Кьве стха
Риваят
Са вахтара
Яшамиш жез хьаналда
Еке чилел
Чеб кьве стха — чубанар…
Зегьем вахт тир,
Лап кузвай чил, цаварни.
Аси лукIар
Тир гьа инра инсанар.
Яргъи югъ тир,
Яд кIан хьана абуруз.
ЧIехи стха
Лап хиялри тухвана.
Вугана гичин,
Буйругъ гана ракъурна
Булах галай
Терефдихъ. Кьил чухвана.
ГъвечIи стха
Физ авай и патарихъ.
КилигайтIа,
Кьурай булах, яд авач.
Къах хьана ам,
КичI акатна амукьна.
Кьулу-кьулухъ
Камар вегьиз, дад амач.
Хъфена ам
Лап гьа атай рекьерай.
Стхадизни
Ахъайна гьа акурвал.
“Ятар авач,
Сахара хьиз, кьуранва
Ваз чир булах,
Гайи гичин ацIурвал”.
Буьркьуь яни,
Гьина авай ви кьве вил,
Квахьнавайни
Акьул-камал, ай, келле буш?
Садра мад хъвач,
Ачухна вил килига,
ТахьайтIа вахъ
Галукьда цIай, жедач хуш.
Гичин вахчу,
КичIе жемир ваз, гьат рекье…”
Фена, фена,
Мад аквазва и булах,
Яд авачиз.
Гьекь акъатна бедендиз,
Стхад вилик
Акъвазнава, хьана къах.
“За лагьайвал,
Авач ятар булахда.
Заз мад чидач,
За вуч ийин, вуна лагь”.
ЧIехи стха
Ахмиш жезва, хъиле куз.
Лугьуз-лугьуз:
“Я Сад Аллагь, я Аллагь!”
Къуьнерихъай
Гичин ада галудна,
Булахдихъди
Гъилер яргъи авуна.
Акуна хьи
Са аламат — керемат,
Агъур нефес къачуна…
Иви физвай
Акъваз тийиз булахдай,
Гъавурда ам
И кардинни акьунач.
Аллагьдивай адани
Мурад тIалаб,
Валлагь-биллагь,
Чин цавузна, авунач…
Кундин патав
ЧIехи стха хъфена.
КилигайтIа,
ГъвечIи стха, вири суьруь
Майданарни
Къумбакризни къванериз
Элкъвенвай хьи,
Са вахтунда лап куьруь.
Са дагьарда
Улам авай, тIекв авай.
Анай ванер
Шейхеринни
Малаикрин къвез авай,
Дуьа кIелдай,
Азан хьтин, акуна.
Мурад тIалаб
Ийиз, лап гьич алакьнач.
ГьакI хьайила,
Жаза абурухъ галукьна…
Гайилахъди
Къачуз кIанда инсанди,
ТахьайтIа ам
Вири квахьна амукьда.
Этюдар
I
Гьамга хьтин чигеда,
ЦIай куькIуьриз нурарив,
Ава цава рагъ.
Лацу балкIан хьтин циф
Чуьнуьх хьанва дереда,
ВацIал вегьез нагъв.
Са руш фена булахдал,
Фена кIус хьиз булутдин,
Хал алай хъуьхъвел,
Зи хиялни тухвана
Ада вичин гелеваз,
Гуя язва кIел.
II
Гитин дагъдин кьилелла циф,
Галукьзава цIун хьел-гапур.
Рахазва цав, рахазва йиф,
Къурхувили гузва заз кIур…
Атана марф — гъилер ламу
Кьуру чилихъ яргъи ийиз.
Хъуьрезва рагъ. Дагъ я зарлу,
Зи кичIевал гъуьргъуь ийиз.
III
Мад ахвари тухузвач зун,
Агъзур хиял кьиле ава.
Мад атана чилерал зул,
Къизилдин пеш гъиле аваз.
Аватай пеш зи рикI ятIа,
Мад гьатзавай гарун хура?
Бала квахьай са нуькI ятIа,
Гьарайзавай мегъуьн тарай?
IV
Кьуьлерзава саврухди,
Шиткиниз гьаят.
Хъверзава на кьве жуьре,
Зун ийиз галат.
Гьа январдин саврух хьиз,
Килигна вун заз.
Галукьзава чинихъ жив,
Гвай мукIратI — аяз.
