Ватан хуьн ва адаз къуллугъ авун гьар са гражданиндин буржи я. Чна гьар йи­сан 23-февралдиз Ватандин къаравулда акъвазнавай кьегьалар рикIел гъизва­, абурун гьуьрметдай хуш келимаяр лугьузва.  И юкъуз чна четин, амма гьуьрметлу пеше — Ватандиз вафалудаказ къуллугъ авунин, уьлкведин милли итижар хуьнин, адан оборонадин бажарагълувал мягькемарунин, чи ватандашриз уьмуьрдин ислягь, къулай, Россия дурумлудаказ вилик финин шартIар яратмишунин пеше хкянавай ксар тебрикзава. Агъур имтигьанрин вири йисара хайи чил душмандикай хвейи гзаф несилрин аскеррин кьегьалвилер халкьдин рикIера гьамишалугъ яз амукьда.

Алай вахтундани чи уьлкведин Яракьлу Къуватар международный террориствилин организацийриз акси женгинин вилик сенгеррал ала. Абуру Мукьвал тир РагъэкъечIдай пата, Сирияда  ва маса чкайрани важиблу месэлаяр гьялунин кардани активнидаказ иштиракзава.

Лугьун лазим я хьи, Ватан хуьнин буржидиз вафалу рухваяр, рушар чи уьлкведа гзаф ава. И кар абуру Ватандин ЧIехи дяведин мусибатдин йисара, фашистрин кьушунри чукIурай, кайи, барбатIай хуьрер, шегьерар, карханаяр, майишатар кIвачел ахкьалдардайлани, пятилеткайрин планар кьилиз акъуддайлани, стха уьлквейрин тIалабуналди интернационалиствилин буржи тамамардайлани, 1999-йисуз Дагъларин уьлкведал яракьламиш хьанвай бандитрин дестейри вегьейлани, уьтквемвилелди кьилиз акъудна. Абурун арада лезги халкьдин векиларни авай. Алай вахтундани  Россиядин армиядин жуьреба-жуьре кьушунра, аскеррилай, морякрилай гатIунна, генералрал, сад лагьай рангдин капитанрал кьван чи ватанэгьлийри вафалувилелди, кьегьалвилелди къуллугъзава, чпин везифаяр жавабдарвал гьисс авуналди тамамарзава. Чна виридаз Ватан хуьзвайбурун югъ тебрикзава.

Къуллугъдин, кеспидин везифаяр намуслувилелди, гьакъисагъвилелди кьилиз акъудай гьар са кьегьалдин крар, игитвилер веледриз, акьалтзавай несилриз хъсан чешне я.

Махачкъала

Советрин кьушунар Афгъанистандай ахкъудна 30 йис тамам хьуниз талукьарнавай кьилин мярекат меркезда Къумукьрин госмуздрамтеатрда кьиле фена. Аниз къвезвайбур дараматдин фойеда Даггосфилармониядин эстрададинни духовой оркестрди тамамарзавай музыкади къаршиламишзавай. Ина гьакI талукь темадиз бахшнавай ктабрин выставка ачухнавай, Женгерин баркаллувилин музейдай гъанвай экспонатар авай.

РД-дин Гьукуматдин Председателдин Сад лагьай замес­титель Анатолий Къарибова “афгъандин” ветеранриз лишанлу югъ тебрикна ва абурухъ чандин сагъвал, дуьньядани ис­лягьвал хьана кIанзавайди лагьана.

— Гьуьрметлубур, Афгъанистандин чилел саки цIуд йисуз женгер кьиле фена ва абур чи халкь патал еке имтигьандиз элкъвена,- къейдна Къарибова. — Агъзурралди чи аскерри чпин аскервилин ва гражданвилин буржи уьтквемдиз тамамарна. Абурун арада вишералди дагъустанвиярни авай. 141 аскерди, интернациональный буржи кьилиз акъуддайла, чпин чанар гана, 750 дагъустанви анай хуруйрал орденар, медалар алаз хтана.

