Гьамиша лугьузва за жуваз, вуна гьич са затIунизни фикир гумир, телевизордиз килигмир, ван хьайидини хьанач лагьана, чуькь тавуна, ацукь, жуван нервияр барбатIмир. Ваъ, акъвазиз жезвач, гьикI хьи, рикIе авайди лагьайла, са затIни арадал татайтIани, регьят жезва. Чуькьни тавуртIа, жув чан алай мейитдиз элкъвезни кичIезва.
Са пакамахъ “Вести” программадин журналистди зегьметчи дишегьлидиз, куьне усадьбадай хьайи яр-емиш гьиниз ийизва лагьана суал ганай.
А кесибди, ухьт аладарна, жаваб гузва.
Гьиниз ийида кьван, жува незва, къуншийриз, чирхчирриз пайзава. Амайбур, банкайра туна, кIевирзава, цик кутазва, компотар, мурабаяр ийизва…
— Маса вучиз гузвач, муьштерияр авачни?
— Ава, амма маса гуникай хийирдилай зиян гзаф жезва. Абур базардал тухуз, рекьиз пул це, маса гудай чкадиз 300 манат це, югъди кIвачел акъваз, югъ куьтягь хьайила, вун анжах 150-200 манатдин иеси хьайитIа. Мад беса, беса, суалар гумир. АтIа базарда къайда тур, ана алверзавайбур вужар ятIа аку.
И арада зи рикIел ихьтин мисал хтана. Малла Несредина гьар юкъуз базардай 10 кепекдай какаяр маса къачуз, рангар ягъиз, 9 кепекдай маса хгузвалдай.
— Я Малла, вуна акI вучиз ийизва, ваз вуч хийир жезва? — лагьана хабар кьурла, ада жаваб ганалдай: — Зун хийирдихъ галайди туш. За, кар-кеспи авачиз, кIвале ацукьна вучзава? КIанзавайди алвер я, жувни халкьариз виле аквада…
Яраб, лугьузва за, советрин девирда хьиз, зегьмет чIугуна арадал гъайи затIар, са манийвални авачиз, базарда маса гана, кIуф хъуьрез хкведай вахтар хъжедач жал? Зегьметчийрин иви фитIинзавай зилиярни мус кьери жедатIа, абур тух мус жедатIа? Иштягь фу недайла къвезвайди я лугьуда. А “кесибарни” пул, девлет хьурдавай мадни къаних жезва, манатдикай кепек хкудиз кIанзавач, манатдал манат эхцигун лап еке алакьунай гьисабзава.
Чи девирда чун Ленин бубадин веси рикIеваз чIехини хьана, яшамишни. Ада чаз хъсандиз кIелунин веси туна. ГьакIни лагьанай: “Ни кIвалахда, неда буллух, ни кIвалахдач — чавай кьулухъ”.
Гила гзафбурун рикIера Ельцинан веси гьатнава, мягькемдиз чкаярни кьунва. Ада лагьанай: “Низ гьикьван азадвал кIанзаватIа, гьакьван къачу, нивай гьикI алакьдатIа, гьакI къазанмиша”. Им гзафбурун рикIин мурад тир кьван. Агакьна, агакьзава абур чпин мурадрив. КIанзавайди пул я. Инсанвал, ягь-намус тахьайтIани жезва кьван! Мад вучда, девир я ман, муьтIуьгъ жезва. Са капуни вандач. Вири авай рехъ уьлчуьдай гьисабиз, яд фидайвал пер язава зани. Маса патахъ кIан хьайитIани фидай рекьер агал хьанвайди хьиз ава заз. Девирдин лишанар я.
Инсанвилер алатзава рикIелай,
Къенин юкъуз кьилинди пул, девлет я.
Бязибурун нагъв кими туш вилелай,
Бязибуруз сагьиб амач — хевлет я.
Шагьабудин Шабатов