Эхиримжи кьвед-пуд йисуз зун жуван уьмуьрдин юлдаш Гуьлагъа галаз Кьиблепатан Дагъустандин мулкарихъ, хуьрерихъ галаз таниш жезва. Аквазвайвал, гьар са хуьруьхъ вичин кьетIенвал ава.
СтIал Сулейманан райондин Уллу-Гъетягърин хуьруьн тафаватлувал вуч я лагьайтIа, инай тIвар-ван авай алимар, МВД-дин къуллугъчияр, жемиятдин, искусстводин деятелар акъатнава. ЦIуд йисаралди Дагъустандин государстводин университетдиз регьбервал гайи Абилов АбутIалиб Абилович неинки республикада, гьакI Советрин Союздани тIвар-ван авай илимдар, тарихчи тир. Гъетягърин хуьруь республикадиз илимрин докторар — Сабина Девришбегова, Эльвира Девришбегова, Рамазан Юсуфов, илимрин кандидатар — Марат Абилов, Фируза Абилова, Фарида Абилова, Гуляра Абилова, Наида Абилова, Шихамир Бинаталиев, Саида Данилова, Низами Девришбегов, Алина Девришбегова, Мирзали Мирзалиев, Ижрес Фарманов гана. РСФСР-дин искусствойрин лайихлу деятель, ДАССР-дин халкьдин артист, композитор Сейфулла Керимова Дагъустандин музыка вилик тухуник аквадай хьтин пай кутуна. Гъетягъвийри гьакI жемиятдин деятель, республикада чIехи къуллугъар авур ва шаирвилин кеспидани агалкьунар къазанмишай Рамазан Юсуфовални дамахзава.
Ихьтин инсанар акъатнавай хуьруькай видеофильм гьазурунин фикир фадлай авай. 2025-йисан июндин вацра зун, Гуьлагъа, оператор Расим Мирзаев Уллу-Гъетягъиз фена. Ина чун хуьруьн агъсакъалрин советдин председатель Ямудин Бабаева кьабулна.
Советрин девирда «Айдынбеговский» совхоздин кьилин зоотехниквиле, партиядин тешкилатдин секретарвиле кIвалахай и касдиз хуьруьн тарих хъсандиз чизвай. Ада ихтилат авурвал, совхоздихъ гьа вахтунда 5 агъзур гектар чил, 1200 къарамал, 1000 лапаг авай. Йиса государстводиз 310 тонн нек, 100 тонн як, са тонн сар, 1200 тонн техил гузвай. Майишатдин кIвалахар 20 тракторди, 20-далай виниз автомашинри, 4 комбайнди кьиле тухузвай. Къунши 6 хуьрни акатзавай совхозда 500-далай виниз инсанри зегьмет чIугвазвай. Хуьруьн юкьван школада 230 аялди кIелзавай.
Гьайиф къведай кар я, гьелбетда, исятда я совхозни амач, я гьа агалкьунарни. Кьуд пата авай чилер, цацар, кул-кусар, тарар акъатна, тамуз элкъвезва. Чилер маса къачунвай, арендада кьунвай ксаривайни абур тамамвилелди ишлемишиз жезвач. Техника авач эхир. Эхиримжи йисара кIвалахдиз къабил гзаф агьалиярни патарал фенва. Идан гьакъиндай школада кIелиз амай 23 аялди шагьидвалзава.
Вучда, 1990-йисара уьлкведа кьиле фейи вакъиайри чи хуьрерани фикирдиз текъведай хьтин дегишвилер туна.
Чи фикир дяведин махсус серенжемда телеф хьайи Мегьтиханов Имаман хизандихъ галаз таниш хьун тир. Ямудин Бабаева чун школадин директор Расулбег Мегьтиханован патав тухвана. Малум хьайивал, Имам Расулбеган хва тир кьван. Школадин дегьлизда старший лейтенант Имам Мегьтихановаз талукьарнавай стенд авай. Идал алава яз, Расулбег Мегьтиханова чаз вичин хцикай, гьикьван залан тиртIани, суьгьбетна.
