Къецел алайди кьуьд тиртIани, югъ, гатфариз хьиз, рагъ авай гуьлуьшанди тир. Фотоаппаратни къачуна, дагълух хайи тIебиатдин акунрикай лезет хкудунин мураддалди жуван ракьун балкIан “Нивада” аваз зун къадим Къучагърин хуьруьз хкаж хьана. Муштулух — машиндаваз! Эхь, гила аниз машиндин рехъ хьанва.

2018-йисан августдиз Азербайжандин Къучагъ-уба хуьруьн кимел агъсакъалри чпин бубайрин ватан тир куьгьне Къучагърин хуьруьз машиндин рехъ туькIуьрунин къарар кьабулна. И кардиз 300 агъзур манат садакьадин пул кIватIна, дагъдин хуьруьз рехъ акъудун хиве кьур халисан къучагъвияр тир Руслан Ризвановав, Заур Алирзаевав, Нуридин Агьмедагъаевав ву­гана. “Къурукал-Къучагъ” дагъдин тик — рехъ­ абуру гьа йисан ноябрдин вацра бегьемарна, ишлемишиз вахкана. “Гьа икI, халкьдин харжидалди электрик эквни тух­вайтIа, маларин ферма (яйлахар ина хъсан­бур ава) ва яшайишдин кьве кIвални эцигайтIа, белки хуьрел чан хквен”,- умуд кутазва къучагъви агъсакъалри.

Къутункъарин кьилихъ галай куьгьне Къучагърин хуьряй, гьуьлуьн дережадилай 2200 метрдин кьакьандай, хайи тIе­биатдин пара гуьзел, гьейбатлу шикилар ачух жезва. Инай, капал алайбур хьиз, къадим Ахцегьар, Ахцегь вацIун ва Хинерин хуьруьн дереяр, живеди кьунвай пак Шалбуз дагъ, Левер кIам, КIурукIнарин, Смугъулрин, Лгарин, Хкемрин хуьрер хъсандиз аквазва. Хайи ерийрал дамахиз, ватанпересвилин гьиссер акатзава.

Къейд ийин, КIурукIнар, Усурар, Хкемар, Хъуьлер, Къутункъар хьиз,  Къучагъарни са девирда, Ахцегьай фена, чпин яйлахра амукьайбурукай арадал атай хуьр я. Яшайишдин шартIар четин тирвиляй 1962-йисуз бязибур Къурукалал эвичIна, са кьадарбур Азербайжан патаз куьч хьана, гьанани чпин хуьр кутуна.

Юсиф САРКАРОВ,
гьевескар эколог, шикилчи