Къайивал я ам вили,
Кудай рикI — жигер.
Гьиссерин зи сегьер яз,
Акъудай гьекьер…
Малаик яз
Ж.А.Шерифовадиз бахшзава
Кефсуз хьана, больницадиз акъатна —
Палатада ругуд лагьай хьана ярх.
Виликди зи малаик яз аватна,
Лап Чеховаз хьана аян и кIвалах.
Вун къуш хьана, луварив цав атIузвай,
А цаварай лезги чилел эвичIна.
Вун руш хьана, Джанна Д”арк хьиз, вугузвай.
РикI эллериз, са кIус жуваз тан тийиз.
На чимивал гузва къайи рикIериз;
Азар квахьиз, “миже” кIвахьиз, из чара.
Чирвилер ви пайзава на эллериз, —
Духтурвилин кьатIунар ви — ашкара.
Чараяр туш, бине язва илимдин —
Гиппократан кьин зигьинда авазвай.
Инсан акваз, келима шад, фикирдин,
Вучиз адав, михьи рикIяй рахазвай.
Кьару я чун лезги рушан къаматдал,
Лацу халат наз бедендал акурла.
Азар-уьзуьр квахьзава лап са къатда,
Ширин гафар начагъбурув рахурна.
АлтIушзава чIижер хьана, кефсузбур,
Алахъзава яргъи ийиз уьмуьрар.
Вуна гузвай теклифар туш “ужузбур”, —
Пакад рекьин ахтармишиз жигъирар.
Дидед гайи гьалал некIед булахар
Ви ивида кужум хьана авазва.
Вун себеб яз акуна заз къавахар.
Ви хуш тIвар кьаз больницада рахазвай.
А къавахри ирид цавухъ ялзава —
Малаик яз женнет хуьзвай чилерал.
“Ваз чухсагъул!” — рикIерини тIал авай,
Лугьуз жеда, алаз лезги мецерал.
Алазва вун, жеда мадни, чизва заз,
Вун хьтинбур тек-бир язва дуьньяда.
А дуьньядин гиг, арш хьана хуьзва за, —
Залан чIавуз вун къаншарда аквада.
Сагърай, сагърай ваз сейли тир маканар,
Ви гьуьндуьр мад кьакьан хьурай алемда.
Ахъа хьурай ваз женнетдин майданар,
Илгьам гурай зи гъилевай къелемдиз.
Агъулрин манияр — Лезги чIалал
Хандин багъдин агъа кьиле
Чай хъун патал булах ава.
Лацу перем алай, я руш,
Ви чанда вуч дамах ава.
* * *
Гьава дагъдал къайи булах,
Къатар ятар жез атана,
Кимел алай жегьилрикай
Заз къелемдин сес атана.
* * *
ЦIувадравай я ацIай варз,
Бег валайни гуьрчег я.
Са пад цIару зар келегъа,
Свас валайни керчек я.
* * *
КIанда лугьуз, свас гъана,
Къизил тупIал къачуна.
Гатфар векьел кIел хьтин
Ашкъидиз вун акуна.
* * *
Шалбуз дагъдин вили лиф,
Женнетдивай рангар къачур.
Гуьнедик квай мулдин цуьк,
Ракъаривай заргар къачур.
* * *
Чун дуьньядиз атанва хьи,
Векьерални чигер хьтин,
Чун дуьньядихъ кузава хьи,
Чар булахрихъ ятар хьтин.
* * *
Гьамиша гатфар кIандай,
Цуькверив къугъваз кIандай.
Цуьквера къекъвервал
Шириндиз рахаз кIандай.
* * *
Сувал алай яргъал майдан,
Вахъ хъипи цуьк амани?!
Я заз кIани гуьзел руш вахъ
Зун кIан жедай рикI амани?
* * *
КIандатIа цава гьава,
Суварал чардах эциг.
Ви рикIел зун аламатIа,
Кьве вилел на булах эциг.
* * *
Зи рикI алай агъ-лацу цуьк,
Шагьвардини алудна пеш.
Гуьнедик квай зи яру цуьк,
Ракъинивай къачу на хвеш.
* * *
Гьуьлуьн кIане хьайитIани,
Ятарикай тух тахьай балугъ.
Суван кьилел алатIани,
Цуькверикай тух тахьай къурух.
* * *
Залан дердер алайбур аватIа?
Дуьньядал кайибур алатIа?
