* * *
Иер суна, зи тIвар кьуна,
РикIин къене цIайна вуна.
РикIин цIай зи рикIе туна,
Жув Саядаз тайна вуна.
Акур чIавуз жаваб тагуз,
Такур чIавуз цIай кьуна куз,
Зи чандикай кIус-кIус атIуз,
Сир я лугьуз, пайна вуна.
РикIерикай хьана ялав,
Чи ашкъидал къвана ялав.
Вилерикай гана ялав,
Зун чилериз гьайна вуна.
Чилер кудай рагъ яни вун?
Бегьер гудай багъ яни вун?
Йифиз-юкъуз цIай кьуна куз,
Вулкан авай дагъ яни вун?
Жуван рикIиз фикир тагуз,
Сайру яни, сагъ яни вун?
Чир тавуна зун яшлу хьун,
Жаван уьмуьр зайна вуна.
ЦIай жедамаз зун,
ЦIелхем хьана цIун,
Ялаври жув кармашдамаз,
Хъуьмед кьуна вун,
Муьрхъед кьуна вун,
Эй таза тайгъун.
ГьакI ятIа на хъалгьана заз:
Санал куда зун вахъ галаз.
ЦIай рикIеваз жув Саядаз,
Зунни жуваз тайна вуна,
Сир сивериз пайна вуна,
Зун чилериз гьайна вуна.
Зи ашкъидал цIайна вуна.
Ви ашкъидал цIайна вуна.
Зи кIвализ ша!
Чил лацу тир, хьана чуру,
Ахпа жеда яру-цIару,
Хъижедалди таран пешер
Къиб элкъвена, чил хьиз кьуру,
Эй инсанар!
Гатадайла ракIар гару,
Хиялрикай карван хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Вич хиялрин сарван хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Йикъар кIватI жез, жезва йисар.
Йисарални, парсарал хьиз,
Пара чIавуз жеда пасар.
И йисарин сур кIамара
Кар кIевера гьатай ксар —
Эй лукьманар!
Дидедин чIал хуьн паталди
Тахай чIалал гана тарсар,
Хайи элдиз такIан хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Йикъар кIватI жез, жезва йисар.
Йисарални, парсарал хьиз,
Пара чIавуз жеда пасар.
И йисарин сур кIамара
Кар кIевера гьатай ксар —
Эй лукьманар!
Дидедин чIал хуьн паталди
Тахай чIалал гана тарсар,
Хайи элдиз такIан хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
ТIвар кьакьан, вич аскIан хьайи
Девран акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Уьмуьр дагъ я, уьмуьр дере,
Уьмуьр багъ я вулканд кьере.
Акур чIавуз уьмуьрдин рехъ тушиз шегьре,
Эй жаванар!
Гьатна кIеве,
РикI гьамиша кIубан хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Фикир даим алван хьайи
Фонтан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Хъижедамаз дустар чара,
Тежедамаз гьич са чара,
Арушдамаз квачир тахсир
Гъуьлягъар хьиз хам крчара,
Эй уьмуьрдин мягькем пунар!
Гьат тавунмаз мез ракьара мадни пара
Кьиле даим тIурфан хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Захъ кIвал ава, гъилел кьадай
Дуьньядавай эллер вири,
Захъ сал ава, кьилел тадай
Ирид цавар, чилер вири.
Захъ чIал ава вичихъ хадай
Планетар, варцар, гъетер,
Дагълар, гьуьлер, чуьллер вири.
Эй алемдин азиз чинар!
ТIебиатдин пак мизанар
РикIин къене амаз дири,
Шаир хьана пашман хьайи
Инсан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Шиирдикай душман хьайи
ТIурфан акваз кIанзаватIа,
Зи кIвализ ша!
Зи кIвализ ша!
Ачух чар
Шаир Забит Ризвановаз
Вири къелемдин юлдашар
Авур чIавуз кIватI на, Забит,
Гьич садрани тахьай кьадар
Авуна зун шад на, Забит.
Агакьайла и хабар захъ,
Лагьана за (зи гаф я гьахъ):
Алакьиз хьайи и кIвалах
Куьз авунач фад на, Забит.
Атай чIавуз акуна заз:
Ацукьнаваз шиирар гваз,
Вунни гьабрун арадаваз,
Итимар са къад я Забит.
ЭгечIайла гуз вун тарсар,
Шиирар кIелайла цIар-цIар,
Чи арадай ажуз ксар
Ийиз хьана кат, я Забит.
На шииррал гъидмаз абур,
Хъел къвез, сакIан тийиз сабур,
Чи кIватIалдиз са парабур
Хтанач сад-сад, я Забит.
Тун тавуна рикIе зун, вун,
Фикир хьана зегьмет чIугун,
Эхир кьиляй арадал чун
Алама кьуд-вад, я Забит.
“Векь экъечIда гужлу чиляй”, —
Гаф я амай бубайрилай,
Кар тийижир виш касдилай
Гьахъ я чидай сад, я Забит.
Инал зани лугьун са гаф,
РикIе кIусни авачиз хаф:
Лавгъа итимни цIуру саф,
Чир хьухь, кьведни сад я, Забит.
Кьуру чиляй экъечIдач тар,
Ферсуздалай алакьдач кар,
Ятар хьайи вири ятар
Пара жеда мад, я забит.
Ни гьи кар кьуртIани гъиле,
Герек я ам тухун кьиле.
Катун гвайбур ичIи келле
Зи рикIин мурад я, Забит.
Диде Самур рикIе туна,
Дидедин чIал вине кьуна,
Лугьун тийиз кхьин чна
КцIар, Куьре пад, я Забит.
Чи уьтквем тир лезгийрин ван,
Шиирдалди ракъинал кьван
Хкаж ийиз, дуьньяда тван
Маса тIеам, дад, я Забит.
Кхьейди я за ваз и чIал,
Талакьдайбур, къачуна къал,
Пехил яз чи алакьунрал
Жедай чIавуз пад, я Забит.
КIусни хамир на жуван пер,
КIватIалди чи гъайла бегьер,
Жеда, зун хьиз, КцIар шегьер
Ви кIвалахдал шад, я Забит.
03.12.1959
«Лезги газетдин» 2022-йисан 19-нумрадай.
______________________________________
Кьакь
Мани ава: «Галат тийиз,
Я бахтавар, ракь яни вун?
ГалкIайдалай алат тийиз,
Паласадин кьакь яни вун?»
Аялзамаз,
Акьалтзамаз,
Зи кIвачихъ кьакь галкIана.
Йикъаралди алат тийиз,
Ам зи чандал алкIана.
Жегьил чIавуз,
Са хуш юкъуз
Захъ мад са кьакь галкIана.
Ам кIваляйни акъат тийиз,
Зи хизандал алкIана.
Ада затIни авунач гьич,
Вилик фу гъиз, хвена зун.
Амма мецив цацар сухиз,
Йикъа цIудра кьена зун.
«Лезги газетдин» 2023-йисан 46-нумрадай.
