Эседуллагь Мегьамедханов

Сад акуна заз шегьредал

 

Фейила зун чи шегьредал фад,

Анал акъвазнавай ялгъуз сад,

Лацу агъ сифет, жегьре жасад —

Лезги гуьзел акунай заз.

Вил вегьейла гуьзелдин чиниз,

Хъуькъвер яру нуьгвед ичиниз,

Яб гайила лезги сесиниз,

Зи бейнидиз таъсир авуна дуьз.

Рагъ аватайла, цуькверин гуьне,

Са шуьткьверни авачир пеле.

Лацу седеф сагъ сарар сиве —

Гьахьтин марал акунай заз.

За хъвер кваз ягъайла вичиз вил,

Икрамиз, рикIел эцигнай гъил.

Сабурдив хкажнай такабур кьил —

Лезги марал акунай заз.

Кагъаз хьтин назик лацу гъилер,

Хъуьрез акъвазна чIулав вилер,

Чуьнуьх тийин чи рикIин сирер —

Лезги бике акунай заз.

Рапрапар гузвай некьид пIузарар,

ЦIийи вацраз ухшар рацIамар,

Лап къветрен еришрин къекъуьнар

Авай Гьуьри-пери акунай заз.

Буйдиз вичин дуьз кьакьан шумал,

Суфат тамам яру чрай чумал,

Акунрин гуьрчегвилел тамал

Рангарин къуш акунай заз.

Шегьредилай цавуз лув гайи лифер,

Куь гарал къугъвана рушан кифер,

Кьилихъ галай къаз шалдин цIилер

Виридалай хуш хьана рикIиз.

Кьил гуьрчегна цуькверин шалдал,

Абур гъана ви дуьзгуьн жасаддал,

Рази хьухь Аллагьдин къудратдал,

Гьахьтин ханум жейран акуна заз.

Гьар са вахтуниз ава тарих,

Кьадардин хас ава вахъ къилих,

Михьи я виждан, квачир синих,

Халкь хьана вун Лезгистанда.

Чешне я вун Лезгистандин эллериз,

Сабур гуй ви сагьибрин рикIериз,

Ухшар я вун багъдавай цуьквериз,

Гуьрчег Суна акуна заз.

Далдамдин кIарар хьтин дуьз кIвачер,

Хурални вичин нуьгвед ичер,

Лацу чинал шумал тир нер,

Сафалу бике акунай заз.

Зурба я чаз вун хайи диде,

Квач мешребдик абурсуз леке,

Багьа ватандин гуьрчег бике

Аллагь-Таалади багъишна чаз.

Муьштерияр акъатда ваз къад,

Кьисмет хьуй Аллагьди гайи сад.

Ви уьмуьрдик хьуй ширин дад,

Лезги халкьдиз шад жедайвал.

Хтана, за къелем кьуна гъиле,

Агъзур хиял гьатна зи кьиле,

Лезгистандин чи лезги хуьре

Шамси-къемер акуна заз.

«Лезги газетдин» 2024-йисан 9-нумрадай

_____________________________

Лезгистан

Багъри чи хайи гъвечIи Ватан,

Ала вал багьа тIвар — Лезгистан,

Гьамиша вун хьурай авадан,

Шад жедайвал чи лезги халкь.

 

Урусият, чи чIехи Ватан,

Гьакьван рикIиз я вун масан,

Халкьдин уьмуьр жезва хъсан,

Яшамишрай чи Лезгистан.

 

Гуьзел тIебиатдин акунар,

Вакай хийир-дуьа, рахунар,

Кьисмет тахьуй ваз тагунар,

РикIин дарман зи Лезгистан.

 

Шир-шир ийиз, Самурдин яд,

Адахъ ава виртIедин дад,

Къуй ви мулкар хьурай абад,

РикIиз масан зи Лезгистан.

 

Гуьрчег я чи Кьурагь дере,

Вич тамам цуькверин бере,

Манидин ван гьар са хуьре,

Вал я гьейран, зи Лезгистан.

 

Кьасумхуьр я меркез Куьре,

Чи лезги чIал хуьзвай къеле,

Виридаз къе хьанва чешне,

Дамах я вун Лезгистандин.

 

Къадим тир Ахцегьрин хуьре,

Алимрин пак ава бине,

Агалкьунар хьурай вине,

Гьунарлу халкь Лезгистандин.

 

Докъузпара — дагъда уьруьш,

Зегьметдив жемят я вердиш,

Кьегьалрин кьадар жеда виш,

Архаяр я Лезгистандин.

 

Мегьарамдхуьр авай гьунар

Къе шегьердиз хьанва ухшар,

Вилик фирай вири къастар,

Абад макан зи Лезгистан.

«Лезги газетдин» 2024-йисан 26-нумрадай

________________________

Чун гъалиб жеда

 

Ватандаш яз, буржи я зи къелем кьун гъиле,

Даим лап сагъ тежер хер ава зи рикIе.

Чи мурад я терг авун душмандин къеле,

ГьикI кукIварнайтIа фашистар дяведин бере.