“Афгъанвийри” чеб Ватандиз, республикадиз вафалу тирди 1999-йисузни къалурна. Абуру бандитрин дестеяр акъудунин карда жуьрэтлувилелди иштиракна. Къе лагьайтIа, ре­гиональный общественный организацийра санал кIватI хьанвай “афгъанвийри” республикадин общественный кIвалахра чеб алай чкадикай хабар гузва. Акьалтзавай несилдиз ватанпересвилин тербия гунин кардик аквадай хьтин пай кутазва. Чна квел дамахзава, гьуьрметлу ветеранар. Гьа са вахтунда чна жегьилзамаз телеф хьайи чи викIегь аскеррихъ яс чIугвазва. Къуй дуьньяда ислягьвал хьурай!

А. Къарибова къейд авурвал, алай вахтунда Дагъустанда 3 агъзурдалай виниз “афгъанвияр” яшамиш жезва. Ада Афгъанистандин дяведин ветеранрив государстводин ва гьукуматдин шабагьарни вахкана.

Рахунрин эхирдай Даггосфилармониядин, операдин ва балетдин, Урус госдрамтеатррин артистри, кьуьлердайбурун коллективри, эстрададин гъетери еке концерт гана.

Мегьарамдхуьр

Баркалладин лишанлу югъ къейдун патал Мегьарамдхуьруьн райондин культурадин центрада кьиле фейи шадвилин митингдиз райондин кьил Фарид Агьмедов, райондин собранидин председатель Назир Алияров, общественный палатадин председатель Агъадаш Нагъметуллаев, райондин администрациядин, жуьреба-жуьре идарайрин къуллугъчияр, общественный организацийрин векилар, школьникар, районда къуллугъзавай пограничникар атанвай.

Мярекат ачухуналди, Фарид Агьмедова Афгъанистандин дяведа  чеб вири терефрихъай  лайихлувилелди къалурай  интернационалист аскеррин игитвал къейдна.

— Гьар йисуз чна аскервилин буржи намуслувилелди кьилиз акъудай кьегьалар рикIел хкизва, — лагьана Ф.Агьмедова. — Абуру чпин вилик эцигай везифаяр уьтквемвал, дири­башвал­ къалуруналди бегьемарна. Чи патай абуруз авай гьуьрмет гзаф я. Мегьарамдхуьруьн райондай стха уьлкведиз куьмек гуз фейи 105 касдикай 3 кьегьал женгера телеф хьана.  Абур даим чи рикIера амукьда. Абурун баркаллу краралди чна акьалтзавай несил тербияламишда.

“Афгъанвийри” къалурай игитвилерикай А.Нагъметуллаева, дяведин, зегьметдин ва Яракьлу Къуватрин ветеранрин советдин председатель М.Бегова, “афгъанви” Э.Асварова, райондин собранидин депутат С.Эмирбегова, УСЗН-дин отделдин начальник Б.Шихкъаибовади, Кучун — Къазмайрин школадин директордин заместитель Т.Къурбанова лагьана.

Кьасумхуьр

“Афгъанвийриз” талукьаранвай еке мярекат Сулейман-Стальский райондин культурадин центрадани кьиле фена. Анал райондин кьил Нариман Абдулмуталибов, РД-дин Халкьдин Собранидин депутат Гьамидуллагь Мегьамедов,   образованидин управленидин начальник Къачабег Аминов, “афгъанвияр” тир духтур Елена Сулейманова, Сардархуьруьн школадин директор Эседуллагь Мусаев,  Ватандин ЧIехи дяведин ветеранрин советдин председатель Абдулаким Гьажимурадов, шаирар Шагьабудин Шабатов, ФатIимат Османова ва масабур рахана.

— Юлдашар, гьуьрметлубур, — рахана кIватI хьанвайбурун вилик Н.Абдулмуталибов. — Афгъанистандиз интернациональный буржи тамамариз фейи Советрин кьушунар 30 йис идалай вилик ахкъуднай. Миллионралди диде-бубайри регьятдиз нефес къачунай. ГьикI лагьайтIа, армияда къуллугъзавай абурун рухваяр мад хаталувилик  ахкатдачир. Къе чна ана кьиле фейи къизгъин ва инсафсуз женгера иштиракай вири гьуьрметдивди рикIел хкизва. Чи райондайни  Афгъанистандиз 105 кьегьал тухванай. Вад кас телеф хьана: Абдул Саидов, Гуьлмегьамед Къурбанов, Раидин Османов, Гьа­жи Селимов ва Алискер Пулатов. 18-20 йисара авай жегьил аскерри  цIу кузвай чилел женгера дирибашвал, жуьрэтлувал къалурна, уьлкведин тарихда, вафалувилелди къуллугъ авуналди, чпин тIва­рар кхьена. Абур гьамиша чи рикIера амукьда.

