Мукьвара Дербентдин ООО “Типография — М” издательствода филологиядин илимрин кандидат Азиз Мирзебегован “Лезги театр Гулизар Султановадин ахтармишунра” тIвар алаз урус чIалалди ктаб чапдай акъатна. Ам Дагъустандин машгьур театровед ва театрдин критик, искусствоведенидин кандидат, РАН-дин ДНЦ-дин чIалан, литературадин ва искусстводин Институтдин кар алай къуллугъчи, Россиядин искусствойрин лайихлу деятель Гулизар Султановадиз бахшнава.
Дагъустандин илимдани искусствода машгьур ксарин жергедай тир Гулизар Султанова патал театроведение ва театрдин критика уьмуьрдин кьилин метлеб я. Милли театрар вилик тухунин, Дагъустанда театррин уьмуьр вилив хуьнин, сегьнедиз талукь къиметлу ахтармишунар арадал атунин крара адан лайихлувилер гзаф я. Илимдин девлетлу рекьелди, дибдай тир ахтармишунралди ам Дагъустандин театроведенида тафаватлу жезва. Гулизар Султанова “Театр — первенец”, “Революции посвящается”, “В поисках современности”, “Многонациональный театр Дагестана”, “Гамид Рустамов”, “Фольклор в драматургии Дагестана”, “Актёрское искусство Дагестана”, “Дагестанская театральная режиссура” ва маса ктабринни монографийрин автор я. Дагъустандин театральный искусстводин хиле энциклопедияр хьиз тир абуру чи театроведение вилик фин къалурзава. Жанрайрал ва къайдайрал гьалтайла, абур тафаватлубур, театроведенида цIийи фикирар лишанламишзавай кьетIен яратмишунар я. ЧIехи пай ахтармишунар Дагъустандин алай вахтунин театроведар патални лап къиметлубур тирди абурукай пешекарри менфят къачуни субутзава. Дагъустандин театррин тарих чирун патал Гулизар Султановадин ахтармишунар кар алай чешмеяр я.
Г.Султановади вичин яратмишунрин ва ахтармишунрин вири уьмуьрда Лезги театрдихъ галаз сих алакъаяр хуьзва. Гзаф йисара ада чи милли театрдин искусстводин месэлайрални кIвалахна, лезги театрдин итижлу тамашайриз къиметлу рецензияр, театрдин искусстводин устадрин яратмишунриз бахшна, илимдин макъалаяр ва очеркар кхьена. И кIвалахри адан яратмишунра кар алай чка кьазва. Ада Лезги театрдин тарих лап мукьуфдивди ахтармишна ва “Многонациональный театр Дагестана” ктабда чи театрдиз гзаф чка талукьарнава. Гьавиляй Азиз Мирзебегован ктаб уьмуьр театр ахтармишуниз талукьарнавай алимдиз бахшнава.
Ктаб са шумуд паюникай ибарат я. Сад лагьай, Гулизар Султановадикай очерк гьатнавай кьиле, авторди адан яратмишунрин къамат арадал гъанва.
Кьвед лагьай паюна Лезги театрдикай Г.Султановадин келимаяр, ада кхьенвай къейдер ава. Абурай чаз сад лагьай йикъалай къенин девирдалди Лезги театрдин тарих аквазва.
Ктабдин пуд ва кьуд лагьай паярай Г.Султановади Лезги театрдин машгьур актёрар тир Мурадхан ва Шамси-Жагьан Къухмазоврикай, Абдулкъадир Сайдумовакай, Абдурашид Магьсудовакай, Дурия Рагьимовадикай, Аллагькъули Аллагькъулиевакай ва масабурукай, режиссерар Багъиш Айдаевакай, Эседуллагь Наврузбеговакай, Мирзебег Мирзебеговакай кхьенвай очеркарни макъалаяр кIелиз жеда. Абурай чаз гьар са режиссёрдин яратмишунар, кIвалахдин жуьре ва къайда театрдин тарихдихъ галаз санал аквазва.
Муькуь паяра Гулизар Султановадикай гьар жуьре йисара кIвалахдин юлдашри, пешекарри лагьанвай келимаяр, адакай макъалаярни очеркар ава. Ктабдин эхирда театроведдин кIвалахрин ва яратмишунрин сиягь, гьар жуьре йисара янавай адан шикилар гьатнава.
Умудлу я, Азиз Мирзебегован ктаб цIи вичин 80 йис тамам жезвай Гулизар Султанова патал хъсан савкьат, гьакIни ам Дагъустандин театральный искусстводал рикI алайбуруз бегенмиш жеда.
Динара Эминова, Лезгийрин СтIал Сулейманан тIварунихъ галай госмуздрамтеатрдин директор