 

Ашкара я, душмандикай дуст жедайди туш,

Уьмуьрдани чи рикIиз ам хьайиди туш хуш.

Адан гафари чи бейнидиз гудач гьич нуш,

Шак алач хьи, чун гъалиб жеда, куьн я лап буш.

 

Дяведин залан вахтар хтайла рикIел,

Гьал акьалтзава ватандин элдин кьилел,

Вилин накъвари агъуд дад гъизва сивел,

Дуьзгуьн гафар лугьур къвезвач зи мецел.

 

Шумудни са шегьер-хуьр чи хаинри чукIурнай,

Миллионралди инсанар дуьньядилай ракъурнай,

Чи ватандаш рухвайри кьегьалвилер къалурнай,

Хаин душман Берлиндин харапIайриз рахкурнай.

 

Намус-гъейрат авачир зи халкьдин душманар,

Куьн я вири вагьшийриз ухшар тир инсанар.

Кьисмет хьурай квез мичIи чиле дар сурар,

Дидейри куь гатадайвал чпин мет-хурар.

 

Чи ватандихъ бягьс чIугвазвай уьлквеяр,

ЦIайлапанди яна чIур хьуй куь бинеяр!

Игитри чи атIуда куь мез-келлеяр,

Гъалиб жеда чи азад халкьдин жергеяр.

 

Доллар гуз, жаллатIар ракъуриз чи чилиз,

Тфу гузва вири дуьньядин элди куь чиниз.

Садани яб гузмач куь иблис сесиниз,

Элдин зегьметар элкъуьрзавай терсиниз.

 

Лянет хьурай куь леке алай тIварцIиз,

Инсансузвилин фикирар къвезва куь кьилиз.

Россиядин игитри тергда, вегьеда куьн гьуьлуьз,

Чун гъалиб жеда душманрал, гьамиша хьиз.

 

Хаин-душман, къе-пака агакьда квехъ ванер,

Агал жеда куь угъраш, лавгъачи сивер.

Чун гъалиб хьана душмандал — лугьуз сесер,

Цавун аршдиз хкаж жеда чи элдин гъилер.

«Лезги газетдин» 2024-йисан 42-нумрадай

___________________________________

СтIал Сулейман

 

Лезги намус квадарнач вуна Къубада,

Ракьун рекьел кIвалахдайла Самаркандда,

Чешне фяле хьанай вун гьанин депода.

Зегьметдалд гьуьрмет къачур Сулейман бу­ба­­­.

 

Залан кIвалахлай галатна хтайла кIвализ,

Татугай фикирар къведай ви бейнидиз.

Агъузвал авун гзаф зулум тир лезгидиз.

Лайих зегьметкеш тир вун, Сулейман буба.

 

Дагъви халкьдин чIехи шаир хьайила куьн,

Ачух хьанай дуьньяда шииратдин рикIин.

Ленинан орденди ишигъ тухуз вилин,

Алай ви хурал, уьтквем Сулейман буба.

 

Урус халкьдин къелемчи Максим Горькийди

«Гомер» лагьай тIвар Москвада ваз я гайиди.

Дуьньядал хьанач адаз лайих хьайиди,

Тек са валай гъейри мад, Сулейман буба.

 

Ви зурба минал мирвет чи рикIера хуьз,

Музей туькIуьрнава ваз ви ватанда дуьз.

Агъзурралди Агъа СтIалдал гзаф эллер къвез,

Ваз халкьди икрамзава, Сулейман буба.

 

Хьурай ваз атIа дуьньяда рази рагьмет,

Сад Аллагьди кьисмет авурай ваз женнет,

Эллери гьамиша ваз ийида гьуьрмет,

Ширин ахвара хьуй вун, Сулейман буба.

«Лезги газетдин» 2024-йисан 45-нумрадай

_______________________________

Хуьх дидед чIал 

 

За вири лезги элдиз ийизва минет:

Чир хьун паталди чаз дидед чIалан къимет,

Хуьх куьне вирида сада-садан гьуьрмет,

Тадайвал къвезмай несилриз чи халкьдин суьрет.

 

ЧIални диде я, дуьньядал вахни стха

Чара жедач абур чавай кура-кура.

«Лезги газет» я абурун чIехи арха,

Дуьзгуьн хуьз дидед чIал чаз тежервал жафа.

 

Жегьил несилриз чир хьуй чIалан къадир,

Чуьнуьхмир абурухъай къенин йикъан сир.

Эциг тавурай чи чIалаз квахьдай эхир,

Хайи халкьдин, аямдин я им эмир.

 

Эверай гьай я вун, дидед чIал, виридан,

РикIиз хушдиз дердер акакьриз кIанидан.

Зун шад я ви гуьрчегвилел, Лезгистан,

Къуччагъринни игитрин багьа тир Ватан.

«Лезги газетдин» 2025-йисан 7-нумрадай

_________________________________

Чи душмандиз

 

Яхъ куьн гьар сад вири зи чIалахъ:

Америка даим я нагьахъ.

