Дагъустандин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимова 16-декабрдиз республикада фу чрадай карханаяр авай гьалдин ва суьрсетдин хатасузвал таъминарунин жигьетдай вилик акъвазнавай везифаяр тамамарзавай месэладай совещание кьиле тухвана.
И важиблу месэла веревирд авунин карда РД-дин вице-премьер Нариман Абдулмуталибова, РД-дин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министр Шамил Рамазанова, фу чрадай карханайрин, РД-дин экономика вилик тухунин, промышленностдинни алишверишдин министерствойрин, «Роспотребнадзор», «Россельхознадзор», «Дагестанстат» управленийрин регьберри ва муниципальный тешкилатрин кьилери видеоконференциядин къайдада аваз иштиракна.
Абдулмуслим Абдулмуслимова республика суьрсетдалди таъминарунин гьалар гьикI аватIа, гьадалай башламишна. Ада рикIел хкайвал, Россиядин Федерациядин Президент Владимир Путина уьлкве суьрсетдин хатасузвилин рекьяй таъминарунин доктрина кьабулайди я. Адан кар алай везифа уьлкведин агьалияр хатасуз, еридин ва виридан гъил агакьзавай хуьруьн майишатдин суьрсетдалди, хаммалдалди, недай-хъвадай шейэралди таъминаруникай ибарат я.
— Дагъустандин хуьруьн майишатдин хилехъ чIехи мумкинвилер ава, — лагьана премьер-министрди. — Идан гьакъиндай йисалай-суз артух жезвай бегьерри шагьидвалзава. Чи вилик акъвазнавай кьилин везифа агропромышленный комплексдин суьрсет ерилуди, жуьреба-жуьреди, виридан гъил агакьзавайди авун я. Республикада гьасилзавай ва недай-хъвадай шейэрин карханайри акъудзавай суьрсетар экологиядин рекьяй хатасузбур, виниз тир ери авайбур хьана кIанда, — лагьана А. Абдулмуслимова.
Ада къейд авурвал, хуьруьн майишатдин зегьметчийрин агалкьунрикай рахунихъ галаз сад хьиз и хиле авай нукьсанрикайни рахун лазим я. Региондин премьер-министрдин гафаралди, къенин юкъуз республика, недай-хъвадай шейэр акъудунин жигьетдай агьалийрин игьтияжрив гекъигайла, гуьгъуьна амукьзава. Имни акI лагьай гаф я хьи, талукь карханайривай, майишатривай къенепатан базарар гьар юкъуз герек къвезвай суьрсетралди бес кьадарда таъминариз жезвач.
— Къе дуьньяда арадал атанвай гьалар фикирда кьурла, хуьруьн майишатдин хилен метлеблувал хкаж жезва. Недай-хъвадай шейэр акъуддай ва хаммал гьялдай промышленностдин карханайрин материально-технический база зайифди хьуни, гьасилзавай суьрсет хуьдай, масанриз дашмишдай, фад чIур жезвай майваяр, емишар хуьдай холодильный комплексар тахьуни хаммал гьялунин ва арадал къвезвай суьрсет хуьнин месэла нетижалудаказ гьялдай мумкинвал гузвач, — лагьана РД-дин Гьукуматдин Председателди.
Ам фу чрадай карханайрин кIвалахдал кьилди акъвазна.
— Недай-хъвадай шейэр акъуддай промышленностдин хиле фу чрадай карханайри еке чка кьазва ва республикадин агьалияр гьар юкъуз герек къвезвай суьрсетдалди таъминарунин жигьетдай абурун метлебни екеди я. Дагъустанда фу чрадай чIехи 15 карханади кIвалахзава. Гьа са вахтунда туьквенриз, базарриз фу акъудзавай гъвечIи карханайрин кьадарни тIимил туш, — лагьана А. Абдулмуслимова.
РД-дин премьер-министрди талукь органрин жавабдарвал хиве авай ксарал фу чрадай карханайрин бегьерлувал артухардай шартIар тешкилун тапшурмишна.
РД-дин хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министерстводи датIана республика герек суьрсетдалди таъминарунин гьал ахтармишзава. Идан гьакъиндай суьгьбет хуьруьн майишатдин ва суьрсетдин министр Шамил Рамазанова авуна.
Къейд авурвал, 2024-йисан нетижайрай республикади майваяр, картуфар ва емишар гьасилунин кьадарар доктринада къалурнавай рекъемрилай артухарна. Малдин (146, 5%) ва лапагдин (220, 9%) якIаралди таъминарзаватIани, къушарин якIалди таъминарунин дережа гьеле планда къалурнавайдав агакьарнавач.
Республикадин агьалияр къушарин якIалди ва какайралди тамамвилелди таъминарун патал регионда инвестициядин са шумуд проект («Батыр-бройлер», «Буйнакский птицепром» ООО-яр, ИП ГК(Ф) Х Муртазалиев Д. Ю.) уьмуьрдиз кечирмишзава.
Гьа са вахтунда къейд авун лазим я хьи, регион 426 процентдин кьадарда аваз дуьгуьдалди таъминарзава. Чкадал алачир шекер, набататрин чIем, кьел, чIахаррин бязи жуьреяр, гъуьр Россиядин маса регионрай гъизва.
Абдулмуслим Абдулмуслимова республикадин суьрсетдин хатасузвал таъминарун патал талукь хилерин регьберриз бязи тапшуругъар гана.
Нариман Ибрагьимов
