“Гьич са агьалини телевиденидин сигнал кьабулдай мумкинвал авачиз амукьун лазим туш. Гьаниз килигна, агьалийри, чпивай спутникдилай къвезвай лап хъсан еридин сигнал ишлемишиз, яни телевизордиз адет тирвал килигиз жедайвал, вахтунда къайгъу чIугуна, лазим тадаракар къачуна, галкIурна кIанда. Чун лагьайтIа, и карда куьмек гуз гьамиша гьазур я”.
РД-дин информатизациядин, алакъадин ва массовый коммуникацийрин министр Сергей Снегирева ва гьа и министерстводин алакъадин ва информациядин хатасузвилин Управленидин руководитель Юсуп Абдулатипова “Дагъустан” РИА-дин майдандал журналистрихъ галаз тешкилай гуьруьшдин асул мана гьа ихьтинди тир лагьайтIа жеда.
Чна идалай вилик нумрайрани хабар гайивал, 2019-йисан 1-январдилай Россиядин вири мулкунал цифровой ТВ-ди агъавал ийиз башламишнава. Аналогдин, яни “куьгьне жуьредин” телевидение ишлемишзавай агьалийривай адакай цIийи йисалай махсус приемникар галачиз масакIа мад менфят къачуз хъжедач. Рекъемрин (цифровой) телевиденидал элячIунин кIвалах вири уьлкведин сергьятра уьмуьрдиз куьчуьрмишзавай проектдин сергьятра аваз кьилиз акъудзава.
“Уьлкведин вири регионар, сад-садан гуьгъуьналлаз цифровой вещанидал элячIзава. Бязибуру, месела, Ямало-Ненецкий автономный округди, Твердин областди и кар кьилиз акъудна куьтягьнава. Дагъустан лагьайтIа, рекъемрин телевиденидал 2019-йисан 3-июндилай тамамдаказ элячIда”, — малумарна министрди.
Ада хабар гайивал, алай вахтунда республикадин 98,2 процент мулкар рекъемрин телевиденидин гужлу сигнал кьабулзавай чкайрик акатзава. “РТРС” ФГУП-дин “Радиотелевизионный передающий центр в РД” филиалди 164 цIийи объект- антеннаяр ва сигнал агакьардай станцияр эцигнава. Анра тестдин къайдада кIвалах кардик кутунва. Мисал яз, эгер квез куь телевизордин экрандин вини кьиле авай пипIе “А” гьарф аквазватIа, им куьне аналогдин телевидение ишлемишзава лагьай чIал я. Ихьтин дуьшуьшра, рекъемрин, яни михьиз къалурдай, ерилу телевиденидал элячIун патал, куьне махсус приставка (декодер) маса къачун лазим жеда.
Министрди къейд авурвал, и приставкайрин къиметар лап виниз акъуд тавун ва абур агьалийриз бес хьун патал Россиядин ФАС-дин РД-да авай управлениди ва карчивилин рекьяй Агентстводи алишвериш ийизвай чкайрал, туьквенрал ва базаррал гуьзчивалзава.
Министр мад са месэладикай рахана. Дагъустанда бязи хуьрер ава, абур географиядин жигьетдай алай чкаяр себеб яз, агьалийривай рекъемрин сигнал кьабулиз жезвач. Ихьтин майишатрин кьадар, санлай къачурла 14 агъзурдалай гзаф я. Абур республикадин 26 муниципалитетда ава. И ксаривай цIийиз кардик кутазвай рекъемрин ТВ ишлемишиз тахьун себеб яз, абур спутникдин телевиденидин комплектар кьезил къиметдай маса къачуниз мажбур жеда.
Юсуп Абдулатипова хабар гайивал, Россиядин коммуникацийрин ва алакъадин министерстводи теклифнавай законопроектдин бинедаллаз, спутникдин телевиденидин операторри сад ва кьвед лагьай мультиплексдик акатзавай 20 каналдин сигнал абонентвилин гьакъи къачун тавуна агакьарда.
Сергей Снегирева РФ-дин Президент Владимир Путинан тапшуругъдалди рекъемрин телевидение уьлкведин гьар са хуьруьн гьар са кIвалив агакьарун таъминарна кIанзавайдакай ва и тапшуругъ кьилиз акъудун патал махсус къуллугъчияр ва и карда куьмек гузвайбур кIвалба-кIвал къекъвезвайдакайни лагьана.
“Исятда чун республикадин жегьилрин крарай министерстводин векилрихъ галаз са-са райондин хуьрера агьалийрин кIвалериз физва ва инсанар рекъемрин ТВ-дал элячIунин кьетIенвилерин гъавурда твазва. Кьуд районда — Акуша, Леваша, Хунзах ва Ахцегь – и кар кьилиз акъудна куьтягьнава. И кIвалах кьиле тухудайла малум хьайивал, чи ва Росстатдин делилар гьар жуьрединбур я. Гьаниз килигна, волонтеррин куьмекдалди чна шумуд майишатдихъ спутникдин комплектрин игьтияж аватIа ахтармишзава ва июнь варз алукьдалди чна абуруз а комплектар гуз башламишда. И карда чун кьезилвилер авай инсанрин, ветеранрин мумкинвилерни фикирда кьаз алахъда”, — лагьана министрди.
Малум хьайивал, 10-январдалди мад кьве районда — Дербент ва Къайтагъ – ахтармишунин кIвалахар акьалтIарда. Амай вири муниципалитетра и кар мартдин вацралди кьилиз акъудна куьтягьда.
Ю.Абдулатипова эхирдай хабар гайивал, рекъемрин ТВ ишлемишунай абонентвилин гьакъи къачузвайди туш, им пулсуздаказ ийизвай кар я. Агьалияр анжах приставка маса къачуниз мажбур жеда. 2013-йисалай кьулухъ акъуднавай телевизорар ишлемишзавай ксариз гьамни лазим жедач, алай аямдин телеприемникра декодерар авазва.
Цифровой жуьредин телевиденидал элячIунихъ ва цIийи жуьредин тадаракар ишлемишунихъ галаз алакъалу вири суалриз жавабар “РТРС” ФГУП-дин федеральный “кузвай линиядиз” 8-800-220-20-02 нумрадай зенг авуна, я тахьайтIа rtrs.ru сайтдай, гьакIни Дагъустан Республикадин МФЦ-рин филиалрай жагъуриз жеда. РТРС-дин Дагъустан Республикада авай филиалдин куьмекдин къуллугъдин нумрадини – 8 (722) 55 27 27 – суткадин кьиляй-кьилиз кIвалахзава.
Жасмина Саидова
