Зегьмет бажарагъдин чешме я

Ярагъ  Мегьамед

Гьар са касдивай дерин чирвилералди, гьакъисагъ ва намуслу зегьметалди, алакьунралди неинки  хайи хуьруьн, гьакI республикадин, уьлкведин агьалийрин патайни гьуьрмет ва авторитет къазанмишиз жеда. Зи фикирдалди, халкьдин вилик уьзягъдаказ, еке ватанперес яз уьмуьр  кьиле тухун виридалайни еке бахт я. Вичин ери-бине Ахцегь райондин КьакIа­рин хуьряй тир  А.Къ. Азизовни  еке ватанперес, инсанвилин ерияр хас ксарин жергедай я. Алай вахтунда ада Дагъустандин МЧС-да кIвалахзава. И йикъара Абдулазиз Къазихановича 70 йисан баркаллу юбилей къейдзава.

 Ич тарцивай…

Бубайрин мисалда лагьанвайвал, ич тарци­вай яргъаз аватдач. Абдулазиз Азизован буба Къа­­зихан Абдулазизовича вичин вири уьмуьр­да­ халкьдихъ рикI куз, халкьдиз вафалу яз кIва­лах­най. (Адан буба Абдулазиз, хуьруьн сифте­гьан ком­­мунист­рикай сад, гьакIни цIийиз арадал гъизвай колхоздин сад лагьай тешкилатчи, хуьруьнвияр, жемят патал къени гзаф крар авур кас тир).

Зегьметдин рехъ Къ.Азизова Ахцегь район­дин Гъуьгъвез, Луткун хуьрера муаллимвилелай башламишна. Ахпа адан хиве КьакIарин  мектебдин заведующийвилин везифаяр туна. Вични ВКП (б)-дин Ахцегь РК-да партиядин жергедин работниквилелай обкомдин инструкторвилел кьван хкаж хьана.

Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайила, Къ.Азизов Табасаран райондиз райкомдин сад лагьай секретарвиле рекье тунай. Райондин гьалар а чIавуз хъсанзавачир. Къазихана фронт­­дай катнавайбурун, чуьнуьхунар ийизвайбурун вилик пад кьуна, райондин экономика хкаждай серенжемар кьабулна. Ахпа анай ам Хив райкомдин сад лагьай секретарвиле рекье туна. Инани ада райондин экономика хкажун патал серенжемар кьабулна, вири къуватар фронтдиз куьмекун патал желбна.

Халкьди адаз екез ихтибарзавай. 1944-1945-йисара Къазихан Абдулазизович Москвадиз Кьилин партшколадиз кIелиз рекье тунай. Ина чирвилер мадни хкажай ам ВКП (б)-дин обкомдин теклифдалди Кьурагь райкомдин сад лагьай секретарвиле рекье твазва. И районда гзаф пешекарар дяведин женгера телеф хьанвай, экономика лап агъуз аватнавай. Диде-буба амачиз, куьчейра гьатнавай аялрин къайгъуда хьана кIанзавай. Колхозар мягькемарун кьилин везифа тир. Къ.Азизов вич кIвенкIве хьана, партиядин актив, жемят, комсомолар желбна, кIвалахар вилик тухвана. Нетижада Кьурагь район республикада кIвенкIвечибурун жергеда гьатна.

Вичин уьмуьрдин эхиримжи йисара Къазихан Абдулазизовича хайи хуьруьн Кирован тIва­рунихъ галай колхоздиз регьбервал гузвай. Ам иниз 1956-йисуз вичин тIалабуналди рекье тунай. Партияди ва гьукуматди колхозар мягькемарунин, абур пешекарралди таъминарунин къарар кьабулнавай чIавуз хайи хуьруьн колхоз районда кьулухъ галамукьзавайбурукай сад тир. 5-6 йисан вахтунда Къазихан Азизова ам абадна, колхозчияр кIубан хьана. Майишат гьар са хиляй виликди фена. Чуьнуьхзавайбурун вилик пад кьуна. 50 гектарда багълар кутуна…

Планар, мурадар вилик мадни екебур квай, амма сабурсуз ажалди адав абур кьилиз акъуд­дай мажал вуганач. 56 йисан яшда аваз ам рагьметдиз фена. И чIавуз ада чIехи кьве руш  динжарнавай. ЧIехи хва Максиман -16, Абдула­зизан 14 йисар тир.

Партиядин жавабдар къуллугърал кIвалах­завайтIани, халкьдиз къуллугъ авуни вири вахт къакъудзавайтIани, Къазихан Абдулазизовича аялар, хизан вичин гуьзчивиликай хкуддачир. Аялар хъсан инсанар яз тербияламишуниз, абурун тарсар ахтармишуниз вахт гьамиша жа­гъурдай. Ихьтин къилихдин бубадиз пис ве­ле­дар хьун мумкин кар туш. ГъвечIи чIавуз гайи тербия абуру вири уьмуьрда менфят къачудайвал, “ишлемишдайвал” кужумнавай.

Абдулазизаз бубади мукьвал-мукьвал лугьу­дай: “Чан хва, вал халкьди екез гьуьрметзавай зи бубадин тIвар ала. Гьавиляй вал амай аялрилай артух жавабдарвални ала. Вун вири крара­ чешне хьун лазим я”. Бубадин наси­гьа­тар­ Аб­дулазиз Къазихановича садрани рикIелай­ ра­къур­нач. Лап гъвечIи чIавалай вич хъсан низам­ ва тербия авай аял яз къалурна. Ви­ри крара бу­бадиз ухшамиш жез алахъна. Бубадин ва Ази­зоврин хизандин бармак мадни виниз хкажна.

