Вичин девирда чи халкьди гьуьр­метдивди кьабулнавай, ашкъидивди кIел­завай писателрикай сад тир. Ам Кьурагь райондин Цилингрин хуьре дидедиз хьана. Дагъус­тандин пединститутдин фи­ло­логиядин факультетда, Москвада Литера­турадин кьилин курсара кIелна. Гзаф йисара «Дагестанская правда», «Дагъус­тан­дин комсомол», «Коммунист» газет­рин­, «Литературадин Да­гъус­тан» журнал­дин редакцийра кIвалахна. 1966-йисуз СССР-дин писателрин союздиз кьабулна­. Лите­ратурадиз Я. Яралиев шаир хьиз атана. Адан сифтегьан очеркарни гьикая­яр 1955-йисуз «Социализмдин пайдах» газетдиз ва «Дуствал» альманахдиз акъат­на. Гьикаяйрин сад лагьай «Уьмуьрдин рекьер» ктабдиз 1958-йисуз дуьнья акуна.

1978-йисуз Я. Яралиеван гьикаяяр рагъакIидай патан чIаларал акъатзавай «Советрин литература» журналда­ чапна. Москвада урус чIалал адан «НуькI­рен булах» ктабни акъатна. Ам драматургиядин эсеррин авторни я: «Хендедадин мехъер» (А. Ражабовахъ галаз санал) ва «Яру бубуяр пакамахъ» пьесаяр Лезги театрди сегьнеламишна. Ада лезги чIалаз элкъуьрай Ч. Айтмато­ван «Жамиля», Н. Носован «Витя Малеев школада ва кIвале» ва маса авторрин эсерар кьилди ктабар язни печатдай акъатна.

Я. Яралиеван ктабар: «Дидедиз хайи югъ» (1960), «Пакамахъ» (1964), «Нурар­ ва хъенар» (1971), «Михьи булутар» (1979), аялар патал «Аламатдин Уруж».

Писателдин яратмишунар Гь. Гаша­ро­ва, Къ. Акимова, М. Жа­лилова, Р. Кель­беханова ахтармишнава.

Къ. Акимован «Лезги  литература» энциклопедиядай

«Лезги газетдин» 2025-йисан 43-нумрадай