Россиядин инвестицийрин форумдин сергьятра аваз Махачкъаладин аэропортунин сеть гегьеншарунин мумкинвилериз килигна.
Дагъустан Республикадин Кьил Владимир Васильев “Азимут” авиакомпаниядин директоррин советдин председатель Павел Удодахъ галаз гуьруьш хьунин сергьятра аваз Махачкъаладин аэропортунай пассажирар санай масаниз тухунин кIвалах гегьеншарунин мумкинвилериз килигна.
Гуьруьшда РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай заместитель Гьажимегьамед Гьуьсейнова, “Аэропорт Махачкала” АО-дин генеральный директор Арсен Пирмегьамедова, “Азимут” АК-дин исполнительный директор Эдуард Теплицкийди иштиракна.
Кьилди къачуртIа, алай йисан 1-апрелдилай Дагъустандин меркездай Краснодардиз рейсер тамамар хъийиз башламишунин месэла веревирдна. ГьакIни Махачкъаладин аэропортунин гатун расписанида Минеральные Воды ва Сочи шегьерриз рейсер мад пайда хъжеда.
Идалайни гъейри, гатун эхирра Махачкъаладай Волгоград ва Симферополь шегьерриз рейсер тамамариз башламишунин гьакъиндайни икьрарар хьанва.
Дегишвилер къуватда гьатнава
Алай йисан 1-февралдилай нотариатдин законодательствода дегишвилер гьатнава. Гила нотариусри юзан тийидай эменнидихъ галаз алакъалу савдайрин гьакъиндай документар РД-дин Росреестрдив чпи агакьарда, хабар гузва идарадин республикада авай управленидин пресс-къуллугъди.
Идалайни гъейри, ирс яз амукьай мал хсусиятдиз къачудай, я тахьайтIа, гъуьл ва я паб рагьметдиз фин себеб яз, абурун саналди тир эменнидикай пай къачудай ихтияр хьунин гьакъиндай шагьадатнамаяр гудайлани, нотариусривай гьа ихьтин истемишун ийизва. Ихьтин дуьшуьшра нотариусди документар Росреестрдиз кIвалахдин са йикъан вахтунда электронный къайдада, и къуллугъдай гьакъи къачун тавуна, рекье тун лазим я.
Законодательстводи нотариусар гьакIни винидихъ чпикай лагьанвай дуьшуьшра ихтиярар Росреестрда регистрация авунвайдан гьакъиндай документар арза ганвай ксарив вахкуниз мажбурзава.
Эгер нотариусдиз, и ва я маса себеб аваз, документар Росреестрдиз электронный къайдада рекье твадай мумкинвал авачтIа, ам абур идарадив кIвалахдин кьве йикъан вахтунда чарчел алаз агакьаруниз мажбур я.
Лагьана кIанда хьи, нотариусриз законодательстводин истемишунар къуватда гьатдалдини чпи тестикьарзавай савдайрин гьакъиндай документар Росреестрдиз электронный къайдада ракъурдай ихтияр авайди тир. Гьаниз килигна, 2019-йисан 1-февралдилай Росреестрдин ва нотариусрин арада алакъадин къайдада са шейни дегиш жезвач ва, нотариусар патал законодательствода дегишвилер гьатун себеб яз, идарадиз махсусдаказ гьазурвилер акун герек жезвач.
ЦIийибур эцигда
Дагъустан Республикада цIийи жуьредин, яни экологиядин истемишунриз жаваб гудайвал кIвалахдай керпичрин заводар эцигда. Абур эцигдай чкаяр тайинарнава — вири ТОСЭР-дин мулкунал жеда. Алай вахтунда республикадин властар и бизнесдиз такьатар серфдай инвесторрихъ галаз икьрарар кутIунун патал гьазур я. Абурун вилик эцигзавай кьилин шартIарикай сад керпичар акъудунин кIвалахда экологиядин къайдайрал амал авун я.
РикIел хкин, республикада керпичрин 44 завод агалнава, абурукай 23 Каспийскдин ва Къарабудахкент районрин мулкарал алай. Керпичрин заводар агалунин себебар экологиядин жигьетдай ийизвай истемишунриз жаваб тагунихъ ва элкъуьрна кьунвай тIебиатдиз, гьавадиз пис таъсир авунихъ галаз алакъалу я. Идалайни гъейри, гьалчIай гьава авай йикъара карханайрай акъатзавай гумади патав гвай аэропортунай рейсер тамамарзавай самолетрин пилотриз рехъ акуниз манийвалзавай.
Заводар алай участокра чилин винел патан къатар гуьнгуьна хтунин кIвалахар кьиле тухуда, хабар гузва РД-дин тIебиат хуьнин ва экологиядин министерстводи.