Алай дердер къалур тежез,
Дуьньядилай фейибур аватIа?
* * *
Кьакьан дагълар аскIан хьурай,
Вун авай чка акваз.
Яргъи рекьер мукьвал хьурай,
РикIе авай чIалар рахаз.
* * *
Гъиле авай абасияр
Куьтягь хьана, ийиз шабаш.
Хендедаяр гъамлу хьана,
Жегьил рушар хьана яваш.
* * *
И падни дагъ, а падни дагъ,
Арадавай цуькверин багъ.
Гададиз руш кIан хьайила,
Кьисмет тахьун вуч делил я?
* * *
Агъуз фидай рагъул вацIар
Гьуьлуьн патав михьи хьурай.
РикIел алай гъамлу дердер,
Накъвар хьана виляй фирай.
* * *
Ша булахдал, чан кIани руш,
Зи гъилелай яд гуда ваз.
Вун акваз зун жезва гьейран,
Пара гуьрчег, ширин жейран.
* * *
Устулдаллай графинка,
Гъил галукьна хун тавурай.
Я заз кIани алагуьзли,
Масадаз вун физ тахьурай.
* * *
Вун авач — рагъ авач,
Вун авач — варз авач.
Вун авач — бахт авач,
Вун авач — уьмуьр кIандач.
* * *
Гьава суван кьилерал,
Къвадайди я лацу живер.
Чун хьтин кьегьалрал
Къведайди я йикъар-йифер.
* * *
Рехъ лагьана, фена зун,
Дагьардилай аватна.
Цуьк лагьана, кьур гъилив
Къалгъанрин кул агатна.
* * *
Вун завай яргъаз фимир,
Ви вилер захъ элкъвенва.
АмукьайтIа, вун такуна,
Эслини Керем жеда.
* * *
Ирид дагъдин кьилел фена,
Шалбуз дагъдин кIениз тефей.
Бахтар паяр ийидайла,
Такуна экв, кайи рикIер.
Таржумаяр — К.Агьмедован
«Лезги газетдин» 2018-йисан 38-нумрадай
Этюдар
I
Хъенди юзуриз, я эквер такваз,
Йифен мичIера агъавал ийиз,
ЧIулав нехир хьиз мукьва жезва заз,
Пеш хьиз вун къугъваз, йиферив рахаз.
Аламат йифен эквер жагъуриз,
Гарун авазрал манияр вугуз.
Капал алтIушиз, чара авачиз,
Гьиссери рикI нез, темениз чилиз.
Йифер ахъайиз, чараяр акваз,
РикIе умудар артмишиз экуь,
Аватна капал чепелукь хьана,
Пашманвилин сир зазни ахъайиз.
II
Цав булутри кьунва залан,
Элкъвезва гар, ягъизва къив.
Кьибле кьуна мичIивили,
Ахъа ийиз марфарин сив.
Гатун марф я, чилел къвадай,
Чими селлер ахмиш ийиз.
На лугьуди, женнетар я,
Вахт атана, наз дамах гъиз.
Марф атана, хьана чIижер,
Векьер-кьалар заргарчи яз.
Назик телер, шадиз рикIер,
Пак патарай атана чаз.
РикI ачухна — руьгь хьана шад,
Марф атана чилел азад,
Агь, зи уьмуьр, лагь заз баяд,
Дагъдал ачух эркин яз мад.
III
Йикъарикай жезва йисар,
Зи муьгьуьббат зи уьмуьр я.
Зи хиялар, сел хьиз ахмиш,
Ви терефдихъ — рикIин сир я.
Кьве гаф лагь заз, — ая са хъвер,
КуькIуьрай цIай вуна гъайи.
Заз ван жедай ая гьарай
Пуд гафунив — ви рикIин пай.
IV
Рагъул цифер алчуд жезва синерал,
Ифенва чил, дагълариз гад атана.
Чи гъилерин кIунтIар ава чуьллера,
КIунтI эхцигдай мад са аскер хтанва.
Къацу либас алукIнава тамари,
Къизил пешер медалар хьиз аквазва.
А медалар илгьам ятIа гарарин,
Чи медалар къе чи хурал рахазва.
V
Зи гьар са югъ, кьефесдавай лекьрен хьиз,
Акъатзава хийир — дуьа галачиз.
ТIурфанд хура зайиф жезвай елкен хьиз,
Пак мурадар кузвай рикIе амачиз.