Далдаяр кьуна фитнейрин цлахъ,

Азад халкьариз душманвал ийиз.

 

Лап сифтегьан тарашдин чешне

Кутунай, Америка, куьне.

ЧкIида гила фитнедин къеле,

Халкьар вири сад хьайила.

 

Лянет хьуй ви чIуру рекьиз,

КIанзава ваз уьлквеяр тергиз.

Акъатдач ви фикир кьилиз,

Мягькем я чи элдин садвал.

 

Къведач ви рикIел гьич хъсанвал,

Фитне тваз дуьньяда гьар чIавал.

Хьанач хьи ваз абур, инсанвал,

Фитне-фасад чукIуриз дуьньяда.

 

Дуьньядин халкьарин арада

ЧIуру крарин я вун тамада.

Сад-садал гьалдардай савдада

КIвенкIвечи я вун и дуьньяда.

Гар авач — лепе жедач гьуьлел,

Дерт авач — нагъв жедач вилел.

ЦIай къурда чна душмандин кьилел,

АтанатIа хата Ватандин гъенел.

 

Секин чкада твада вуна кьил,

Гьар девлетдал яргъи ийиз гъил.

Буьркьуь хьуй ви гьакьван къаних вил,

Негьнавай вири эл-алемди.

 

Бес я тарашай девлетар,

Чандивай авур руьгь-уьмметар,

КIвачик кутур элдин минетар,

Дуьньядиз ашкара я ви ниятар.

«Лезги газетдин» 2025-йисан 15-нумрадай

__________________________

Хушдиз фида, Ватан хуьз

 

Хтана хва райондай кIвализ,

Килигна секин зи чиниз.

Вил вегьейла адан гъилиз,

Табагъ чар акуна вилиз.

 

«Яб це, диде, баладиз хъсан,

Макьсад я зи хуьн чи Ватан.

Чаз виридаз ам я масан,

Чан эцигда, туш зун пашман».

 

Лагьайла икI буржи гафар,

Вилериз хъиткьиннай накъвар.

Яргъал вегьедач чна вахтар,

Жеда зун женгина, дустар.

 

Шад хьана дидедин рикIиз,

Темен гана балад сивиз:

«Хъсан рехъ хьуй ваз Ватан хуьз,

КIур це, бала, чи душманриз».

 

«Диде, нянихъ гьазур тава,

Ана тахьуй ажиз, ява.

Экуьнахъ гъед амаз цава

Ви хва жеда жергед юкьва».

 

Гатфар бере

 

Алукьайла гатфар бере,

Цуьквер жеда рушар гъиле.

Шадвал жеда хуьре-кIвале,

Хуш я рикIиз гатфар бере.

Суьруьяр чкIана чуьллера,

Кфилдин ширин сес япара,

Къизгъин жез кIвалах салара,

Хуш я рикIиз гатфар бере.

Зегьмет чIугурла чи гъилери,

Бул бегьер гуда чаз чилери,

Аферин лугьуз эллери,

Хуш я рикIиз гатфар бере.

 

Кьисмет тахьай муьгьуьббат

 

Зун дуьньяда вахъ къекъвенай,

Лезгистандин уьлкведаваз.

Зун туна, вун гьиниз фенай,

Муьгьуьббатдин луьткведаваз?

 

Эгер за ваз цуьквер ганайтIа,

Вун абурув къугъвадайни?

Ви пIузарриз темен ганайтIа,

Вун захъ галаз рахадайни?

 

РикIел хкваш гуьруьш фейи багъ,

Чна авур мурадрин гафар.

Чи вилик квай пак Шалбуз дагъ,

Кьабулнач на чи минетар.

 

Гатфар бере алукьайла,

Гьа багъда цуьк акIурнай за.

Гьар анилай зун фидайла,

РикI атирдив ацIурнай за.

 

Шехь хъийимир вун, зун такваз,

Ви накъварикай гьуьл жедайд туш.

Вучиз фенай вун дакIандаз,

Ваз адакай гъуьл жедайд туш?

«Лезги газетдин» 2025-йисан 22-нумрадай

_______________________

КIек чуьнуьхай угъридиз

 

Яб це куьне, багъри дустар,

Ахъайин квез рикIин тIалар,

Заз угъриди авур гужар

Эхиз тежер дерт хьана хьи.

 

Чуьнуьхай а дамах гвай кIек

Угърид чандай акъатрай тIекв!

Сивиз адан ягърай са пек,

Рахаз тежез, лал хьурай вич!

 

На уьлгуьчдал кIек тукIуна,

Ви чуьгуьнда тIуьн гьазурна.

Къван акьуна, хуй ви чуьгуьн,

Гардан цIару къуш тухвай зи.

 

Зи хизанар авур пашман,

Угъри, вун я вагьши инсан,

Ван атIана гуьрчег къушран,

Хтулрин зи хайи кефи.

«Лезги газетдин» 2025-йисан 36-нумрадай