Жуьреба-жуьре себебрикди кьисметди республикадивай яргъариз акъуднавай ватанэгьлияр тIимил авач. Аскерали Мегьамедкьасумович Мегьамедкьасумов абурукай сад я. Ам 1973-йисан 21-февралдиз Сулейман-Стальский райондин Аламишеда (гилан Эминхуьр) муаллимдин хизанда дидедиз хьана. Адан буба Мегьамедкьасум Асалиевича мектебда муаллимвална, диде Гуьлизар Абдиевнади совхозда зегьмет чIугуна. Хизанда кьуд стхани (Асали, Мурсали, Султали, Аскерали) кьве вах (Майисат ва Раисат) чIехи хьана. Виридалайни гъвечIиди Аскерали я. Асалиди, Мурсалиди ва Аскералиди Нижний Новгород шегьердин хуьруьн майишатдин академия куьтягьна.
1990-йисуз Аламишедин мектеб гимишдин медалдалди акьалтIарай Аскерали Горьковский хуьруьн майишатдин институтдин агрономвилин факультетдик экечIна. 1994-йисуз Нижний Новгороддин хуьруьн майишатдин академияда кIелун давамарна, анаг куьтягьна ва алим-агроном лагьай тIвар къачуна.
Ватанэгьлиди вичин зегьметдин рехъ 1996-йисуз Нижегородский областдин Перевозский райондин “Ильичан веси” СПК-да кьилин агрономвиле кIвалахунилай башламишна. Муьжуьд йисалай райондин кьиле авайбуру кар алакьдай пешекар Аскерали Мегьамедкьасумоваз “Сад лагьай май” СПК-дин директорвал теклифна. 2002-2006-йисара ада ина зегьмет чIугуна.
Гуьгъуьнлай адаз къуншидаллай Арзамасский райондин майишатдин тешкилат тир “Абрамово” ООО-дин директорвилин къуллугъ теклифна. 2007-йисан февралдилай 2015-йисан майдалди Аскерали Мегьамедкьасумовича ина агалкьунралди кIвалахна.
Агрономди вичи суьгьбетзавайвал, “Абрамово” майишатдихъ сифтедай 340 къарамал авайтIа, ада кIвалахай йисара абурун кьадар 1200-дав агакьна. Абурукай 400 нек гузвай калер тир. А чIавуз Арзамасский районда гьатта Советрин вахтундани тахьай кьван нек ацазвай. Ихьтин нетижайрай СССР-дин вахтара Социализмдин Зегьметдин Игитвилин тIвар гузвайди тир. Вишни яхцIур касди кIвалахзавай зурба майишатдин ихтиярда 5 агъзур гектар чил авай.
А.Мегьамедкьасумов Нижегородский областда “Йисан мергьяматлу инсан” номинацияда кьве сеферда гъалиб хьана ва Нижегородский Кремлда областдин губернатор В.Шанцева адан чалишмишвилер дипломдалди, гьуьрметдин грамотадалди къейдна. Ватанэгьлидиз гьакъисагъ зегьметдай РФ-дин хуьруьн майишатдин министерстводи чухсагъул малумарна. Адаз грамотаяр, чухсагъулдин чарар областдин хуьруьн майишатдин министерстводи, законодательный собраниди, Арзамасский райондин администрациядин кьили ва масабуруни ганва.
Перевозский районда кIвалахай вахтунда ам округдин патай Земский собранидин депутатвилени хкяна. 2009-йисалай А.Мегьамедкьасумов Арзамасский райондин Земский собранидин депутат, и райондин РОВД-дин къвалав гвай общественный советдин член я.
Аскералидин уьмуьрдин юлдаш Елена Николаевнади Выезновский райондин ФОК-дин (физкультурадин ва сагъламвал мягькемардай комплекс) кадрийрин отделдин начальниквиле кIвалахзава. Абурун хизанда кьве велед ава — Анжелика ва Милара. Анжеликади мектеб къизилдин медалдалди, Саратовдин прокуратурадин институт яру дипломдалди куьтягьна. Алай вахтунда ада Нижегородский областдин Павлово шегьердин прокуратурада прокурордин куьмекчи яз кIвалахзава. ГъвечIи руш Миларади Нижний Новгород шегьердин лингвистикадин университетдин ингилис ва испан чIаларин факультетдин 3-курсуна кIелзава.
2016-йисан ноябрдилай Аскералиди Дивеевский райондин набататчивилин “Агрофирма “Верякуши” ОАО-дин директорвиле кIвалахзава. Сеймовский къушарин фабрика патал техил (мух, къуьл, нахутI, лацу люпин ва мсб.) битмишарзава. Ада регьбервал гузвай майишатди 2017-йисуз 11200 тонн техил арадал гъана. 2018-йис кьурагьди хьуникди 7880 тонн кIватI хъувуна. Аскерали Мегьамедкьасумова регьбервал гайи майишатрин агалкьунрикай чкадин телевиденидай са шумудра махсус передачаяр гана.
Ам ватандал гзаф рикI алай инсан я. Хуьруьн майишатдин кIвалахдин рекьяй 23 йисан тежриба авай (руководитель яз 14 йис, кьилин агроном яз — 9) пешекардихъ гележегда Дагъустандин агропромышленностда ва я муниципалитетда кIвалахунин мурад ава.
Аскерали Мегьамедкьасумова “Влияние элементов технологии выращивания различных сортов картофеля на урожайность и изменение плодородия выщелоченных черноземов в Волго-Вятском регионе” темадай диссертациядин винел кIвалахиз 5 йис я. Диссертация цIи Брянск шегьерда хуьда. Къуй бажарагълу пешекардин вири мурадар кьилиз акъатрай ва адахъ мадни гзаф агалкьунар хьурай!
Куругъли Ферзалиев