Лувар хана, лув гуз жезмач цавара,
Асфальт гатаз, сад фена зи виликай.
Макьсад квахьна, хьанва зунни авара,
Гьинва, гьинва зи гьерекат виликан…
Сонетар
I
Вун акуна, сел атана дередиз —
А селлери зун къарсурна, чан гъайи.
Ви вилерин гуьрчегвилер, легьзе хьиз,
Хъвана рикIи, ксай чIавуз рагъ гайи.
Хъвазва, хъвазва а вилерай вирер за,
Шербет хьтин, лап вирт хьтин зуларин.
Ви абурдин, къаш-къаматдин сирер яз,
Тават хьана лап женнетрин йикъарин.
Туькьуьл зегьер къакъатунин хъвадач за,
Чи сирерни терс гарарив гудай за,
Ашукь тирла зи бейни ви къаматдал.
Хиялри пак хкажзава экверал,
Ашкъид ялав куькIуьр ийиз гъетерал,
Абурдинни сабурдин гьакI тават зи.
2018
II
Зулун гарув гвай пеш хьтин катзава,
Амма гьиниз акъатдатIа чизвач ваз.
Вахъ къекъвез, зун сирлу рекьиз гьатзава,
Зи гьар са югъ вун рикIеваз икI физва.
Вучиз ваз, руш, хабар авач рикIикай,
Гьикьван ада фикирарда датIана?
Кьил хкажиз ава цуьквер чиликай,
Ялавди зун къирмишзава, атана.
Бес я заз вун акун чилел еке тир,
Зун чиликай, самолет хьиз, хкатна.
Бахт тушни бес хъвер багъишун милайим.
ЧIехи хьана зи рикI — гуя дагъ Кетин,
Ашкъидини ирид цавуз хкажна,
Закай хьана бахтар пайдай малаик.
2018
III
Рекьева зун, яргъал рекьин сивелла,
Зайиф жезва, хкахьзава цава экв.
Заз жезва, тек вун зини мецелла,
Вун гьиссзава, вун галачиз тек я, тек.
Туьхуьзва югъ, мичI гьатзава дереда,
Кьакьан цава, аквазва заз, кузва гъед.
Зи малаик, вун ятIа и береда,
Гъил вугуз кIанз эверзавай, хьана бенд.
Пака дуьа ийида за вун патал,
Пака гьиссер гужлу жеда а пата.
Зи малаик, и патазни рагъ къведа.
Гьи патара хьайитIани руьгьер чи,
Рагъ къарагъна, экъечIда мад сегьер чаз,
Чи рекьера лап женнетдин багъ жеда.
2018
IV
Зи чанда дерт-тIал хьана лап гьатзава,
Гьи вахт я им, зи бедендиз кьуьд гъайи.
Женнет къуш яз, вун яргъариз катзава,
Са вахтара зи патавни шад хьайи.
Агь легьзеяр, шад легьзе це уьмуьрдиз,
Секин хьана, къайгъу квахьна ксудай.
Къуй чир хьурай горизонт я фикирдин,
Заз кIанда вун, кузвай рикIив агудай.
Гуда темен ви бедендиз ширин тир,
Зун ашкъидин гьуьлел ала эркин тир,
Килигиз зун амукьнава кифериз.
Вун акурла, айсбергни цIразва,
Тек тIвар кьурла, ви акунри чIугвазва,
Ирид цава гъетер хьана йифериз.
2018
V
Хурудай рикI акъатзава, вун такваз,
Кьуд патайни бамишзава селлери,
Цававаз рагъ, мичI гъиз чилел цифери,
Кхьиз тежез авазва зун ваз кагъаз.
ГьикI кхьида: алтIушнава зал кицIер,
Виликди кам ийиз тазвач, бамишиз.
Кьулухъай къив илигзава, къаргъишиз,
ТIуб юзуриз, сарар жакьваз, гуз кичIер.
Я дарманни жезвач дерин хирериз,
Я ракъарни ахквазмач зи вилериз
РикIин аваз, элкъвезва зун са малдиз.
Заз чизвачир тирди уьмуьр залан затI,
Зегьметарни хъсанвилер жер барбатI,
Къадри тежез инсанриз ви камалдин.
