Рахунар авун теклифна

Россиядин къецепатан крарин министр С.Лаврова Индиядизни Пакистандиз, Россия арада аваз, рахунар кьиле тухун теклифна. Адан гафар “Интерфаксди” ра­ижна.

С.Лаврова Москва ихьтин серенжем кьиле тухудай мумкинвал гуз гьазур тирди лагьана. “Кьве те­рефдиз кIан хьайитIа, гьелбетда, жеда”, — къейдна Россиядин МИД-дин кьили.

Идалай вилик хабар гайивал, Пакистандин аскерри Джамму ва Кашмир штатра инсанар яшамиш жезвай чкайриз гуьлле гана. Индиядин терефди жавабдин цIай хгана. Мукьвара и кьве уьлкведин цавун сергьят­ра женгер кьиле фена. Индиядин авиацияди Пакистандин гуьзчивилик квай “Джаиш-е-Мугьаммад” дестедин лагердал гьужумна.

Исламабадди малумарзавайвал, чпиз Индиядихъ галаз дяведиз рехъ гудай ашкъи авач. Гьа са вахтунда Пакистандин премь­ер-министр Имран Хана ядерный къуватрин кьиле авайбурухъ галаз совещание тухвана.

Амукьун мумкин я

Украинада президент хкядай сечкийра Петр Порошенко гъалиб жеда. И фикир, “Мир-24” телеканалди малумарзавайвал, Белоруссиядин ва къецепатан СМИ-рин векилрихъ галаз кьиле фейи гуьруьшдал А. Лукашенкоди малумарна.

Адан фикирдалди, Петр Порошенко Владимир Зеленскийдихъ­ галаз кьвед лагьай турдиз акъатда, нетижада Порошенко гъалиб жеда. “Зеленскийдиз хъжедай сесер гьа сифте турдинбур я. Амма сифте турда масабуруз сесер гайибуру кьвед лагьай турда чпин сесер Порошенкодиз гуда. И терефар фикирда кьуртIа, за фикирзавайвал, Порошенко вичин къуллугъдал аламукьда”, — лагьана Белоруссиядин регьберди.

Украинада президент хкягъунин нубатдин сечкияр 31-мартдиз­ кьиле фида. Кьвед лагьай тур, герек атайтIа, 21-апрелдиз кьи­ле тухудайвал я.

Гъалиб хьанватIани…

Террористрин “ИГ” тешкилат (ам Россияда къадагъа авунва) тамамвилелди тергнава, амма Сирияда терроризмдин винел гъалибвал къачунвайдакай рахун гьелелиг фад я. Идан гьакъиндай Россиядин къецепатан крарин министр С. Лаврова Кувейтдин “Куна” информагентстводиз гайи интервьюда малумарна.

“Радикалрин дестейрин “ксанвай” паяр бейтереф хъувун патал кьилиз ахкъудна кIани крар гьеле гзаф ама. Уьлкведа террористар авай кьилдин чкаяр амачиз туш”, — къейдна министрди.

Лаврова ихтилат “Хайят Тахрир аш-Шам” дестедин гуьзчивилик квай Идлиб вилаятдин мулкарикай физвайди тестикьарна. Гьалар пайгардик кухтун патал важиблу роль Туьркияди къугъун лазим я.

16-февралдиз Туьркиядин президент Реджеп Тайип Эрдогана Идлибда авай радикалрин дестейриз акси яз Россиядихъни Ирандихъ галаз санал женгинин гьерекатар кьилиз акъудунин мумкинвилериз килигзавайдакай малумарнай.

Идлиб къанунсуз яракьлу дестейри гуьзчивилик кутунвай Сириядин чIехи регион я. Исятда ана международный террористрин дестейрин членар ва чеб террористар тушиз гьисабзавай, чкадин гьукумдиз аксивалзавай яракьлу дестеяр ава.

Икьрардик кутун чарасуз я

Германиядин оборонадин министр Урсула фон дер Ляйенан фикирдалди, Китай РСМД-дин икьрардик кутун чарасуз я.

“Россияди Китай икьрардал желб авуникай фикирун лазим я,  гьикI хьи, Китайдин ракетайрини Россия патал къурхулувал арадал гъизва”, — малумарна министрди “Focus” журналдиз гайи интервьюда.

Идалай вилик, РСМД-дин икьрардин жигьетдай арадал атай жуьреба-жуьре фикирар себеб яз, Берлинда Россиядиз, США-диз ва ЕС-диз и месэладин гьакъиндай активдаказ суьгьбетар авуниз эвер ганай.

Рекъемрин маркаяр жеда

1-мартдилай Россияда пIапI-рус­рал рекъемрин маркаяр хьун чарасуз яз гьисабзава. ТАСС-ди хабар гузвайвал, и карди базардин­ ашкаравални хкажда, къалп затIа­рин кьадарни тIимиларда.

ЦIийи къайда кардик кутунин месэла пуд чкадал пайнава. 1-мартдилай базардин иштиракчияр махсус системада регистрация ийида. 1-июлдилай лагьайтIа, тенбекдикай авунвай затIар маркаламишда. 2020-йисан 1-июлдалди пIапIрусар рекъемрин код алазни, алачизни маса гудай ихтиярар ава, ахпа — анжах код алайбур.

Чешмеди къейдзавайвал, и серенжемди тенбекдин затIарин къимет хкаж хьунал гъидач. Къиметар лагьайтIа, 2019-йисуз 10 процентдин хкажай акциздин къиметдин кьадардиз килигна тайинарзава. Рекъемрин маркаяр алай пIапIрусар 2018-йисан апрелдилай маса гуз гатIунна. ПIапIрусар акъудзавайбуру абурун къапарал эцигзавай махсус коддин куьмекдалди гуьзчивалдай органриз продуктдикай малуматар чирдай мумкинвал жеда. Ахтармишнавайбурун делилралди, Россияда 2015-йисалай 2018-йисал кьван девирда къанунсуз пIапIрусар маса гунин дуьшуьшар муьжуьд сеферда артух хьана.

Гьазурайди — Куругъли Ферзалиев