26 йис лазим я
Федеральный “Квартирайрин алем” порталдин пешекарри уьлкведин и ва я маса регионра яшайишдин кIвалерин къиметар ва юкьван мажибар гекъигна, гьар са субъектдин агьалийри хсуси кIвал маса къачун патал шумуд йисуз пул кIватIун лазим жедатIа гьисабнава.
КIвалерин юкьван къиметар Mirkvartir.ru порталдин хсуси делилрикай къачуна, абурун кьадар агьалийри гузвай малуматрал бинеламиш яз акъуднавай (ина лап багьа кIвалер фикирда кьунвач). Юкьван мажибрин кьадар лагьайтIа, государстводин статистикадин Федеральный къуллугъдивай (Росстат) къачунва.
Кьиле тухванвай ахтармишунрин нетижада тайинарайвал, Дагъустанда юкьван мажибдин кьадар тахминан 24 агъзур манат тир адетдин агьалиди тахминан 7 миллион манатдин къимет авай яшайишдин кIвал маса къачун патал 26 йисуз пулдин такьатар кIватIун лазим я.
Гекъигун патал: агьалийрин къазанжияр винизбур, хсуси кIвалерин къиметар юкьванбур тир Ямало-Ненецкий ва Ханты-Мансийский АО-рин агьалийриз гьардаз 5 йис лазим я.
Хакассия, Коми, Бурятия республикайра, Забайкальский крайда, Тюменский областда ва мад 7 регионда пул кIватIдай вахт 6 йисуз барабар я. Москвада — 18 йисуз, Питерда 21 йисуз гуьзлемишна кIанда. Россиядин юкьван мажиб 42 агъзур тир адетдин агьалидивай хсуси кIвал 9 йисан вахтунда къачуз жеда.
Гьазурвал аквазва
Федеральный “Михьи уьлкве” проектдин сергьятра аваз, республикада зирзибилдин хъуртар тергун патал 525,95 миллион манат чара ийида, хабар гузва РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи.
Министерстводи и кар патал лазим серенжемар гьазурунин кIвалах кьиле тухузва. ИкI, РФ-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводиз шегьеррин округрин патарив гвай ва санлай къачурла 58,6 гектардин майдан кьунвай законсуздаказ арадал гъанвай 9 хъурт алай чкаяр михьи хъувун патал теклифар рекье тунва. Ихтилат Махачкъала, Буйнакск, Избербаш, Дербент, Дагъустандин Огни, Хасавюрт ва Къизилюрт шегьеррин патарив гвай чкайрикай физва.
Анра кIватI хьанвай амукьайрин, зирзибилдин санлай къачур кьадар тахминан 441 агъзур тонндиз барабар я. Кьиле тухун лазим тир серенжемри шегьеррин патарив яшамиш жезвай 1 миллионни 360 агъзур касдин яшайишдин ери хъсанардай мумкинвал гуда, им лагьайтIа, республикадин агьалийрин пудай са паюнилай гзаф кьадар я. 2019-2023-йисарин вахтунда, санлай къачурла, харж авун пландик кутунва: федеральный бюджетдай — 496,7 миллион манат, республикадин бюджетдай — 29,25 миллион манат, хабар гузва министерстводи.
Алай вахтунда РД-дин тIебиатдин ресурсрин ва экологиядин министерстводи “Михьи уьлкве” проект уьмуьрдиз куьчуьрмишун патал лазим серенжемрин план гьазурзава. Адан бинедаллаз винидихъ къейднавай 9 хъурт зирзибил ва амукьаяр кIватI хьунин нетижада элкъуьрна кьунвай тIебиатдиз зарар гузвай объектрин государстводин реестрдик кутадайвал я.
“Шегьеррин администрацийрин кьилериз зирзибил кадарнавай чкайрал чил кадарстрдин гьисабдиз къачунихъ галаз алакъалу вири кIвалахар авун лазим тирдакай виликамаз хабар ганва. Исятда лагьайтIа, чна “Михьи уьлкве” проект шегьеррин округра уьмуьрдиз куьчуьрмишун патал герек кIвалахрин “рекьерин карта” гьазурзава”, — къейдна идарадай тир чешмеди.