2018
VI
Гила вучда, закай хьанва къайи къван,
Я цал такур, вацIун кьере къат хьанвай,
Садни адаз кьилигзавач, къвезвач ван,
Физ девирар, са вичикай дерт авай.
За умуднай: а къванцел на гъида чан,
А къванцин чин къалурда на вилериз,
Са тIимил кьван чими ида ваз, инсан.
“Аман Аллагь!” — гафар чкIиз рикIериз,
Лугьуда хьи: къванцел ирид чин ала,
СтIалдини къванцяй тIеквен акъудда,
Адахъ эгер къуватни зур аватIа.
Захъ зун хуьдай адалатни дин гала,
Тек вун рикIив, руьгь-беден гуз, агудда,
Муьгьуьббатдин ахьтин къуват галатIа.
VII
Зи шиирра алмасрин зар чкIизва,
Зи руьгь — жасад хважамжамдиз элкъвезва,
А зардикай чернил чарчел хъуьрезва,
ЦIарар, чан гъиз, зи мефтIедал алкIизва.
Заз муьгьуьббат кьисмет хьанай цIай галай,
Туьхуьн тийиз, пакадин рехъ къалурдай
Медаль хьана зи рикIелни алкIурдай,
Заз ашкъиди артмиш жезвай пай гана.
Амма вун заз акунай са рагъ хьана,
Зайиф гьиссер садлагьана сагъ хьана,
А нурари заз чим, экв, гад гъана.
Есирда зун гьатна гила, Межнум хьиз,
Зи бедендик са-са стIал кужумиз.
Амай йикъар, хъуьрез ракъар, шад хьана.
2018
VIII
Малаик яз, зи дакIардихъ ша тIун вун,
Жабраилдин мергьяматлу гъил галай,
Зи хуру ваз ачух я, яр, вил гала,
Къаматдизни течиз гьич са галатун.
Къужахламиш, гьазур я гьакI гъилер зи,
Вун бедендив агудиз руьгь ишезва,
Буш хьанвай рикI ацIурзава гьиссерив,
КуькIуьра экв, фикирар вал элкъвезва.
Шаир гьатна жими палчух — кьарада
Шиирдани назик ви сес рахада,
Эхиримжи умуд-нефес элкъведа.
Руьгь цавара секин жеч и арада,
Кьил акъатдач я жувандай, я чарадай,
Зи шиирра вун къаншардиз мад къведа.
2018
IХ
Ви тIвар рикIи тикрарзава датIана,
ЦIуьдгъуьнна гъед са патахъди алатна,
Чилин хъенни зи пIузаррал алкIана,
Зи цIарарал илгьамдин ток аватна.
ТIимил кутур вуна закни тахсирар,
Тахсир кваз зун атана и чилерал.
Ваз кIандачтIа, ийимир на таъсирар,
Ваз кIандатIа, буш чIал хьурай рикIера.
Низ уьмуьрда герек къведа къайивал,
Заз уьмуьрда цIай галай югъ герек я,
Къай галай вун сурун къванцив агатмир.
Фида йикъар Сад Аллагьди гайивал,
Заз чилерал вун патав хьун куьмек я,
Булут хьана, са патахъди алатмир
2018
Х
Зи ксай гьиссер, зи къаткай гьиссер
Авудна вуна яргъал ахварай.
Галукьна назик ва таза сесер,
Ахъайна вуна ви рикIин варар.
Гъилерай кайи акъатна цIаяр,
Хтана эквер къайи вилериз.
Муьгьуьббатдин на пайна заз паяр
Ачухна рекьер кьведан рикIериз.
МасакIа рикIи кIвалахзава зи,
Масад хьанва зи йикъарин везин,
Маса хиялри тухузва яргъаз.
Вакай фикирар рикIе хразва,
Са вун рикIеваз цавув рахазва,
Тек кIвале за ваз кхьизва кагъаз.
2000
«Лезги газетдин» 2019-йисан 40-нумрадай
_________________________________________________________________________
Этюдар
I
Зун дуьньядиз атана
Гьарай кьилеллаз.
Зун дуьньяда къекъвена
Инсан рикIеваз.
Зун дуьньядай хъфида,
Багърияр ишез.
Секин жеда накьвара,
Лакьанриз хъуьрез.
А накьварай экъечIда
Ракъинихъ цуьквер —
РикIе ифей хиялрин
КIватI тахьай бегьер.
