Яран сувар лезгийрин виридалайни чIехи сувар я. Чи халкьди гатфарин сад лагьай югъ мартдин 22 яз гьисабзава, суварин мярекат лагьайтIа, 21-мартдин нянихъ башламишзава.
Сувариз гьазурвилер. И сувариз неинки тIебиат, гьакI инсанарни цIийи хъхьун герек я. Суварин вилик квай йикъар инсанрин арада авай татугайвилер арадай акъуддай, къайивилер чими хъийидай, рикIера авай хъилер миливилиз элкъуьрдай чIав я. Суварин йикъалди хизанда, сихилда авай, къуншийрихъ галаз хьанвай вири чуьруьквилер рикIелай алудиз алахъна кIанзава. Суварин юкъуз садани сивяй чIуру гафар акъудна жедач. Суварилай вилик квай пуд йикъаз гунзарар, чладин къар, цIурар лугьуда лезгийри.
Дишегьлийри кIвалер михьда, пекер чуьхуьда, итимри шир алатнавай варариз шир хъияда, хуьлер михьда, мел ийида-рекьер туьхкIуьр хъийида.
Жегьилри, тамуз фена, яргъи тазар атIана гваз хкведа, абурун са кьилел пекер алчукна, 21-мартдин нянихъ, цIай яна, къавал акъуддай шемер туькIуьрда. И шемери мичIи дуьньядай хквезвай Яр гъуцран рекьер мадни экуь ийирвал я.
Суварилай вилик няни. Хуьруьн гьар са магьледа кIарасар кIватIна, абуруз цIай яда. А цIал кьуру векьер, кIарар, самарни вегьеда. Жегьилри цIун винелай хкадарда, “Зун — виниз, зи гунагьар — агъуз” лугьуз. Лезгийрин кьатIунра цIуз кьетIен чка ава.
Пакадин юкъуз дишегьлийри цIун руьхъ кьуд патахъ чукIурда: “Чи тIалар-квалар, начагъвилер, дердияр, заланвилер вири гьа икI гару тухурай!” лугьуз.
Яру гъалар. Лезгийрин кьатIунрай, яру ранг Яр гъуцран лишан я. Гьавиляй Яран суварин вилик аялрин, сусарин гъилерик яру ранг алай сун гъалар кутIунда. КIвале хуьзвай са бязи гьайванрин, калерин туьтерани яру гъалар твада. КьатIунрай, яру рангуникай мичIи дуьньядин пехъи къуватриз кичIе я кьван.
Суварин суфра. Лезгидин яран суфрадал ирид жуьредин тIуьнар хьана кIанда. Вучиз лагьайтIа, Яр гъуц экуь дуьньядиз хкведайла, ада чилин кIаник квай мичIи дуьньядин ирид къат атIана кIанзава. Гьавиляй 21-мартдиз лезгийри суфрадал гитI, фирни, тIач, чIахар, калар, сав, аш эцигзава.
Гьар са кIвале, эвелдай са къапуна къуьл цана, адакай са чIиб кьакьан къаз жедайвал ийида. Къацу къаз, залан кьуьд алатна, цIийиз чан хквезвай тIебиатдиз тешпигь я. Адал яру гъал арушда, аялри манияр лугьуда.
Яран йиф. Мартдин 21-далай 22-дал физвай йифиз лезгийри шемер къаварал акъуддай (эвелра), гила маса кьакьан чкайрал хкажда. И йифиз “цIийи йиф”, “цицIи йиф”, “яран йиф”, пакадин “яран югъ”, “яру югъ” лугьуда. И йифиз жегьилар ксудач. И кардиз КцIара ва Сулейман-Стальский районда “йиф чIичIун”, “йиф цIийи авун”, Ахцегьа “йиф цIийи авун”, яни “йиф цIицIияр” лугьуда.
«Лезги газетдин» 2019-йисан 12-нумрадай
