Са пешедиз вафалувал къалурзавай хизанар — сихилар тIимил гьалтдач. Бубадин рехъ — хци, адан рехъ гьадан хци (хтулди), ахпа птулди давамаруни сихилдин рехъ арадал гъизва. Идаз тешпигь мисаларни ава: ич таравай яргъаз аватдач; куруна авайди тIуруни къачуда, гьарда вичи цайиди гуьда ва икI мадни.
Ялахъвияр тир Закарияеврикай ихтилат кватайлани, рикIел духтуррин – алимрин сихил къведа.
Ахцегьвияр тир Аливердиеврикай рахадайла, гъетерин Карвандин рекьин шикил вилик къведа. Ина 20-далай виниз алимар – муаллимар ава! Чи ихтилат Закарияеврикай я. Абурукай буба Закарияевахъ – медицинадин илимрин кандидат, профессор, РФ-дин ва РД-дин лайихлу духтур Шагьбан Мирзебеговичахъ галаз зун фадлай таниш я. ГьикI хьи, “Лезги газетдин” редакцияда санал кIвалахай яшлу журналист, бажарагълу писатель Казим Казимован вири шад мярекатра чун санал хьана. Гьавиляй заз Шагьбан духтурдин къекъуьнарни, рахунарни, тешкилатчидин алакьунарни хъсандиз чида.
Адан виридалайни чIехи агалкьун, зи гьисабрай, неинки ам илимдин гурарай винелди хкаж хьун, гьакI сифте яз чи республикада Кеферпатан Кавказда авачир хьтин гематологиядин (ивидин азаррин) махсус отделение ва адан къуватар (пешекарар, сагъарунин технологияр, дарманар, тадаракар) арадал гъун ва кардик кутун я.
Писатель К.Казимова “Ялахъ-яйлахрин меркез…” ктабда икI кхьенва: “Кьве йисан ординатура агалкьунралди куьтягьай Шагьбан чи Республикадин клинический больницадиз кIвалахал хтай йисара ивидин азарар квайбур ахтармишдай, сагъар хъийидай пешекар духтурар лап тIимил тир. Шагьбана лагьайтIа, медицинадин и важиблу хиле уьлкведа тIвар-ван акъатнавай духтур, профессор Ибрагьим Агьмедханович Шамовахъ галаз сифте камар къачуз башламишнай…”
АкI эгечIай рекьи чи республикадин меркезда винидихъ лагьанвай чIехи ва гужлу центр арадал гъана (1979-йис). Шагьбанал вичелни лайихлу тIварар атана…
Адакай – чIехи духтурдикай ва инсандикай гзаф ксари тарифлу материалар кхьена: (“Аллагьдин патай — инсанриз”, М.Алимов; “Къастунал кIевиди”, Р.Тагьирбегов; “Вири ивидихъ галаз алакъалу я”, Ж.Гьасанова ва мсб.).
Са тарци — там, са цуькведи кIунчI арадал гъидач лугьуда. Сихилни гьакI я. Шагьбанан рекьел адан чIехи хва Мурадни экъечIна.
Мурад Шагьбановича чи меркезда 16-нумрадин юкьван школа, 1994-йисуз ДГМИ, виниз тир чирвилер къачуналди, ахпани, вичин бубади хьиз, профессор И.А.Шамован гъилик кьве йисан ординатура акьалтIарна. 1996-йисалай инихъ гьа чун рахазвай клиникада зегьмет чIугвазва. Гьамни ивидин азаррин рекьяй илимрин кандидат, кьилин категориядин духтур я. 2014-йисуз адан агалкьунар “РД-дин лайихлу духтур” лагьай гьуьрметдин тIвар гуналди къейдна.
Мад са къейд: Мурадани, бубади хьиз, кьве йисуз Советрин Армиядин жергейра къуллугъна, духтурвилин чирвилер военный частара аскерриз, абурун командирриз, командиррин хизанриз герек куьмекар гуз, кардик кутуна.