II
Зи гьар са югъ, кьефесдавай
лекьрен хьиз,
Акъатзава хийир-дуьа галачиз,
ТIурфанд хура зайиф жезвай
елкен хьиз,
Пак умудар кузвай рикIе амачиз.
Зи рикIикай хабар амач багърийриз,
Мукьва-кьили килигзава яргъарай.
Мус хкведа хъверни шадвал
ерийриз?
Мус ахквада халкьдиз эквер
дагълара?
Лувар хана, лув гуз жезмач цавара.
Асфальт гатаз, факъир фена
виликай,
Макьсад квахьна, хьанва зунни
авара.
Гьинва, гьинва зи гьерекат виликан,
Уьмуьр вучиз икьван серин хьана
заз?
Агь, хважамжам, ирид ранг це
йикъариз,
Гуьзел дуьнья, ракъар, варцар
къанва заз,
Сагърай, зи дуст, ван хквезмач
япариз.
* * *
Гьамга хьтин чигеда
ЦIай куькIуьриз нурарив,
Ава цава рагъ.
Лацу балкIан хьтин циф
Чуьнуьх хьанва дереда,
ВацIал вегьез нагъв.
Са руш фена булахдал,
Фена кIус хьиз булутдин,
Хал алай хъуькъвел.
Зи хиялни тухвана
Ада вичин гелеваз,
Гуя язва кIел.
* * *
Килиг, къушари падзава цавар,
Вучиз кьарайсуз хьанва къе абур?
Чилелла шараг квахьнавай сабур,
Мукай аватна, авач са дава.
КичIезва жеди за денбел тухуз —
Къакъудиз бала, бицIи тир лувар.
Эхцигна шараг — пишкешна сувар,
Мукалла къушар, манияр лугьуз.
* * *
Кетин дагъдин кьилелла циф.
Галукьзава цIун хьел-гапур.
Рахазва цав, рахазва йиф,
Къурхувили гузва заз кIур.
Атана марф — гъилер ламу
Кьуру чилихъ яргъи ийиз.
Хъуьрезва рагъ… Дагъ я зарлу,
Зи кичIевал гъуьргъуь ийиз.
Сонетар
1
Вил вегьена кьуд патаз за
къанихдиз,
Вуч акуна, вуч акунач вилериз?
Гьихьтин шадвал гъида жува
рекьериз,
Лугьун тийиз келимаяр синихдай?
Сада вичиз пул кIватIзава датIана,
Садни ава, гъил хкудна, тIалабиз, —
Кесиб касди ава зи рикI кабабиз,
Мублагьвилин гъилер-кIвачер
атIана.
Сада кIвачер галчIурзава чилелай,
Садан накъвар — селлер хьана —
вилелай,
Вучиз хана лугьуз вич и дуьньядиз.
Садан уьмуьр — офисрани,
кеф чIугваз,
Мублагьвилин, къизилринни
нур алаз,
Сад — дустагъда, ван текъвез
пак дуьадин.
2
Зи кьакьанвал гьи кукIушрив
рахазва?
Зи цIелхемар гьи везиндихъ
къекъвезва?
Куьн зи патав гьи уьлчме гваз къе
къвезва?
Заз, шаирдиз, микьнатIис яз
аквазвай.
И кукIушрал захъ галаз къе атана
Фирдаусид камаллувал еке тир,
Гьафизан чIал, михьи рикIин
тике тир,
Саадидин игитвал зав рахана.
Ибн-Синадин кьатI тежедай
фикирар,
Тарих михьай а вахтарин сафунай,
Гуьлчименрин акъвазардай гад
вилик,
Гапурдикай мукал гатай жигъиррай.
Еке къуват акур гужлу гафунай,
Умуд кутаз пакад йикъан шадвилик.
3
Алмасдин гам экIя ийиз чилерал,
Живедини суьгьуьрчивал ийизва.
ЯтIани, кьуьд постунилай хъфизва,
Гатфар къвезва цицIивал тваз
рикIера.
Хуьруьн кьилихъ са тек-ялгъуз
кIвал гала,
Юкьва авай кьакьан чуплах
чинаррин,
Ам ви кIвал я, ам акваз зал звал ала.
Эхь, вунни, яр, гьа ви кIвал хьиз,
тек ава.
Аламат я ваз ялгъузвал ала хьун.
Багьа цуьк яз зи уьмуьрдин,
гатфарин,
Ачух я ваз зи рикIин кIвал экв авай.