Рахунрилай гуьгъуьниз Тофик Мегьамедова, Нариман Османова, Азим Ризаева ватанпересвиликай манияр лагьана, Агъа СтIалрин, Герейханован хуьруьн юкьван школайрин аялри шиирар кIелна, гъвечIи сегьнеяр къалурна.

Ахцегь

Афгъанистандай чи кьушунар ахкъудна 30 йис хьуниз талукьарнавай мярекат библиотекадин кIелдайбурун залда кьиле тухвана. Ана “афгъанви” аскерри, райондин руководстводин, къайдаяр хуьдай органрин, сергьятчийрин ва общественный тешкилатрин векилри иштиракна.

Интернационалист аскерар рикIел хкунин мярекат сифте гаф рахуналди ва дявейра телеф хьанвайбурун гьуьрметдай са геренда кисна акъвазуналди, Ахцегь муниципалитетдин кьилин заместитель Алмас Шуаева ачухна.

— Афгъанистандин дяведа чи уьлкведин 600 агъзурдалай виниз аскерри иштиракна. Абурукай 15 агъзурдалай артух телеф хьана, 54 агъзурдалай гзафбурал хирер хьана, 417 агъзур кас гел галачиз квахьна. Кеферпатан Кавказдай Советрин Союздин Игитвилин тIварцIиз лайихлу хьайи пуд касдикай кьвед дагъустанвияр (белижви лезги хва Абас Исрафиловни ЦIунтидай тир Нухудин Гьажиев) ва сад ингуш Руслан Аушев я. Парабуруз чидач, Хинерин хуьряй тир чи районэгьли Шамай Исрафилов Яру Гъед ордендиз лайихлу хьана. Алай вахтунда ада майордин чинда аваз Астрахандин областда къуллугъзава…

Диде-бубайрин рикIик тахьун патал чи кьегьалри гьатта чпи гьина къуллугъзаватIа лугьузвачир. Куьн, гьуьрметлубур, акьалтзавай несил ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунин карда Ватандин ЧIехи дяведин ветеранрин ирс давамарзавай ксар я. Чна квез алакьдай вири жуьредин куьмекарда, — лагьана Алмас Исмаиловича.

Ахпа Ахцегь РУО-дин начальникдин заместитель, РД-дин лайихлу муаллим Сейфуллагь Назирова Афгъанистандин дяведин вакъиайрин гьакъиндай итижлу доклад авуна. “Чна чи кьегьалрал лайихлудаказ дамахзава ва абурун чешнейралди жегьилар тербияламишзава. Афгъанистандин дяведа тафаватлу хьайибурун жергеда чи ученик Мавлуьдин Гьажиевни ава (телеф хьайидалай кьулухъ адаз “Жуьрэтлувилин” орден гана). Ахцегьрин 1-нумрадин школада адаз махсус пипI ачухнава, Ахцегьа тIварцIихъ куьче янава…”, — алава хъувуна ада эхирдай.

Ахцегь, Рутул ва Докъузпара районрин военный комиссар, подполковник Рафик Мегьамедова къейд авурвал, Ватан хуьн — им итимвилин пак буржи я. Анжах са Ахцегь РВК-дай эверай 40 касди, санлай райондай 100-лай артух аскерри а дяведа кьегьалвилелди иштиракна. Ватан патал чанар гайибур чи рикIера эбеди яз амукьда.

Рахунрин арада школьникри Афгъанистандин дяведиз талукь тематикадай таъсирдай хьтин шиирар кIелна, манияр лагьана, гьакIни чпиз итижлу месэлайрай суалар вугана. Мярекатдин кьвед лагьай пай “Самур” ресторанда давам хьана. Ветеранри берекатлу суфрайрихъ дяведин вакъиаяр, агьвалатар, дустар рикIел хкана.

