Чи шегьерра, гьатта бязи хуьрерани, ­шегь­ре ва ракьун рекьерин къерехра чал са квекай ятIани хабар гузвай, фикир желбзавай рекламаяр гьалтзава. Кар анал ала хьи, инсанриз лазим тир рекламайрихъ галаз санал­ герексузбурни, гьатта эдебсузбурни, бизарзавайбурни, ажугълу ийизвайбурни къвердавай гзаф жезва. Жуван фикир ачуха­рун патал зун яшамиш жезвай Дербентдай анжах са шумудал акъвазда. Жуваз герек, кIва­лин майишатда лазим авай сад-кьве затI къачун патал зун шегьердин “Кеферпатан” ба­зардал фена. Гьеле аниз гьахь тавунмаз,  ва­рарин лап мукьув гвай чIехи туьквендин сад лагьай­ мертебадин цлал, виридаз хъсандиз аквадай­ чкадал, гзафбурухъ галаз санал­ зи вил ихьтин­ рекламадани акьуна. ЧIехи гьар­фаралди кхьенва: “ЦIийи телефон къачу­ мон!” КIани­кай­ни  “лезгинский язык” кхьенвай, яни “гъавурда твазвай”. Туьквендин отдел мобильный телефонар маса гузвайди тир. Мумкин я, адан иеси лезги яз хьунни. Ге­на Аллагьдиз­ шукур, туьквендин цлал гила а “реклама” аламач. Иеси гъавурда тур, лезги­ чIала “мон” гаф авачирдакай лагьай кас хьана жеди.

Маса туьквендин вилик квай чIехи щитдал “Эгер квез ужузбур жагъанватIа, чна къиметар генани агъузарда!” кхьенва (урус чIа­лалди). Ибур акьалтIай тапарар тушни!

Дербент шегьердин “Военный городок”  магьледа, автомашинар ремонтзавай кьилдин касдин са мастерскойдин цлал, вични чапханада гуьрчег рангаралди гьазурнавай    “эвер гун” акуна заз. Ватандин ЧIехи дяведин йисара гзаф машгьурди, ялавлуди яз хьайи “Родина — мать зовет!” плакат мастерскойдин иесиди вичиз кIандайвал, “хийирлудаказ” туькIуьрнавай. Гъил хкажна, Ватан немсерин фашистрикай хуьниз эверзавай дидедин мецел ихьтин гафар гъанва (эцигнава): “А ты заменил масло?” (машиндин мотордин ягъ). Вассалам! Бес им акьалтIай намуссузвал, руьгьсузвал тушни!?

Гаф кватайла, са шумуд келима гьам центральный, гьам чкайрин телевиденидикайни лугьуз кIанзава. Квезни чизвайвал, анрани рекламайринди къиямат я! Передачайрилай, концертрилай… рекламаяр лап гзаф жезва, гьатта хабарарни кваз кьатIиз, арайриз рекламаяр сухзава. Гзаф дуьшуьшра — инсандин зегьле тухудайбур, эдебсузбурни,  ахлакьсузбурни…

* * *

Газет чапдиз вахкудайла чир хьайивал, къадим ва туристрин, мугьманрин кьадарни йисалай-суз артух жезвай Дербентда, рекла­мадин кIвалах дибдай хъсанвилихъ дегишарун фикирда кьуналди, и мукьвара ше­гьер­дин администрацияда махсус совещание кьиле фена. Дербентдин кьил Хизри Абакаро­ва шегьердин ЖКХ-дин, культурадин  уп­рав­ленидин кьиле авай жавабдар ксарал месэладал гуьзчивал авун, шегьердин куьчеяр, да­раматар манасуз рекламайрикай михьун тапшурмишна. “Кьадарсуз авай рекламайри шегьердин акунар, мешреб чIурзавайди ри­кIел хвена кIанда”, — лагьана ада.

Нариман Къарибов