Бейтер
Чанда туна на герексуз ялавар,
Кьан тийир тIуьн жедани бес иливар?
* * *
Тапунихъ авач чуьнуьх жедай кул-кусар,
Яргъал фидач кIел тавур а ви курсар.
* * *
ХъуьтIуьн чин явшан я, гуз тежер цуьквер.
Жагъидач, аквадач ваз анай шекер.
* * *
КIинивилин дад масад я, азизди.
Адахъ авай чад масад я, азизди.
* * *
ТIуьна куьтягь тежер затI я кIанивал,
Ам авайла, рикIе жедач къайивал.
* * *
Мани такIан инсан чуплах са тар я,
Адаз вакай аквазвайди гьа чIар я.
* * *
Авам касдихъ ваз экв гудай нур жедач,
Адан чанда бегьер гудай тIур жедач.
* * *
Акур гъалатI гъиле-гъилди туьхкIуьра,
Жуван рикI мад са фонарь хьиз куькIуьра.
* * *
ТIуьрди на фу я, фейиди югъ я лугьумир,
Уьмуьрдикай ягьанат кваз рахамир…
* * *
Масадан гаф на лагьайдай кьамир, дуст
Жуван цура мад жанавур твамир, дуст.
* * *
Мукъаятвал ви уьмуьрдин ракIар я,
Фагьумлувал гьар камунин са кIар я.
* * *
Душмандин мез ваз акси тар — зегьер я,
Дустунин гаф ракъинив гвай сегьер я.
* * *
Алцум тавур кардин вилер буьркьуь я.
Акьуллудан рекьер — хуьлер гьяркьуь я.
* * *
Насигьатрин кьулухъ крар галаз хьуй,
Ахварар хаз, агалкьунар аваз хьуй…
* * *
Ви гьуьрметар хкведа ви кIвалихъди,
Абур катдач, фидач дерин гьуьлуьхъди.
* * *
Экв алачир цIар жеда мад гуьтIуь,
Гатун майданар гудай туш хъуьтIуь
* * *
КIанидан гьар гаф жеда ваз чими,
Къванер, къумбакар аквада жимиз.
* * *
Шадвал галай уьмуьр язва чаз гатфар,
Дибсуз ихтилат язва буш гафар.
* * *
Вун галачиз масада гудай туш женнет,
Къерехмир жезвай зегьметни зиллет.
* * *
Жерягьрин тарифар ийидай бед кас
Азарханадиз фида, тIар хьанмазди сас.
* * *
Суфрадин уьзуьмар авай пад кIан жез,
Хашала ялда, руфунин ван жез.
* * *
Гьисабдин тарсар мектебда течиз,
Туьквенда гьарамар кIватIзава вичиз.
* * *
Тапшурмишна жанавурдал гьикI хипер?
Сала кьуькуьнал рази жедач хци пер.
* * *
Турпни чугъундур — шикилар ухшар.
ТIямарни чара я, хесетар — къаншар.
* * *
Сад алахъна, гьакI акъудна метIер,
Масада чинеба чуьнуьхна виртIер.
* * *
Лугьумир са гафнии, гузвачтIа ваз дад.
ВацIай гъиз жедач сафунаваз яд.
* * *
Рагъдандикай сегьер жедач, фагьума.
Рекьидайла, акьул къведач, фагьума.
* * *
Акьул-кьулухъ, руфун вилик эцигмир,
Вилер аваз, масадан кьил гилигмир.
Кьудар
ТакIанда талгьудай,
КIанида тагудай
ЗатI жедач, дуьз я.
Акьул це, къачудай.
“Игитриз баркалла!”
Сиверал чи ала.
Халкь патал абур
Язва чаз ала.
КIел ая рубаи,
Чир жервал туба ви.
Ажузвал хиве кьаз,
Агъузмир уба ви.
Живедин цIверекIар,
Чира квез са-са кар.
Гъетер я чи бицIи
Авунвай къени кар.
Мурк хада, чида чаз,
Хажалат гъида чаз.
Темягьвал тIимил хьуй
ЦIуруцIум фида чай.
Хайи кIвач я яргъи,
Я жеда ам куьруь.
Шадвили гъида чаз,
Рази жез, кар къени.
Гарун сир чаз чида:
ГьакI цифер мад гъида.
Айгъур я чуьллерин,
Дагълариз гьакI фида.
КIаниди дарман я,
Ам ич я — шафран я.
ТакIан кар яргъаз хьуй,
Ам ясдин харман я.
Рубаияр
ЭкъечIайда вич муьхцяй
ЛуькIуьнда къвез гьа варцяй.
Беябурда маса кас,
Къаваллайда гьа мецяй.
Тадивал — цIай, буьркьуь я,
Адаз рехъни гуьтIуь я.
Фагьумлувал акьуллу
Ваз куьмек гуз экуь я.
Са чIиб алай хъуьтIуьн югъ,
Чин чIуру яз, гваз буйругъ,
Къведа, зиян артухиз,
Зайифбуруз пайиз цIугъ.
ХъуьтIуьн гъилер ичIи я,
Адан рекьер пичIи я.
Гьич садани лугьудач
ХъуьтIуьн са гъил эрчIи я.
Хвешивал чаз гатфар я,
Къизилверекь гьарфар я.
Ада багъиш ийирди
Хважамжамдин шарфар я.
Пака лугьуз, тур на фу,
Хъвер теклифиз ви кIуфу.
Насигьатар на кьадач:
Кьезил я лугьуз сафутI…
* * *
Яру кIек пис туш: гуьрчег я шикил,
Башчивал кIани верчерин векил.
ТуькIуьда анжах вич хьайитIа тек,
Салара къекъуьрда вичин хци кек.
