Нур гудай чирагъ
Жавагьиррин сагьиб инсан,
Ви дережа гьикьван кьакьан!
Лугьуз тежер кьадар масан
Туна на чаз девлет, Эмин.
Ала вал тIвар ажеб зурба —
Чи эдебиятдин буба!
Дерт алайдаз жезва дава
Ви чIаларин шуьрбет, Эмин.
И дуьньядихъ вил галамаз,
Хъфена вун жегьилзамаз,
ЦIигел хьайдаз къе вун акваз,
Ава хуьре гуьмбет, Эмин.
Худади чаз къизил хьтин,
Эмин гана билбил хьтин,
Ишигъ гудай кьве вил хьтин,
Багьа я ви суьрет, Эмин.
180 йисан сувар
Тухуз гьазур хьанва халкьар.
Кхьин патал цавал ви тIвар,
Хьанва кIвачин миллет, Эмин…
«Лезги газетдин» 2018-йисан 46-нумрадай
_______________________________________
«Зашибу!»
Гзаф къуват авай пагьливанрин девирда хьайи кар я.
Хуьрерай-хуьрериз, шегьеррай-шегьерриз, вилаятрай-вилаятриз физ, зегьметдалди, намуслувилелди фу незвай инсанри.
Нубатдин сеферда зурба пагьливан Шамгъал, акьахна вичин балкIандал, эцигна адал вичин алатар, фу-къафун авай гьебеярни, экъечIна рекьел.
БалкIан галат хьайила, ам пагьливанди вичин къуьнерал хкажзава, вич галат хьайила, балкIандал ахкьахзава… Физва, там атIуз, дере атIуз. Эхирни акъатна са вилаятдиз. Ина шегьердал пару эцигнава. Варарни гзаф кьакьан я.
Вичивай жедайвал варар гатана. Ахъайдай касни хьанач.
Бес и варарай гьикI фида? Пагьливан Шамгъал са 500 метрдин кьван вараривай кьулухъ хьана, ахпа авай вири къуватдалди балкIандиз тIвал яна. Варарив агакьиз са 10 кам амаз, балкIан садлагьана акъвазна. Пагьливан, вичини рум гун хъувурди, цавай фена варарилай а патаз!
Ина авайбур каратистар яз хьана. Гарданар шуькIуь, кьилер кьецIил, гъутар еке.
Саламни кьун тавуна, башламишна и каратистри, “иягь-иягь!” ванер акъудиз, и пагьливандал гьужум ийиз. Гъутар, кIвачер галукьай цларилай патар алатзава. Дестекар хкатзава. “Килиг , гадаяр, секиндиз акъваза, кикIимир, а то зашибу!” — лугьузва пагьливанди. И “зашибу” гафунин ван хьайила, каратистри генани къатидаказ гьужумар ийиз эгечIна.
Залдин къерехривай ацукьнавайбурни къарагъна…
Чи пагьливандиз абур вуч я кьван! Ида ракIарин са хел хкудна, хурудал кьуна, башламишна, жув–жув ийиз, фарфалаг хьиз, элкъвез!
РакIарихъ галукьай-галукьайди, цларал, къаварал алкIиз, аватзава. Лугьудайвал, вири гатIкIана. Эхирдай абурун тренерди ракIар вичин кьилив яна. Кьулар хана, кьил гьа хайи тIеквендай акъатна: “Пагьливан стха, чаз и вуна лагьай “зашибу” вуч гаф ятIа чизвачир. Гила ам вуч гаф ятIа чир хьана. Мад чун кикIин хъийидач. Ша чун дустар жен. Чахъ галаз яшамиш хьухь”, — лагьана ада.
— Заз зи дердияр авайди я, — жаваб гана, вичин рехъ давамарна пагьливанди…
Жуваз лугьузвай ва я жува лугьузвай гафарин мана чир тахьанмаз, серенжемар кьабулайла, килиг, гьикI жезватIа… Насигьат хкудна кIанзавай кар я.
«Лезги газетдин» 2020-йисан 35-нумрадай
___________________________________________________
Абдал
Кесибрин девирда дагъдин са хуьре абдал яшамиш жезвай. Диде-бубани амачир са етим, кесиб. Зулун мекьи вахт я. Кьилел са ни ятIани ганвай куьгьне бармак, бедендал куьгьне перем, шихинин куьгьне шалвар, кIвачерални тIеквенар авай шаламар ала. И абдал акуна са агьваллу итимдиз, хъсандиз алукIнавай, мал-девлет авай.
— Эй абдал, ам вуч гьал я вал алайди? Зулун мекьи вахт, вун са куьгьне перем алаз?..
— Зун, халу, мекьивал эхи ийиз, мекьи хьайила, зурзаз гьазур я. А къайгъу вуна ая.
И итим суалдал пашманни хьана, мад рахунни хъувунач.
“Гьикьван, кар-кеспи авачиз, куьчейра жеда, жуваз са кIвалах кьванни жагъурин”, — фикирна, абдал къунши хуьруьз рекье гьатна. Аниз рехъ дагъларай авайди яз хьана. Агакьна ам дередиз. Яд авай кIамуз мукьва, чуьхвердин тарцин кIаник ацукьна, ял ягъиз. Гьа и арада акатна зурба марф. Амай вахтунда гьакIан са кIам я, кам яна фидай. Марф къвайила, сел атана, лугьудайвал, гамишар тухудай хьтиндаз элкъвена. Цин винел алаз текъвезвай са шейни авач винидихъай, хуьрерай. Аквада и абдалдиз цин винел алаз са кьуру келле — къабух къвезва. “Гьа идалайни фейи баладикай вуна хуьрай, я Аллагь” гафар лугьуз-лугьуз, шаздаярда абдалди. Гьа и арада акуна хьи, са кьадар мензилдиз фин хъувуна, кьуру келле галукьна са къванцихъ, кIус-кIус хьана. Лепейри абур кIевна…
Са арадилай марфни хкатна, рагъни акуна, селлерни куьтягь хьана. Тарцелай сад-кьве чуьхверни тIуьна, абдал вичин рекье гьатна. И дагъда лапагар хуьзвай чубан аваз, гьадан патав фена, салам гана. Маса вахтунда жанавурар кукIвардай пехъи кицIери и абдал гьич саймишни авунач. “Чубан стха, заз са кIвалах це, вазни регьят жеда”.
Рази хьана чубан, гудай мажибдин кьадарни лагьана.
Югъ няни хьана, фу — затI тIуьна, хъувуна цIайни, ацукьнава абур хиперал вил алаз.
КицIерни ацукьнава, чпин пацарал кьилер эцигна.
— Валлагь, халу, къведай рехъди шаламдиз са ккIал фена. КIвачиз акьахиз, заз гайи кьван азаб, — тIуб кутуна, ккIал акъудна, гадарна цIуз.
— Вуна, халудин, шаламда авай ккIал акъудиз кагьулда, лапагар хвена, зи рикI динжардач. Пакамахъ югъ хьайила, гьат хъия жуван рекье, — лагьана чубанди…
Гзаф регьимлу чубан яз хьана, ада абдал гьасятда чукурнач. Югъ хьайила, ахлад лагьана.
Пакамахъ гьатна абдал вичин рекье. Ам гзаф яргъаз акъатнавай. Мад адан кьилел вуч агьвалатар атанатIа, малум туш. Амма фикирдиз къвезва: яраб абдалдин гьал, дуланажагъдин шартIар, яшайиш адан кагьулвиляй тиртIа?..
«Лезги газетдин» 2023-йисан 13-нумрадай
