Вичин девирдин адет тирвал, Етим Эминаз дидед чIалалай гъейри, араб, фарс ва туьрк чIаларни хъсандиз чидай. Араб ва фарс чIаларал ада шиирар кхьейди чаз малум туш, амма туьрк чIалал шаирди арадал гъайи эсерар чи девирдив агакьнава. И шиирра вичин бажарагъ, устадвал, шаирвилин къудрат, дидед чIалал кхьей шиирра хьиз, къалуриз хьанвачтIани, шаирдин яратмишунрин девирар, адан кьатIунар, гьихьтин эдебиятдин адетрикай ада хийир къачунайтIа, гьа кар чирун патал и шииррихъни кьетIен метлеб ава.
Агъадихъ чна шаирди туьрк чIалал кхьей кьуд шиир лезги чIалаз элкъуьрна гузва. Абурукай пуд Азербайжандин Илимрин академиядин Гъилин кхьинрин институтдай, садни (“Имам Шамил есир хьанва”) филологиядин илимрин доктор Мавлуд Ярагьмедова 1992-йисуз Бакуда урус чIалал акъудай “Азербайжандин поэзия ва Етим Эмин” ктабдай къачунва.
Азиз Мирзебегов, филологиядин илимрин кандидат
Авурай
Эй зи хару жейран, эй зи рикI-жигер,
Сад Аллагьди вун заз мугьман авурай.
Яр ярдин къаншардиз атай вядеда,
Сад-садан рекье чан къурбанд авурай.
Къекъвезва билбилар бахчада, багъда,
КIани ярди, дигай, гуьрчег утагъда,
Адахли атайла вичин саягъда
Вилералди наздив лишан авурай.
Ада тунва михьиз зи чанда ялав,
Вилер якъутар я, рацIамар чIулав,
Хквез кIан хьайитIа адаз зи патав,
Къуй и кар виридаз аян тавурай.
Гъуьрчехъанди вичин гъуьрчер жагъурда,
Дагъларай, дерейрай абур чукурда,
Эминан рикI-жигер кана къарсурда,
Ярди адаз герек дарман авурай.
Туькезбан
Гуьзелар сейрдиз фидай вядеда
Вунни экъечIда яз кIубан, Туькезбан.
Лугьумир: “зи ашкъи акъуда рикIяй”,
Вун я рикIиз кIани инсан, Туькезбан.
Гуьзелар безетмиш хьана экъечIда,
Милиз-милиз хъуьрез, наз гуз эгечIда.
Вучиз зи яр завай яргъаз къекъечIда?!
РикIи гьикI эхда и гьижран, Туькезбан.
Гуьзелар мад гьиниз физватIа яраб?!
Акурдан рикI ийиз кармашна кабаб.
За са гаф жузуна, вахканач жаваб,
На лугьуди, я хан, султан, Туькезбан.
Гуьзелар экъечIда атIласар алаз,
Кьиле акьул-камал, чина ягь аваз.
Эминаз акуна ви хур ачух яз,
Ви пIузар я чандин дарман, Туькезбан.
Назлу яр
Вун паталди, эй назлу яр,
Кун тавуна, вучрай рикIи?!
Зул хьана зи дигай гатфар,
Кун тавуна, вучрай рикIи?!
Са пияла шараб хъвана,
Зи гъамлу рикI шад хъхьана.
Жув ялгъуз я, дуьнья — фана,
Кун тавуна, вучрай рикIи?!
Гуьзел яр, ви наз-дамахдал,
Ашукь я зун буй-бухахдал,
Парвана хьиз шем-чирагъдал
Кун тавуна, вучрай рикIи?!
Гуьгьуьл даим вахъ къекъведа,
Вун такIанди намерд жеда,
Эминаз гъам-хифет жеда,
Кун тавуна, вучрай рикIи?!
Имам Шамил есир хьанва
Шехьрай гьар са муъмин инсан,
Имам Шамил есир хьанва!
Ван хьайибур жезва пашман,
Имам Шамил есир хьанва!
Чи рикIерин агь-агьузар,
Исламдин шагьдиз хьуй хабар,
Дуьа ая муъмин ксар,
Имам Шамил есир хьанва!
Чи кар кIеве гьатна пара,
Уьмуьр хьана вара-зара,
Султан, хьуй вун уьзуькъара,
Имам Шамил есир хьанва!
Аваррин гьал хьана харапI,
Авач жал са чара яраб?!
Пашман я къе ажам, араб,
Имам Шамил есир хьанва!
Кафиррал чеб чIалахъ хьана,
Вар-девлетдал темягь фена,
Хаинри ам маса гана,
Имам Шамил есир хьанва!
Наибар, ам туна, катна,
Ирид наиб мерд акъатна,
Абурни лап кIеве гьатна,
Имам Шамил есир хьанва!
Гьар са патаз фад хабарна,
Дустари чав агакьарна,
Шамил хьтин шагь квадарна,
Имам Шамил есир хьанва!
Гъазаватдай гъил акъатна,
Эллеривай ам къакъатна,
Къариблухдиз рекье гьатна,
Имам Шамил есир хьанва!
Мусурманрихъ гьаким амач,
Дарман ийир алим амач,
Динэгьлийриз илим амач,
Имам Шамил есир хьанва!
Къе Мегьамед Эминан чIал,
Ван хьайидан чIур жезва гьал,
Вилел накъвар, мез жезва лал,
Имам Шамил есир хьанва!
«Лезги газетдин» 2018-йисан 48-нумрадай
