20-мартдиз Дагъустан Республикадин ругуд лагьай сеферда хкянавай Халкьдин Собранидин 33-сессия хьана. Сессиядал РД-дин парламентдиз Чар гваз экъечIай Дагъустандин Кьил Владимир Васильева къейдна: «Россиядин Федерациядин Президент Владимир Владимирович Путинан Чарче раижнавай, гьакIни “майдин Указдалди” тайинарнавай везифаяр чун патал кар алайбур я.
Государстводин политика инсан патал лап важиблу месэлаяр гьялунал: адан хатасузвал таъминарунал, ам кар-кеспидик кутунал, адан дуллухар хкажунал, адаз яшамиш хьун патал къулай шартIар яратмишунал, тIем акакьдай ва ерилу образование къачунал, медицинадин куьмек агакьарунал желбда.
Эхиримжи йисара сихдаказ ва акатайвал эцигунар кьиле тухун себеб яз Махачкъала гьакъикъатда общество патал метлеб авай хейлин зонайрикай, скверрикай ва аллеяйрикай, аялрин бахчайрин ва школайрин мулкарикай магьрум хьана. Чаз Москвадин Гьукуматди куьмекна ва Ленинан тIварунихъ галай майданни адан патарив гвай чкаяр цIийикIа туькIуьр хъувун патал 350 миллион манат пул багъишна. Проект веревирд авунал общественностни желбна. И проект шегьердин тарихдихъ галаз алакъалу пай цIийикIа туькIуьр хъувунин кардик кьил кутун жеда.
Инал общественный мулкар аваданламишунив комплекснидаказ эгечIун, гьа гьисабдай “Шегьерра къулай шартIар арадал гъун”, “Автомобилрин хатасуз ва ерилу рекьер” программаяр, электропередачайрин линияр, целди таъминардай сетар, культурадин ирсинин имаратар цIийикIа туькIуьр хъувунин программаяр чеб-чпихъ галаз алакъалу авун чарасуз тирди къейд авун герек я. Сифте нубатда Махачкъаладин тарихдихъ галаз алакъалу пай цIийикIа туькIуьр хъувунив гьа къайдада эгечIун герек я. Общественный транспортдин къурулушар хъсанаруниз, яхдиз физвайбур патал къулай шартIар яратмишуниз лазим тир фикир гун герек я. И кар республикадин вири шегьерриз талукь я”.
НафтIадин хел республикадин кудай шейэринни энергетикадин комплексдин гележег авай хилерикай сад я. РД-дин Кьили и хиле крар авай гьалдикай, ам вилик тухунин планрикай лагьана.
В.Васильева къейд авурвал, нафтIадикай гьазурзавай продуктрин кьадар артухаруни моторра ишлемишдай кудай шейинин патахъай республикадин игьтияжар тамамвилелди таъминардай мумкинвилер гуда.
“Са хиле къайда туни аквадайвал менфят гузва. Чуьнуьхунрал эхир эцигайла, лазим тир кьадарра нафтни агакьзава, завод ва нефтепровод герек тирвал кардик кутаз, муьштери ерилу кудай шейиналди таъминариз жезва. ГьакI хьайила, къвезвай налогрин пуларин, кIвалахдай чкайрин кьадарни артух жезва.
Республикадин кудай шейэринни энергетикадин комплексдин гьар са секторда чIехи кIвалах тухун герек я. Вилик эцигнавай макьсадрив агакьарун патал чна чи амадагрихъ — “Россетрихъ”, “Газпромдихъ”, “Лукойлдихъ”, “Росснефтдихъ”, “Русгидродихъ” галаз санал кIвалахзава”, — лагьана Владимир Васильева.
В.Васильева вичин Чарче карчивилиз куьмек гунин ва Дагъустандиз инвестицияр желб авунин месэлайрай кьабулзавай серенжемрикай суьгьбетна. “Инвестицияр желб ийидайвал, региондин гьуьндуьрвал хкажунин мурадралди муниципалитетрихъ галаз санал экономикадин жигьетдай амайбурулай йигин еришралди вилик тухудай чкаяр тайинарна — “Каспийск” ва “Дагъустандин Огни”.
Гьар са школьник учебникралди таъминарун герек я. ЦIинин йисалай чун 11047 ученик патал чкаяр жедай 33 школа эцигунив эгечIзава. И мурадар патал федеральный бюджетдай чав 3,9 миллиард манатдилай виниз такьатар агакьна. “Виш школа” проект кьилиз акъудунин барадай хъсан тежриба кIватIнава.
Дагъустандин Кьили вичин Чарче республикадин медицинадин хел цIийи хъувунин серенжемарни раижна. Медицинадин рекьяй виниз тир технологийрал бинелу куьмек гузвай медицинадин идарайрин кьадар йисандавай-суз артух жезва, 2018-йисуз саки 6 агъзур дагъустанвидиз ахьтин куьмек гана. Им, адалай виликан йисав гекъигайла, тахминан 24 процентдин гзаф я. 2019-йисуз и делил мадни 35 процентдин хкажун пландик кутунва. Алай йисуз республикадин 7 агъзур касдилай виниз агьалийрив виниз тир технологийрал бинелу куьмек агакьда.
“Земский духтур” программадин сергьятра аваз хуьрерин чкайра здравоохраненидиз жегьил пешекарар желб авуникай еке куьмек жеда. 2019-йисуз хуьрерин чкайриз 224 духтур ва 10 фельдшер желб авун планламишнава. (2018-йисуз и программадин сергьятра аваз 202 кас пешекарар кеспидик кутуна).
Владимир Васильева гъиле авай йисан бюджетдай инвалидар яшайишдин кIвалералди таъминарун патал 300 миллион манатдилай тIимил тушиз такьатар чара авун тапшурмишна…
РД-дин Кьилин чар тамамдиз агъадихъ галай ссылкадай кIелиз жеда:
«Лезги газет»
