Хасплатова (Ибрагьимова) Эсфира Эмиргьамзаевна Мегьарамдхуьруьн райондин Советский хуьряй я. ДГУ-дин филологиядин факультет акьалтIарайдалай кьулухъ ада хайи хуьруьн юкьван мектебда урус чIаланни литературадин муаллим яз кIвалахзава.
Азад декьикьайра Эсфира Хасплатовади шиирар кхьизва. Идалайни гъейри, шаир дишегьлидихъ чуьнгуьр, саз ядай бажарагъни ава. Ада са кьадар манияр кхьенва. Лезгийрин машгьур ашукь Айдунахъ галаз санал Эсфиради тамамарнавай “Ватан” мани милли манийрал рикI алайбуру хушдиз кьабулна.
Агъадихъ чна Эсфира Хасплатовадин са шумуд шиир гузва.
Ялцугъар
Пашман я зун, вил галамаз хквезва,
Вахъ дарихвал зи рикIелай элкъвезва,
Ви паквилихъ и чилерал къекъвезва,
Серин я рикI вакай яргъа, Ялцугъар.
Аял яз зун хьанайтIа ви къужахда,
Тай жедай зун ви цуькверин яйлахда,
Ви рагарал, чархарал за дамахдай,
Зи гуьгьуьлдин дарман я вун, Ялцугъар.
Багьа гуьруьш кьисметда хьун кIанда заз,
Ви цин стIал, шербет хьиз, хъун кIанда заз,
Вахъ галаз мад суьгьбетиз хьун кIанда заз,
Чими салам вун патал гъиз, Ялцугъар.
Вакай хиял икьван дерин хьайила,
Ви ад икьван чандиз ширин хьайила,
И дуьньядихъ хуравай рикI къайила,
Чими я заз ви пак чилел, Ялцугъар.
Бубадиз
Зи хиялар къекъвезва мад
Ви уьмуьрдин рекьера.
Намус хьана ваз кьибле пад,
Виждан хвена мекьера.
Далу хьана зегьметдикай
Тазазамаз бедендиз.
Хуьн патал тав зиллетдикай
Акъвазна вун мягькемдиз.
Дагъдин михьи гьава хьтин
РикI азабри дегишнач.
Хьана лугьуз пара четин,
Арза ийиз вердишнач.
Хуьзва чна ви насигьат,
Ам, буба, чи лувар я,
Агалкьунар хьанвай къе чахъ,
Гьелбетда, ви гьунар я.
Пашманвални хвеш вахъ хьайи
Авазва зи илгьамда.
Вун хьтин чаз буба гайи
За Аллагьдиз икрамда.
Муаллимдиз
Кьисметди чаз ганва эвер
Аялрин пак макандай,
Вилик гъанва багьа бегьер
Гьарма сад са хизандай.
Сад я къени, муькуьд — женжел,
Масад зарб я, зирек я,
Бязида вун тада мягьтел,
Абур — пара, вун тек я.
Амма гьардан къеневай рикI,
Михьи, экуь назик тир,
Гьам язва чи гъилевай ник,
Берекат цун лазим тир.
Пешедал гъизвайди абур
Лайих авай инсан я,
Кьазвай вине виждан, сабур
Муаллим хьайла, хъсан я.
Капан юкьвал кьада дуьнья,
Сирер са-сад ачухда,
Эллеризни намус-гьая
Виневайди къалурда.
Ачухдай дуьз уьмуьрдин цIар
Гьар жуьредин аялриз,
Ви зегьметдал алазва зар
Хабар жедай аямриз.
Ашукь Айдуназ
КIаниди туш ваз чIалар буш,
Терефдар я крарин хуш,
Табийдай лап дагъдин кукIуш
Ван ава вахъ, ашукь Айдун!
Меденият твазва вине,
На ашукьрин хуьзва бине,
Абурда тваз гьар са сегьне,
Сагъ хьурай вун, ашукь Айдун!
Ви чуьнгуьрдин ширин аваз
Гьейранарай Парижни кваз,
Хайи чилел къени тум цаз,
Багъ хьурай ваз, ашукь Айдун!
«Лезги газетдин» 2019-йисан 12-нумрадай
____________________________________________________________________
Чубарукар
Секин хьухь куьн,къаяр-мекьер!
Ахлад гила, ачух рекьер.