КукIунрал рикI ала, гатайтIани вич,
Кьве кIек саналлаз туькIуьдай туш гьич.
Вахт чириз, сят хьиз, я ам вич къуччагъ,
Рангари нур гуз, вич тирла гьакI чагъ
Ислягь кIекер заз акурди туш ман:
Демекда шагь я, галачиз гиман.
КIекрен йисакай жедатIа хийир,
Къуй адан крар тахьурай шийир!
Камаллу келимаяр
Аял галайдахъ ирид йисуз месе гьатайди ахгакьналдай.
Гатуз гъайи къванни хъуьтIуьз бакара къведа.
Кьенятсузди берекатсузди я.
Инсан гьихьтинди ятIа, рекье-хуьле чир жеда.
Гьакимдиз къимет кIвалахдилай алатайла гуда.
Цан цайидаз гудай цуру некни амач, я цанни.
Гила чIехи тIварар чин алайбуруз гузвайди я.
Крчар алачирди ядайбур гзаф жеда.
Арабайрал хтайтIа, гишила рекьида.
Хвейидакай кьвед тахьайтIани, кьведак квай сад жеда.
ЧIуру никIик эчIел жеда, алчах папак — чIал.
Эвелдай са гьекьни акъат тавурдай эхирдай ирид кьекь акъатда.
ЧIуруда вичин рекьиз гзафбур тухуда.
Ара-бир туьнт хьунни хъсан я.
НикIер кьурана, хъуртар къарагъна.
Ажуздаз гагь-гагь сивини куьмек гуда.
Вич вич тахьайтIа, Аллагьдини куьмекдач.
Масадахъ яб акалдайла, жуван кьиливни кIвалахиз тур.
Верчер кьаз фейи кац ракьара гьатна
Вун маса хуьруьз фейила, гьабурун адетриз гьуьрмет ая.
Вад патахъ тахтадин кIаник са дуьзди кутуртIа, гьамни патахъ жеда.
Паб ава — кIвалин экв, зегьметда-куьмек,
Паб ава — уф тIада, гъваш — неда, рикIе — тIвек.
Аяндар мез галачизни гъавурда гьатда.
ТIурни Кур
( Басня )
Са кIвале ТIурни Кур яшамиш жезвай. Ара-бир, са себебни авачиз, абур къал жедай. ТIур лап цел хьиз дакIунна: “Вун екеди я лугьуз, вуна кьил цава кьунва. Зун галачиз, вуна вуч ийида? Вун низ герек яз амукьда? Зирзибилдал гадарда вун”.
Куруни, дуьнья акур агъсагъалди хьиз, ранда янавай келимаяр кардик кутуна: “Чаз гьардаз са кар ава. Чун са кIвалева. Чи иесини сад я. Чаз къалмакъал герек къвезвач. КукIунар кицIериз хас я. И лавгъа ихтилатар иесидиз ван хьайитIа, чун кьведни кIамуз гадарда, ада цIийи къапар къачуда…
КIвале лал кьейи секинвал гьатна. ТIурунин сив, дапIар ягъайди хьиз, кис хьана…
Мана: нубатсуз рахунри инсандин кьилел бала гъида.
Гъезел
Зун гъамари тIушундайла, яр, заз вакай куьмек хьана.
Хатадай за хана кефи, гьуьрмет квахьна, кеврек хьана.
Уьмуьрдал циф акьалтайла, рехъ алатна, къванер аваз,
КIеверай зун акъатайла, мадни заз вун герек хьана.
Руьгьдин емдин дад хъсан я, зи манидиз мелгьем я ам,
Ви гъилери авур суьрсет заз рикI алай хуьрек хьана.
Ви экуьни гузва заз рехъ, ам бахтунин лишан ялда,
Сир ахъаюн патал зунни гьа вун галаз хевлет кIанда…
“Шагьпазрин сувар”
Ихьтин кьил алаз тухванай сувар,
Салам сивеваз, ахъа хьана вар.
КIватI хьана вири Дугунрин къвалав.
Къажгъанрив къекъвез атир, гум, ялав.
Гъулугъ майданни ачух яз кьилихъ,
Сарфунни Хьиби аквазвай вилик.
ЧIагъан гваз аниз теклифнавай заз,
Куьгьне миресри, кефияр яз саз..
Авазвай ана мукьвади, мугьман,
Гьуьрметрин сандал гъизвачир гиман.
Гьар хуьре хьурай ихьтин межлисар,
Яшамиш хьурай ахьтин миресар.
Машгьурбур тухумдай авазвай пара,
Сада-садаз гуз цуькверин хара.
“Адетар авай хуьр я Гелхенар,
Гьуьрметар авай хуьр я Гелхенар!” —
Манидал зани гъана халис чан.
“Гелхенрин гимн” — мани яз чаз кIан,
Шаир Сейфудин, ваз кьетIен салам,
ЦIарарик квазвай дуствални калам!
Гатфар
Чими кIуртар гадарна,
Аязни мурк квадарна,
Чин ачухна ракъини,
Рангар пайна экуьни.
Булахри туьд ачухна,
Цуькверикай хъатухна.
Гатфар ава дуьньяда,
Сувабар гваз дуьада.
ХъуьтIуьн рекьер агална,
Ракъинихъ яб акална,
Чан атана багъларал,
Абулейсан-дагъларал.
Мани, макьам сивева,
Пашманвилер кIевева.
Гатфар ава дуьньяда,
Къаз пайзава чаз ада.
Ярав гвазва ярувал,
Дагъларивни — хцIувал.
Гатфарни гад-сахават.
Яд артух хьуй — адалат.
«Лезги газетдин» 2018-йисан 37-нумрадай