Сифте камар

Абдулазиз Азизов 1949-йисан 9-февралдиз  Кьурагьа (а чIавуз буба ина партиядин райкомдин 1-секретарь тир) къуллугъчидин хизанда дидедиз хьана. КьакIаз хтайла, адан 5 йис тир. Ина 8-класс, Ахцегьрин 2-нумрадин юкьван­ школа акьалтIарай жегьил 1966-йисуз колхоздиз­ кIва­лахал фена. Ина тамам кьве йисуз зегьмет­ чIу­гу­на. Ахпа ам Махачкъалада горпи­щекомби­­натда слесарь-наладчиквиле кIвалахал акъваз­на. Инай жегьил Советрин Армиядин жергейриз тухвана. Ватандин вилик буржи кьилиз акъуд­на хтайла, ада виликан чкада жуьреба-жуьре миллетрин векилрин арада зегьмет чIугун давамарзава. Вичин къилихдалди, намуслу зегьметдалди, жавабдарвилелди коллективда ада авторитет къазанмишнавай. Гьавиляй инай къанун-къайда хуьдай органра кIвала­хун патал са кас къалурунин месэла вилик акъвазайла, вирида рейсадвилелди Абдулазиз Азизован тIвар кьуна. КПСС-дин член, зегьмет­кеш, хиве авай везифаяр намуслудаказ кьилиз­ акъудзавай рабочий, намуслу инсан яз, ам кол­лективди милициядин школадиз кIелун патал къалурзава. Гьа икI, ам СССР-дин МВД-дин Ас­трахань шегьерда авай милициядин школадиз рекье твазва…

Къанун-къайда хуьнин яцIа

Милициядин школа хъсан чирвилер къачу­налди акьалтIарай Абдулазиз Азизов Махачкъа­ладин Ленинский РОВД-дин БХСС-дин (по борьбе с хищениями социалистической собственности) отделдин инспекторвиле тайинарзава. Гьа инлай къанун-къайда хуьдай органра жегьил лейтенантдин зегьметдин рехъ башламиш хьана. Жавабдар къуллугъдин везифаярни кьилиз акъудиз, ада ДГУ-дин юридический факультетда заочнидаказ кIелунарни давамарзава. 1983-йисуз ада вуз акьалтIарна. Жегьил пеше­кардин алакьунриз РОВД-дин кьиле авай ксари фикир тагана тунач. Жавабдарвал кIевелай гьиссзавай, зегьметдал рикI алай ам РД-дин МВД-дин БХСС-дин центральный аппаратдиз хутахзава. Ина ада жуьреба-жуьре къуллугърал зегьмет чIугуна.

МВД-дин къурулушда кIвалахзавай вири девирда Абдулазиз Азизова ва адан регьбервилик квай подразделенийри республикадин экономикадин хиле хатасузвал таъминаруник, законодательство хуьник, тахсиркарар дуьздал акъудуник еке пай кутуна.

1994-йисуз Абдулазиз Къазихановича МВД — дай отставкадиз экъечIайдалай кьулухъ  зегьметдин рехъ налогрин полицияда давамарзава. Ина ада жуьреба-жуьре къуллугърал, гьа гьисабдай яз ФСНП-дин оперативный отделдин начальниквилени кIвалахна. 1996-йисуз, по­лициядин полковниквилин чинда аваз, ам пенсиядиз экъечIна.

Сагъламвал са артух пайгарзавачтIани,  Аб­дулазиз Къазихановича зегьмет чIугун давамарзава. МасакIа  адавай жедач, гьакI вердиш хьанва. Алай вахтунда  ада Дагъустандин МЧС-дин “УМЦ по ГО и ЧС” ГКОУ-да старший преподаватель яз кIвалахзава, вичин чирвилерни тежриба жегьилрал агакьарзава…

Гьакъисагъ зегьметдай

Гзаф йисарин гьакъисагъ зегьметдай ва къазанмишнавай агалкьунрай Абдулазиз­ Къа­зи­ха­новичаз гзаф наградаяр ганва. Ингье абурукай са шумуд: “СССР-дин МВД-да хъсандиз къуллугъ авунай” хурудал алкIурдай знак, “Россиядин налогрин полициядин гьуьрметлу къуллугъчи” знак, “РД-дин къанун-къайда хуьдай органрин лайихлу работник” тIвар, “Гражданвилин оборонадин 85 йис” медаль ва икI мад.

А.Азизова кIвалахай вири коллективра, хуьруьнвийрин, ярар-дустарин арада, гъил, рикI михьи инсан яз, гьуьрмет, ав­то­­ритет къазанмишна. Имни ада вичин уьмуьрда виридалайни багьа награда яз гьисабзава.

Абдулазиз Къазиханович чешнелу хизандин кьил я. Ада уьмуьрдин юлдаш Нина Зияудиновнадихъ галаз санал хушбахтлу уьмуьр кьиле тухуз 45 йис тамам жезва. Абуру кьве хциз — Тамерланазни Русланаз — хъсан тербия  гана. Абурухъ чпин хизанар хьанва. Хтулри чIехи бубадинни дидедин рикIер шадарзава.

Гьуьрметлу Абдулазиз Къазиханович, Квез лишанлу вакъиа-юбилей мубаракрай, Квехъ яргъал уьмуьр, хизанда хушбахтвал хьурай!

Рагнеда Рамалданова