Имам Мегьтихановриз хьайи са аял тир. Муаллимдин тербия кIвалени агакьзавай гадади бинедилай чешнелудаказ кIелна. Школа куьтягьдалди адакай классдин старостани хьана. Зирек, дирибаш гада спортдизни мукьва тир. Ада кIелунрин рекьяй райондин, республикадин олимпиадайра, спортдин акъажунрани иштиракна. КIвенкIвечи чкаяр кьур ам грамотайралди, дипломралдини къейдна. Хуьре спортдин секцияр авачирвиляй, Кьасумхуьрел физ, Имама дзюдодайни самбодай вердишвилер къачуна.
Юкьван школа куьтягьай 2015-йисуз И. Мегьтиханов Тюмендин командирар гьазурдай военный инженеррин высший институтдик экечIна. Ина кIелдай йисара гъетягъви гадади военный рекьяй вижевай чирвилер къачуна. Жегьил лейтенант Хабаровскдин крайдин Бикин шегьердиз къуллугъ давамариз рекье туна. Кьве йисуз ада вичин гъилик квай взводдиз регьбервал гана. Украинадин чилел дяведин махсус серенжемдив эгечIайла, Мегьтиханов ротадихъ галаз Луганск областдиз ракъурна. Ам гьужумдин взводдин командирвиле тайинарна. 2022-йисан 9-майдиз адаз старший лейтенантдин чин гана. Са акьван вахт алатнач, алакьунар авай офицер гьужумдин разведкадин взводдин командирвиле тайинарна.
21-майдиз взводдихъ галаз разведкадин кIвалах тухудайла абур душмандал расалмиш хьана, сада-садаз гуьлле гана. Аскерар душмандин гуьллейрикай саламат чкадиз акъуддайла Мегьтихановал залан хер хьана. Аскерриз баркалла, абуру чпин командир тади гьалда госпиталдиз агакьарна. Хирер сагъ хъхьай кьве вацралай жуьрэтлу офицер вичи къуллугъзавай ротадиз хъфена. Зур йисни алатнач, гъетягъви ротадин командирвиле тайинарна. Адаз «Дирибашвиляй» медаль гана. Са акьван вахт арадай фенач, адан кьегьалвилер «Женгера тафаватлувиляй» медалдалди къейдна. 2023-йисан мартдин вацра дирибаш, алакьунар авай, Ватан кIани ва «Ястреб» тахаллус алай командир телеф хьана. Кьейидалай гуьгъуьниз Мегьтиханов «Жуьрэтлувиляй» ордендалди къейдна. Государстводин и шабагьни Дагъустан Республикадин Кьил Сергей Меликова Имаман буба Расулбег муаллимдив вахкана.
Орден вахкайдалай гуьгъуьниз республикадин регьберди муаллимдивай хизандиз вуч куьмек кIанзаватIа хабар кьуна.
— Куьн пара сагърай, Сергей Алимович, — лагьана Р. Мегьтиханова, — чаз кIани са затIни авач. Анжах чи хуьруьн жемят райондин центрадихъ галаз бегьем рехъ тахьуни пара кIеве тунва. Жез хьайитIа, гьа и месэла гьялиз куьмек це.
Республикадин Кьил Расулбег муаллимдин тIалабунин гъавурда акьуна. Кьасумхуьрелай Гъетягъиз физвай пуд километрдин рекье къир цана. Гьелбетда, вири хуьруьз фенвай кьван рехъ къайдадик кутаз хьанвач. Расулбег муаллимди вичин харжидихъ школадиз физвай куьчеда къир цана. Школадиз старший лейтенант, СВО-дин иштиракчи Имам Мегьтиханован тIварни ганва.
Лугьун лазим я хьи, чна Уллу-Гъетягърин хуьруькай хьиз, Имам Мегьтиханован уьмуьрдиз талукьарнавай видеофильмни гьазурна. Дирибаш офицердикай Расулбег муаллимди, Имаман диде Магьията, муаллимри, хуьруьн ветеранри важиблу суьгьбетар авуна. Тамашачийриз и фильмаяр «Юждаг» ва «Лидер» телеканалрай акуна.
Махсуд Магьмудов,
отставкада авай полковник