Къерехар михьна
Алукьнавай 2019-йис Мегьарамдхуьруьн райондин хуьрера экологиядихъ галаз алакъалу мярекатрилай башламишнава.
ИкI, 1-8-январдиз Чахчарин-Къазмайрин, КьепIир-Къайзмайрин, Гъепцегьрин хуьрера шегьредин патарив гвай чкаяр зирзибилдикай михьун патал субботникар тешкилна.
Михьивилин серенжемар Тагьирхуьруьн-Къазмайрин хуьрени кьиле тухуз им са шумуд югъ я. Субботникдин вахтунда хуьруьн мулкар, шегьре рекьин патарив гвай чкаяр яшайишда жезвай зирзибилдикай, кьурай тарарикай-хилерикай михьна, къакъажна.
“Райондин мулкунал санитариядин жигьетдай гьалар гьамиша гуьнгуьна хьунин месэла муниципалитетдин администрациядин кьил Фарид Агьмедован кьетIен гуьзчивилик ква”, — хабар гузва райондин информациядин центрадин кьил Гуьльмира Закуевади.
Къуватда гьатнава
2019-йисан 1-январдилай транспортдин такьатрал налогар илитIуниз талукь законодательстводик кутунвай дегишвилер къуватда гьатнава.
ИкI, Федеральный налогрин къуллугъдин Дагъустан Республикада авай Управленидин малуматдалди, цIийи йисалай башламишна, багьа къиметдин кьезил машинрилай къачузвай транспортдин налогдин кьадар тайинардайла, гзафардай коэффицентар ишлемишун къуватдай вегьенва.
“Идалайни гъейри, ПЛАТОН системадай залан машинрилай карханайри гузвай налогдин федеральный кьезилвал къуватдай вегьенва. И йисалай башламишна, абуру налог ва виликамаз гузвай авансдин пулар тамам кьадарда аваз гун лазим я, налогрин жигьетдай маса кьезилвилер ишлемишзавай дуьшуьшар квачиз”, — хабар гузва налогрин идаради.
Дегишвилер регионрин дережадани хьун мумкин я, гьикI лагьайтIа, РФ-дин субъектрин законар акъуддай властдин органриз транспортдин налогдиз талукь кьезилвилер ва ставка тайинардай ихтияр ава.
РикIел хкин, транспортдин налогдиз талукь яз Дагъустандин буржунин санлай къачур кьадар 2,6 миллиард манатдиз барабар я.
Садрани тахьай кьадар
2018-йисуз Махачкъаладин аэропортуни садрани тахьай кьадар пассажирриз — 1,2 миллион касдиз къуллугънава, хабар гузва меркездин аэропортунин пресс-къуллугъди.
Санай масаниз физвай пассажиррин кьадар гзаф хьун цIийи маршрутар кардик кутунихъ ва авай рекьера гьерекат авайдалай хъсанарунихъ галаз алакъалу яз гьисабзава.
Международный “Махачкъала” аэропорт Дагъустандин фадлай авай ва гьелелиг тек сад тир авиакархана я. Ина къенепатан рейсера са сятда — 200, маса уьлквейриз физвайбура 60 пассажирдиз къуллугъдай мумкинвал ава. 2016-йисан февралдиз аэропортуна, санлай къачурла, 8 агъзур кв.метрдин майдан кьадай ва са сятда 190 пассажир рекье твадай мумкинвал гудай международный алакъадин цIийи терминал эцигиз башламишнай.
Алай вахтунда Дагъустандин меркездай 10 самолетдив агакьна Москвадиз физва, гьакIни Санкт-Петербургдиз, Сургутдиз, Дондал алай Ростовдиз, Сочидиз, Минводыдиз, Краснодардиз ва Казандиз рейсер тамамарзава. ГьакIни инай Къазахстандиз, Туьркиядиз, Арабрин Сад хьанвай Эмиратриз физ жезва.
Чи мухбир