Къайдасузвилериз талукь яз…
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи хабар гузвайвал, 2019-йисан эвелдин делилралди, Дагъустанда хуьруьн майишатдин тайинвал авай 4 миллионни 346 агъзур гектар чилер ава, абурукай 3 миллионни 223 агъзур гектар хуьруьн майишат патал менфят къведай чкаяр я.
Гьа са вахтунда куьчери малдарвилин, гьа жергедай яз малар хуьдай майданар ва абур санай масаниз куьчарзавай чилер ахтармишунин нетижада къайда чIурнавай са жерге дуьшуьшар винел акъуднава. Кьилди къачуртIа, малар санай масаниз куьчарзавай рекьер ва гьайванар хуьдай майданар чпин сергьятра авай 38 муниципальный райондикай 20-дан мулкунал 18 хуьр арадал атанва, санлай къачурла, яшайишдин 2,3 агъзур кIвал эцигнава, абурукай 892 дачайрин кIвалер я.
“Идалайни гъейри, малар куьчарун патал ишлемишзавай шегьрейра алишверишдин дараматар, автозаправкадин станцияр, туьквенар эцигнава, машинар чуьхуьдай чкаяр, базарар туькIуьрнава. ГьакIни малум хьайивал, и чкайра 18 карьер, гьа жергедай яз бетондин, керпичрин ва къир гьазурдай цехар, зирзибил гадарзавай хъуртар арадал гъанва”, — малумарзава идарадин пресс-къуллугъди.
Винел акъуднавай къайдасузвилериз талукь яз, лазим серенжемар кьабулун патал къайдаяр хуьдай органриз чарар рекье тунва.
МТС-ар тешкилзава
РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министр Абдулмуслим Абдулмуслимов мукьвара Бабаюрт районда арадал гъанвай машинринни технологический “Кеферпатанди” станциядин (МТС) кIвалахдихъ галаз таниш хьана. Адахъ галаз санал райондиз “Дагагроснаб” АО-дин директор Чамсутин Мутуев ва “Минмелиоводхоз РД” ФГБУ-дин директор Залкип Къурбановни мугьман хьана.
Чамсутин Мутуева хабар гайивал, абур РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводихъ галаз санал “Дагагроснаб” АО-дин патав зонайриз талукь МТС-ар тешкилунин кIвалахдив эгечIнава.
“Зонайрин пуд станция — кеферпатанди, кьуланди ва кьиблепатанди — арадал гъун планламишнава. Сад лагьай станция Бабаюрт райондин Туршунай хуьруьн майдандал ачух хьанва. Чна чи уьлкведа акъуднавай алай аямдин техника маса къачунва, ада цан цунин ва бегьер кIватIунин кIвалахар тамамарда. Бабаюртдин зонада дагълух 22 райондин куьчери малдарвилин майданар ава, и районрив 55 агъзур гектар цадай чилер гва. Гьаниз килигна, чна МТС-ар тешкилунин кIвалах кеферпатан зонадилай башламишнава”, — малумарна Ч.Мутуева.
Мугьманри МТС алай чка ахтармишна, министрди ина къулай шартIар арадал гъун, техника ремонт ийидай чкаяр туькIуьрун тапшурмишна.
“Къенин юкъуз республикадин хуьруьн майишатдин суьрсет гьасилзавайбурун вилик техникадалди таъминвилин месэла хцидаказ акъвазнава. Санлай къачурла, 70 процентдилай гзаф кьадар техника михьиз эвезна ва я ремонт авуна кIандай гьалда ава. Гьаниз килигна, чна вилик эцигнавай месэлайрикай сад республикадин хуьруьн майишатдин чилерин сектор цIийи кьилелай таъминарунинди я. Алатнавай 10 вацран вахтунда чна республикада алава мад кьве станция арадал гъанва, санлай къачурла, абурун кьадар 12-даз барабар хьанва. МТС-ар арадал гъунин важиблувал адакай ибарат я хьи, Дагъустан Республикада майишатар асул гьисабдай гъвечIибур я, абурухъ махсус техника маса къачудай мумкинвал авач”, — лагьана А.Абдулмуслимова.
Ада хабар гайивал, республикада цан тийизмай 74 агъзур гектар чилер авай. Алатай са йисан вахтунда абурукай 7,8 агъзур гектар ишлемишиз башламиш хъувуна. ЦIи мад 7,8-8 агъзур гектар чилер цадайбурук кухтадайвал я.
А.Абдулмуслимован гафаралди, алай вахтунда РД-дин хуьруьн майишатдин ва недай суьрсетдин министерстводи чилерин ва эменнидин алакъайрин рекьяй министерстводихъ галаз санал хуьруьн майишатдин чилер ишлемишунин менфятлувал ахтармишзава. Эгер рабочий дестедин кIвалахдин нетижада, и ва я маса себеб аваз, чил, ишлемиш тийиз, акъвазнавайди малум хьайитIа, ам вахчун патал законлу вири серенжемар кьабулда.
Гьазурайди — Жасмина Саидова