Мурадакай заз хуш келимаяр неинки адан хуьруьнви, зи дуст К.Казимова, гьакI адан гъилик сагъламвал мягькемарай хейлин ксарини лагьана. Эхиримжи сеферда – зи хуьруьнви, баркаллу меценат ва эцигунрин устад Бутаев Бутая. Кьисметди гьамни а клиникадиз, Закарияеври къуллугъзавай отделенидиз акъудна. Бутай Жаруллагьовича заз суьгьбет авурвал, дарманрилайни артух вичиз духтуррин хуш къаматри, рахунри, абурун сидкьидин рафтарди таъсирзава. ТIебиатдин патай пай ганвай ксар я чи духтурар…
Зи рикIел генани К.Казимова вичин хуьруьнвидикай авур суьгьбет хквезва: Шагьбан Мирзебеговича сифте йисара вич рекье тур Табасаран райондин больницада кIвалахна. ГьикI ятIани, ана коллективдин арада чуьруьк гьатна. Паталай атанвай жегьилди и чуьруькдал эхир эцигна. И кардикай меркездизни хабар хьанай. Здравоохраненидин а чIаван министр Н.Кураева Шагьбан Мирзебеговичахъ еке бажарагъ авайди гьисснай, адаз меркездиз кIвалахал хтун теклифнай.
Бес Мурад Шагьбанович гьа бубадин хва тушни! “Аял – кьепIинамаз, кьерих – епинамаз…” мисалдин гьахъвал гьа ихьтин чешнейри субутзавайди я.
Закарияеврин – духтуррин сихилдин рехъ пуд лагьай несилди давамарзава. Ахьтин чешнеяр вилик квай хтул Мугьаммед Мурадовича 2008-йисуз меркездин 30-нумрадин школа акьалтIарайла, маса рехъ хкянач. ЧIехи буба ва вичин буба адлу авунвайди кьисметдинди яз гьисабна. 2014-йисуз лап хъсан къиметралди Даггосмедакадемия (гила университет) акьалтIарна. Ахпа кьве йисуз Москвада РФ-дин Минздравдин патав гвай Гематологиядин илимдин центрада чирвилер хкажна. СССР-дин АМН-дин академик, гематологиядин кафедрадин заведующий А.И.Воробьеван гъилик кIелна.
2016-йисалай инихъ жегьил пешекарди вичин вири чирвилер чи республикада гематологиядин хел вилик тухуниз, агьалийрин сагъламвал хуьн патал лап цIийи дарманар, технологияр, тадаракар кардик кутуниз бахшзава. КIвалахиз тIимил вахт ятIани, жегьилдин бажарагъ, адан рафтар, къаст такуна амукьзавач. Клиникадиз сагъламвилиз куьмек кIанз атанвай фагъирри Мугьаммед гьа тIвар алай чIехи Векил (пайгъамбар) хьиз мергьяматлуди яз кьабулзава, адан гъилихъ, рахунихъ, тапшуругърихъ инанмишвалзава. Им чаз гьа клиникадиз жуван мукьва касдал кьил чIугваз фейилани акуна. “Мугьаммед – Мурадан хва рикIин мурад хьиз ганвайди я”, тарифзава азарлуйри.
Зани гьакI фикирзава. ГьикI хьи, дугъриданни, маса азарлуйрив хьиз, зи хуьруьнвидивни Мугьаммед Мурадовичан гъилик цIийи умудар гуьгьуьлдин, бедендин, иштиягьдин ачухвални ахгакьна!..
Мугьаммедан жегьил хизанда и мукьвара цIийи, кьуд лагьай несилдин векил – хва хьанва! ЧIехи буба Шагьбанан птул!
За фикирзава, гьамни и чилерал Халикьди гележегда инсанрин сагъламвал хуьн патал рекье тунвай малаик я. Сагъламвилин малаик…
Шагьбан бубадин са хци – Замира тарихчидин — археологиядинни этнографиядин, яни лап куьгьне кхьинар, атIунар ахтармишунин рехъ хкяна. Имни ялахъвийриз хас лишан я, гьикI хьи, анай хъсан шикилчияр, къванцин устIарар, заргарар гзаф акъатна.
Илимрин доктор, РАН-дин ДНЦ-дин тарихдинни археологиядин ва этнографиядин институтдин илимдин чIехи къуллугъчи, РФ-дин Президентдин грантдин сагьиб Замир Шагьбанович заз чи къадим кхьинрал чан хкизвай кьетIен духтур хьиз я. Адан ахтармишунрал дуьньядин гзаф уьлквейрин алимри амалзава!…
Са касдин тIвар мад кьун лазим я: чIехи бубадин уьмуьрдин юлдаш, невейрин баде Маржаман сабур, садвал, зегьметар галачиз ихьтин нетижаяр бажагьат жедай. Камаллу уьмуьрдин юлдаш итимдин бахт я лугьузва. КIвал, къул хуьзвайдини асул гьисабдай кайвани я.
Ихьтин ирсинал гьикI дамахдач! Ялахъар асиррин машгьурвал авай макан тирди гьа ихьтин мисалрини субутзава…
Мердали Жалилов
