз хуьзва руьгьери гьар вядеда,
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр Хуьруьгар!
Ви накьвадин деринрик дибер ква,
Шумудни са девирдин сирер ква,
РикIе амаз туханвай дердер ква,
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр Хуьруьгар!
Самур вацIун аваздин ван япава,
Игитарни Ватан хвейи парава,
Ви балаяр, вахъ рикI куз, гьар патава,
Зи хайи хуьр, зи кIани хуьр Хуьруьгар!
Ахцегьа багъ кутуна
Цуьк акъудай гатфар бере,
Абдул-Керим аваз кьиле,
Пудкъанни цIуд гектар чиле
Ахцегьа багъ кутуна!
Элди вугана гъил-гъиле,
ЧIехи-гъвечIи гваз пер, ведре,
Худда туна далдам-зуьрне,
Ахцегьа багъ кутуна!
Чи уьлкведа гьар са пипIе,
Тариф алай чпел еке,
Дадлу ичерин гьар жуьре,
Ахцегьа багъ кутуна!
Гьар са къелем тар хьуй кьакьан,
Берекатрив ацIуй макан,
Къуй чи район хьуй авадан,
Ахцегьа багъ кутуна!
Чи виридан кьил буба я
Диде-чилел сифте къадам къачурди,
Дуьньяд винел сифте илгьам акурди,
Чи уьмметдиз сифте салам авурди,
Гьелбетда, чи виридан кьил буба я!
Гьар бубадихъ вичин пеше, кар ава,
Гьар бубадихъ вичин намус, тIвар ава,
Гьар бубадихъ вичин кьетIен цIар ава,
Гьелбетда, чи виридан кьил буба я!
Гьардахъ вичин гьахъ, дуванни сан ава,
Гьардахъ вичин дамах, иви, чан ава,
Гьардахъ руьгьдиз эмирзавай ван ава,
Гьелбетда, чи виридан кьил буба я!
Зун лезги руш я
Бязибуру гагь-гагь завай жузазва:
— Гьи уьлкведай, лув гана, атай къуш вун?
Белки, руш, вун Индиядай мугьман я?
За лугьузва : — Зи бубадин руш я зун!
Малаикдиз ухшар авай бадеди,
Шехьиз твадай вичин чими къужахда,
Лугьудай: — Вун хтулдиз ухшар я чи,
За лугьудай : — Гьа бадедин руш я зун!
Гьар бахчадин тарал алай хилерин,
Квак мумкин я хьунухь бязи ичерик,
Тахсир туша тар цанавай гъилерин,
За лугьузва: — Лезги багъдин къуш я зун!
Чун, инсанар, къвез-физва са чилелай,
Са рагъ, са варз аквазва чаз кьилелай,
Яру иви физва зи-ви рикIерай,
За лугьузва: — Гьар са миллет хуш я заз!
«Лезги газетдин» 2025-йисан 23-нумрадай.