КIанда, кIанда заз чи рекьер
какахьун,
Садвал жервал краринни гафарин.
РикIин медаль алкIурзава хурудал
Арбен Къардашаз
Дустар галаз уьмуьр хуш я
зи рикIиз,
Дуст, ви кьилел бахтар къурай
хъуьредай.
Илгьамдин цIай туьхуьн тийир гъиз
рекьиз,
Пелел шадлу зар акьаз хьуй
Куьреда.
Миграгъ дере — хайи ватан масан я,
Лезги диде гьейран тир вал
гьар чIавуз.
Къакъатунин дерт акур вун инсан я,
Мегьединан луваралди физ цавуз.
Шихнесира къимет гана шиирриз,
“Сефер рехъ хьуй”, — лагьана ваз
маканра.
“Сифте цуьквер” — сифте ктаб
шаирдин
Гъилерава, ядигар яз, масан тир.
Лезгийрин ад милливал квай, тир
багьа,
Кьве пад хьанвай рикIин кIусар
кIватI хъийиз,
Ви шиирри чукIурзава ад — атир
Чатук яд гай гьулдан хьтин,
тIаратI хьиз.
“Ичерин багъ”, “Йифен суфатар”,
“Пешапай”,
“Ватандин гум”, “Арш”, “Юкь”,
“Шехь зи цIвелин тар”.
“Фана багъдин гьуьруьяр”, —
чаз гайи пай,
На чан гъана руьгьдал кьакьан
галай зар.
Пачагьарни къвез-хъфида чилелай,
Гьар нянихъ рагъ рекьида хьи
цавара.
Вун амукьда адалат яз мецера,
Хайи халкьдиз са пIир хьана
гафарин.
Кьурагьри вал дамахзава эркиндиз,
Язнад гьунар Кетин дагъдин
темен гуз.
Вун тупIал я лап якъутдин кин авай,
Цавал булут элкъуьрзавай
марфадиз.
Ая чIадгъун, дамах мийир, хкажа кьил,
Гьич садрани леке тахьуй намусдал.
За дуствилел дамахзава вугуз гъил,
Къудрат — къуват гурай мадни ви руьгьдиз.
Мукални раб, хьран фуни, хцин кьеб
Дидед гъилив вердишарна вахтуни.
Чи ягь-намус, чи тахт я вун, гьакI эдеб,
РикIин медаль алкIурзава дустуни.
Арбен стха, Арбен Къардаш, сагърай вун,
Камалдина тебрикзава элкъвей йис.
Сад Аллагьди гурай йикъар рагъ алай,
Дамахзава, ви гереквал ийиз гьисс…
Зулун этюд
Яргъарай захъ, лап яргъарай
Галукьзава Ватандин сес.
Гуя ана кими я зун
Гьа и зулун межлисдин мез.
Гьиссзава за дегиш жезвай
А чилин чин, адан рангар.
Пашманвили кьазва чка,
Артухзава мекера гар.
Карагзава вилерикай
Хъипи хьанвай дагъдин либас.
Рахазва зун дидед чIалал,
Мукьва ийиз заз гьар са кас.
Секин багъдин хъуьтуьл капал
Хъиткьинзава экуьн ярар.
КIвахьиз пешер, вуч гуьзел я
Зулун тамун къизил йикъар.
Рачу синел, вацIун патав
Чуьнуьх хьанва зар секинвал.
Гагь къуьр хьана, гагь хьана къвед,
Пак мурадрин хуьз эркинвал.
Экуь булут цIраз ава,
Са нагъв хьана вили вирел.
Зи гуьгьуьл — къуш тухуз ава
Дурна фейи хайи чилел…
…Яргъарай захъ, лап яргъарай
Галукьзава Ватандин сес.
Гуя ана кими я зун, —
Гьа и зулун межлисрин мез.
Экспромт
Лацу-чIулав булутар
Цавун юкьвал кикIизва.
Гьуьжетарна, эхирдай
Кьуд патахъди чкIизва.
Цуьк ракъиниз хъуьрена,
Кьил хкажна чиликай.
Зи ашкъидин тезенаг
Хьана адан рикIикай.
Гуьзелрин гуьзел
Ш.М.-диз бахшзава
Зи ивидал акьалтиз звал,
ТуькIуьрзава ашкъидин кIвал,
Гьейран я зун, ашукь я вал,
Гуьзелрин гуьзел Шамсият.
