Жаванрихъ галаз гуьруьш

И йикъара Ахцегь райондин Луткунрин юкьван школада 9-классра кIелзавай аялар патал ватанпересвилин руьгьдаллаз тербия гуниз ва уьлкведин тарихдин чинриз бахшнавай «классдин сят» кьиле тухвана. ГъвечIи ва чIехи классра кьиле тухун адетдиз элкъвенвай и серенжем амайбурулай тафаватлуди хьана. Дагъустандин Кьилин Грант кьилиз акъудунин сергьятра аваз, нубатдин сеферда жаванрихъ галаз Дагъустандин 1-класс­дин госсоветник, РД-дин Кьилин патав гвай агъсакъалрин советдин член, Дагъустандин юстициядин министерстводин общественный советдин председатель, РАЕН-дин профессор ва член-корреспондент, Россиядин пи­сателрин союздин член Ислам Мурадович­ Мегьамедов гуьруьшмиш хьана. Школадин библиотекадиз ада вичин гъиликай хкатнавай «Память. Твои Герои, Дагестан» ктабни пишкешна. Хайи крайдин тарих чирзавайбур патал ада, шаксуз, екез куьмекда.  

Акьалтзавай несилдин чIехи къайгъудар       И. Ме­гьамедова республикадин жуьреба-жуьре школайра, гьам шегьерра, гьамни хуьрера, мукь­вал-мукьвал ихьтин серенжемар кьиле тухун хъсан адетдиз элкъвенва. Мугьманди алай аямда санлай уьлкведа, республикада ватанпересвилин руьгьдаллаз тербия гуниз ва тарихдин чинар чируниз артух фикир гунин «сирер ачухару­нихъ» галаз сад хьиз, уьлкведин къудратлувал­ ибарат жезвай садвиликай, къенин юкъуз и жи­гьет­дай чахъ авай хъсан мисалралди девлетлу авунвай суьгьбет, дугъриданни, жаванриз дериндай таъсирдайди, пара маналуди хьана. Аялри гузвай жуьреба-жуьре суалрини и кар хъсандиз субутзавай.

— Халисан ватанпересвал жуван хизан, хуьр-кIвал кIан хьунилай, гъвечIи-чIехидаз гьуьрмет авунилай башламиш жезва. Ватандин тарих чир хьунихъ еке важиблувал ава. ГьикI хьи, тарих, чи бубайрин, ата-бубайрин кьегьалвилер, игитвилер тийижирла, пакадин йикъахъ инанмишвални жедач. Алай аямда хъсандиз кIелунихъ галаз сад хьиз, эдеб-ахлакьдин, марифатдин терефар квадар тавун, гзаф миллетрикай ибарат Дагъларин уьлкведин медениятдин ирс ва санлай уьлкведин аслу туширвал хуьн — ибурни куь — акьалтзавай несилдин — хиве авай пак мажбурнамаяр, дагъвийрин кодексдин кхьин тавунвай къанунар я, — къейдна агъсакъалди.

Ислам Мегьамедова къенин юкъуз уьлкведин­ аслу туширвал хуьнин везифаяр баркаллудаказ кьилиз акъудзавай чи кьегьалрикайни суьгьбетна. Ватандин ЧIехи дяведа ата-бубайри къалурай кьегьалвилер къе абурун хтулри намуслудаказ кьилиз акъудзавай хейлин мисалар гъана­. Чи ватандашри, дагъвийриз хас тир дурумлувал­, кьегьалвал, ватан­пересвал къалуруналди, чпин чIехи бубай­­ри­лай агакьай тербиядин не­тижа­ яз, абурун кар намуслудаказ­ да­ва­­марза­вайди къейдна. Чи чIехи бубайрини чпелай гуь­гъуьнин­ не­силдин ве­киларни­ ва­тан­пе­рес­ви­лин руьгьдаллаз тербияламишайдал­ кIватI хьанвайбурун фикир кье­тIендаказ желб авуналди, гьам руьгьдин, гьамни бедендин сагъламвал авай неси­лар инлай­ кьулухъни хьун патал абурув гъве­чIиз­маз и жигьетдай лайихлу­ тербия­ агакьарунин важиблувиликай лугьуналди, кар алай са кьадар маса месэлайрихъ галаз сад хьиз, ибурни гьар йи­къан­ гуьзчивилик кутуниз эвер гана.

Эхирдай школадин коллективди Ислам Мура­до­вичаз — еке ватанперес, зегьметкеш, камал­эгь­ли­­, республикадин уьмуьрда активнидаказ­ иштиракзавай, Дагъустан абад хьуник вичин ла­йихлу пай датIана кутазвай касдиз — рикIин сидкьидай­ сагъ­­рай лагьана. Классдин ихьтин сятери­ ва маса­ серенжемри, акьалтзавай несил ла­йих­лу­да­каз тер­­бияламишунин рекье, шаксуз, еке роль къугъвада.

Регина  Семедова