Ихьтин кьил алаз  мукьвара шаир  Мукаил  Агьмедован  цIийи ктаб чапдай акъатнава. ЦIийи ктаб кхьизвай кас патал — цIийи арш, кIелзавайбур патал цIийи савкьат хьиз я.

Мукаилан эсерар фадлай чапзава. Адан гъиликай хейлин ктабар хкатнава: “Камбар булах”, “Гьа­хъу­нин ван”, “Зи умудрин елкен”, “Бинейрин кьилив”. Гьар са кIва­тIал кьетIен са месэладиз талукьарнава. Эвелни-эвел автор хайи юрдарихъ, ерийрихъ, абурун кьисметрихъ эл­къве­зва. Би­неяр сагъ амай кьван умудрин елкенар кис жедач, гьахъ жагъу­риз­, бахт жагъуриз, сен­геррилай сенгеррихъди фида.

Девир акьалтIай четинди, имтигьанри хранвай чил хьиз я. Гьавиляй шаирдин къелемдикай хкатзава:

 

Ватандикай гъурбат хьанва,

Къелемдикай — руьгьдин яракь.

Девришвализ галат хьанва,

Гьинва гьахъвал? Ийиз суракь.

Ватан гъурбатдиз элкъуьн кьабулиз тежер гуж я.

 

Заз гъурбатдин рагъ герек туш,

Ватанда йиф аватIани.

Ана кутур багъ герек туш,

Йикъакай йиф хьанватIани…

( ТIвар кьунвай ктабдин 10-чин ).

Алай аямдиз къимет гузвай, къаришмайриз экв язавай эсерар цIийи ктабда хейлин ава: “Чи уьлкведа”­ (гъвечIи поэма), “Ампайри кьур бед крарай”, “Са цIийи мектебда”, “КIан жедач заз”, “Самур вацI” ва икI мадни­.

 

“Къизилдин муьгъ” бере хьиз я, ядай хеб,

Эл чухвазвай нефс тух тежер эмирри.

ДапIар алай чефте хьиз я, хьанвай деб,

Рехъ агал тир пул тагузвай факъирриз…

( Гьа и ктабдин 27-чин ).

Хейлин эсерар уьмуьрдин философия, хъсанни пис, чарадини жуванди, уьмуьрни ажал, игитвални хаинвал ва икI мадни маса манаяр веревирдзавайбур я.

 

Шумуд кицIел къванер гьалчна, “тет” лугьуз­,

Хуьн паталди ихтиярар за жуван.

Шумуд ампа ахлудна, “хенцI”, “ветI” лугьуз,

Яшамиш хьун патал кесиб эл жуван.

 

КицIи херна, тIарна рикIни ампади.

МуьтIуьгъ хьанач, тIушуннач рехъ какур за.

Курвилиз экв ганач рикIин лампади,

Хвена руьгьдин къуват — илгьам, сабур за…

( Гьа и ктабдин 75-чин ).

ЦIийи кIватIалдин кьетIен лайихлувал, чи фикирдалди, ина автордин лап куьруь жанрайри (садар, кьведар, кьудар, ругудар ва икI мад) аквадай хьтин чка кьун я. Абуру автордин хатIунин чрайвал, тIямрин тIебиивал, уьмуьрдиз хасвал, чIалан та­кьат­рив къадирлувилелди эгечIун субутзава.

 

Гъалиб хьунал аслан къуьрел

Ийидани шадвал мегер?

Жагъурна тай, тангъах эвел,

ЧIугу бягьсер, ятIа сердер…

Ингье квез лап куьруь эсерда гьикьван дериндай девирдин руьгьдин къамат къалурнаватIа.

* * *

Къиметлудаз къимет гуз алахъ,

Нифретлудаз нифрет гуз алахъ…

( Гьа и ктабдин 319-320-чинар ).

Чаз автордин “руьгьдин хирер” гьакъикъатда руьгь сагъарзавай мелгьем хьиз жезва. И кардини ктаб вичин метлебдив агакьнавайдан гьакъиндай шагьидвалзава­.

Мубаракрай цIийи агалкьун! Мадни цIийи кукIуш­рихъди фидай руьгь гурай ваз, чи гьуьрметлу муаллим ва шаир.

Са алава: Мукаил Агьмедов ухулви я, Мегьарамдхуьруьн райондин Бут-Къазмайрал яшамиш жезва. Акьалтзавай несилриз дерин чирвилер, гьакI­ни михьи ахлакьдин тербия гузва. Ам РФ-дин писателрин Союздин член я.

Мердали Жалилов