Гекъигунар жеда тIимил,
Шумал буйдал ашукь я чил,
Тух жезвач хьи зи кьве вил,
Вун ала мецел, Шамсият.
Гъетре цава гузва нурар,
Чилерал вахъ авач таяр.
Женнет — багъдин зарлу ярар,
Зи эхир — эвел, Шамсият.
Такабурвал язва артух,
Зи михьи рикI ваз я ачух.
Къвезвачни, руш, ваз зи язух,
Зи гьиссерин сел Шамсият.
Агъулрин халкьдин манияр
Куьтягь тежер яргъи майдан,
Вахъ хъипи цуьк амани?
Я заз кIани алагуьзли,
Вахъ ахьтин рикI авани?
* * *
Шалбуз дагъдин вили лиф,
Женнетдивай рангар къачу.
Тик гуьнедин гуьзел цуьквер,
Сегьер бере, нурар къацу.
* * *
Куьлуьз-куьлуьз марф къвазава,
Аватзава стIал кьилел.
Кьилел къвайи стIалари
Гелер тазва кайи рикIел.
* * *
Чубан гада, къвазава марф,
Япунжи ваз чардах хьурай.
Зи кIаниди ава ишез,
Вилерикай булах хьурай.
* * *
Къуй гьамиша гатар хьурай,
Гатуз цуьквер гзаф хьурай.
Цуькверикай партал ийиз,
Аллагьди чаз бахтар гурай.
* * *
Рехъ лагьана, рекьяй фена,
Дагьардилай аватна зун.
Цуьк лагьана, атIун хьана,
КилигайтIа, къалгъан хьана.
* * *
Зун акурла, яргъай фимир,
Зи вилерни тек вал ала.
Вун тахьана амукьайтIа,
Исли — Керем — куда чанар.
* * *
Кьакьан дагъдал къайи булах,
Къайи цин заз ван атана.
Кимел алай жегьилрикай
Хиялрай зи зав рахана.
* * *
Шалбуз дагъдин гьава кьилел,
Шагьвар хъфиз, гарар ама.
Язух тежез амани, руш?
Агаж хьана, гумач дамах.
* * *
Хандин багъдин агъа кьиле
Чаяр хъвадай булах ава.
Лацу перем алай гуьзел,
Ви чанда вуч дамах ава?
* * *
Ирид дагъдин кьилел фена,
Шалбуз дагъдин кIане тахьай.
Бахтар чилел пайдай чIавуз,
Къерех хьана, фу нез тахьай.
* * *
ЦIувад йикъан ацIанвай варз,
Бег валайни ацIайди я.
Са пад цIару зар келегъа,
Свас валайни дигайди я.
* * *
Кьакьан дагълар аскIан хьурай,
Вунни авай макан акваз.
Яргъал мензил мукьва хьурай,
Са ширин чIал вавди рахаз.
* * *
Гъиле авай абасияр,
Шабаш гана, куьтягь хьана.
Хендедаяр гъамаз хьана,
Жегьил рушар яргъаз гана.
* * *
Зунни вунни чарабур туш,
Ви хатур заз кIанзавач хаз.
Ийимир на чIуру крар,
Дуьньядилай вун хуш я заз.
* * *
И падни — дагъ, а падни — дагъ,
Арадавай битмишай багъ,
Гададиз руш кIан хьайила,
Кьисмет тахьун вуч делил я?
* * *
Ша булахдал, чан кIани руш,
Яд гуда ваз гъилелай за.
Вун акваз зун хьана гьейран,
Раган кьилел алай жейран.
* * *
ЧIагъандаллай лацу тупIар,
КIарас хьана, кьуразава.
Гуьрчег алмас — зи кIани руш,
Зун армидиз ракъурзава.
* * *
Вун авач — рагъ авач,
Вун авач — варз авач,
Вун авач — бахт авач,
Вун авач — уьмуьр кIандач.
* * *
Германидин чилер курай,
Жегьил-кьуьзуь къирмиш авур.
Пад-пад хьурай Германия,
Чи уьмуьрар яваш авур.
* * *
Баку патахъ фейибуру
Агъзур манат пулар хкай.
Хуьряй-хуьруьз фейибуру
Жибин ацIай чIалар хкай.
«Лезги газетдин» 2021-йисан 48-нумрадай