Шадар ийиз вири рикIер,
Хтурай чаз чубарукар.
Ша, гатфарар, ачух гьава,
Арандани дагъдин сува,
ТуькIуьрзавай къулай мукар,
Акурай чаз чубарукар.
Ватандиз рехъ хуьзвай рикIел,
Агат тавуй квек гьич энгел.
Гьар акурла, хъвер гъиз сивел,
Хтурай чаз чубарукар.
Гъизва куьне квехъ галаз нур,
Сувар я заз югъ куьн акур,
Гатфарин куьн язва абур,
Хтурай чаз чубарукар.
Куь манийрихъ хьанва дарих,
Цавариз я куьн лап лайих,
ТIебиатдин гуьзел тарих…
Хтурай чаз чубарукар.
РикIин кIвал
Зун дидеди рикIин кIваляй
И дуьньядиз акъуднай,
Чилел эциг тийиз гъиляй,
Вичин тандив агуднай.
А кIвале заз зи дидедин
РикIин сирер акунай.
Ара физ зи гъвечIи рикIи
Абурун пай къачунай.
Гьазурнавай чими хура
НекIедикай булахар.
А булахри, къуват гана,
Авунай зун уяхар.
Зал дидедин къилихрини
Яваш-яваш “гьужумнай”.
Иви хьана, зи бедендик
Дидедин чIал кужумнай.
ГьакI тирвиляй ингье къе зун
Зи дидедиз ухшар я.
ЧIални къилих дидедилай
Заз амукьай яржар я…
«Лезги газетдин» 2019-йисан 18-нумрадай
___________________
Ашукь Шириназ
Жуваз дердер аквадайла, гьуьл хьана,
Уьмуьрни кваз эчIелди кьур чуьл хьана,
Техвей къаб хьиз михьи тир гуьгьуьл хана,
Эвез гана дармандин на заз, ашукь.
Аквадайла, гьелек хьана дугъриди,
Майдан хьана дуьньядикай угъридиз,
Агакьна вун зав лап жуван багъри хьиз,
Зи эвердин ван хьанатIа ваз, ашукь?
Лайлай ягъиз, хуьзвай рикIин дегьнеда,
Зи мураддив агакьна вун легьзеда,
Зи хиялрив вун рахазвай вядеда
Циферикай рагъ хкатна заз, ашукь.
РикI ацIанва ваз лугьудай чIаларай,
Рахазва вун зав шииррин цIарарай,
Вун пак рекьин акьахнава гурарай,
Гуьзел, нурлу чирагъ туна чаз, ашукь.
Ашукь Ширин, вун эдебдин къаймах я,
Вун хьтин кас гьар са халкьдин дамах я,
Ви ширин сес дагъларин цин булах я,
Багьа я чаз вуна тунвай саз, ашукь.
Къуй инсанар, ухшар авай цуьквериз,
Чешне хьана дуьньядаллай эллериз,
Тумар хьана, авахьрай чи рикIериз,
Элкъуьрай бул багъларизни никIериз,
Яшамишрай ви гьар са аваз, ашукь!
Мурад
Лезги чилел лезги тарих,
Дагъвидиз хас мягькем къилих,
Виждан михьи квачир синих
Мурад тушни цун?
Хайи чIални хайи нугъат,
Чи багьа тир руьгьдин савкьат
Хуьн паталди жуван къуват
Мурад тушни гун?
Лезги мелни мехъер, макьам,
Чуьнгуьрдин сес япа хуррам,
Чирагъ яз, рикI элдихъ тамам
Мурад тушни кун?
Келегъа хьун рушан кьилел,
Рагъ хьиз экуьн ачух жен пел,
Ярдикайни мани мецел
Мурад тушни хьун?
ГъвечIи Аскераз
Гъенел алай цIару шенпIи
Ам Аскеран дуст я кIеви,
Сес къалурда ада вичин,
Аскер жеда къецел кIвачин,
Кацин бала кьада кIеме,
ЧIем алай фу твада сиве,
Далудилай алтадда кап,
Кацин гуьгьуьл хкажда лап.
Бес гьикI тахьуй шенпIидиз шад,
ЧIем алай фан аквазвай дад
ЧIал чидайтIа адаз эгер,
Лугьудай ваз: «Сагърай, Аскер!»
«Лезги газетдин» 2023-йисан 52-нумрадай