Белиж

14-февралдиз  Советрин Союздин Игит Абас Исрафилован тlварунихъ галай  Белиждин гимназияда  Афгъанистандай Советрин кьушунар ахкъудна 30 йис тамам хьуниз талукьарнавай мярекат кьиле фена.

10 йисуз давам хьайи а дяведа Дербент райондай 220 касди иштиракна. Абурун арада юлдашар хуьн патал вичин чан къурбанд авур белижви Абас Исрафиловни авай.

Белиждиз атай мугьманри  юбилейдин мярекат сурара Абас Исрафилован гуьмбетдал дуьа авунилай, цуьквер эцигунилай башламишна.

Адан кьилихъ  акъвазнавай вахтунда зи рикlел 8 йис вилик Абас Исрафилован гуьмбет цlийиз туькlуьр хъувуна ачухзавай мярекатда А.Исрафиловахъ галаз Афгъанистандин вакъиайра иштиракай Гьажи Исаева лагьай гафар хтана:

“Чун, Абасахъ галаз Афгъанистанда интернациональный буржи тамамарай кьуд кас,  адаз икрамиз инал атанва. Чун Советрин Армиядин жергейра къуллугъ ийиз Витебск шегьердин 103-ВДВ-диз акъатна. Афгъанистандин Лагман провинциядизни чун вад кас санал тухвана… Ина лап къизгъин ягъунар кьиле физвай. Абас сапер тир. Ам колоннадин вилик кваз, я душманрин гуьллейрикай, я фугасрикай хуьдайди ава­чиз, вич-вичин кьвед лагьай “зун”-дихъ галаз сабур гуз рахаз, ажалдинни уьмуьрдин арада авай военный техникадин колоннайриз, аскерриз рехъ ачухзавай кас тир. Чун четин­ шартlара вуж вуж ятlа чир жедай дурумлувилинни дирибашвилин школада санал хьана. Абас масадан къайгъу чlугвадай, намуслу, викIегь, регьимлу инсан тир. Эхь, ада вичин чан къурбандна, чаз уьмуьр гана”.

Сурарилай хтай мугьманри гимназияда авай игитдин обелискдал цуьквер эцигна, рикlел аламукьдай шикил яна.

Мярекатда Дербент райондин кьил Мегьамед  Желилова, Дербент шегьердин кьил Хизри Абакарова, Белиж поселокдин кьил Рамиз Гьабибулаева,  Дербент райондин, Дербент ва Дагъустандин Огни шегьеррин военком Адил Къулиева, райондин общественный палатадин предсе­датель Фетулла Фетуллаева, Абас Исрафилован вах Фатмахалум Фер­зилаевади, Афгъанистандин дяведин ветеранри, депутатри, муаллимри, аялри, прессадин векилри иштиракна.

Шад мярекат  гимназиядин директор Нариман Шихмегьамедова ачухна ва сифте гаф  Р. Гьабибулаеваз гана.

— Заз къе инал атанвай виридаз сагърай лугьуз кlанзава, — къейдна Р.Гьабибулаев. — Аялар, Абас Исрафилован кье­гьал­вал, игит­­вал садрани рикIелай ракъурмир. Ада кlелай школа, игитдин жуьрэтлувал гьамиша куь ва акьалтзавай не­силдин ри­­кlера жедайдахъ зун инанмиш я. Кlела, чирвилер­ къачу. Ватанпересар яз, четинвилерихъай кичlе тахьана, виликди алад.

М.Желилова вичин рахунра “Советрин Союздиз къуллугъзава” кьин кьуниз вафалу хьайи, гражданвилин буржи намуслудаказ кьилиз акъудай интернационалист-аскеррин несилдиз сагърай лагьана, Фатмахалум Ферзилаевадин гуь­гьуьл кьуна.

Ахпа ада са жерге афгъанви ветеранриз грамотаяр, пулдин пишкешар ва  рикlел аламукьдай савкьатар гана.

Мярекатдал гьакlни Хизри Абакаров, Адил Къулиев,  Фе­тулла Фетуллаевни рахана.

Эхирдай аялри гьазурай концерт гана.

Нариман Ибрагьимов,

Дашдемир Шерифалиев, 

Къагьриман Ибрагьимов