Сифтегьан вадан сиягьда
РФ-дин вице-премьер Дмитрий Патрушева лагьайвал, Россияди цин биоресурсар кьунал гьалтайла кIвенкIвечи уьлквеяр тир сифтегьан вадан сиягьда чка хуьзва. Идакай РФ-дин Гьукуматдин сайтда раижзава.
Д. Патрушева къейд авурвал, чкадин балугърин майишатдин комплексди вилик фин дурумлудаказ давамарзава. Балугъчийри гьар йисуз саки 5 миллион тонн цин биоресурсар кьазва. Ада раижзавай къейдерин гъавурда акьазвайвал, виликамаз кьунвай гьисабралди, 2025-йисуз а рекъем алатай йисан кьванди жеда. Къейдзавайвал, мукьвал йисара цин биоресурсар кьунин кьадар 6 миллион тонндал кьван гзаф жедайди вилив хуьзва.
Россияди чкадин базар винидихъ вичикай ихтилат физвай продукциядалди тамамдиз таъминарзава, гьа са вахтунда ам дуьньяда еке экспортеррикай сад яз амукьзава. ИкI, къецепатан уьлквейриз и жуьредин продукция ракъурзавай кьадардал гьалтайла, РФ-ди пуд лагьай чка кьазва. Кьилди къачуртIа, 2024-йисуз балугърин саки 2 миллион тонн продукция тахминан 90 государстводив агакьарнава.
Международный дережада санал кIвалахуникай рахадайла, Д. Патрушева къейд авурвал, Латиндин Америкадин, Африкадин, Азиядин ва Мукьвал тир РагъэкъечIдай патан уьлквейрихъ галаз гележегда алишвериш артухарун патал хъсан умудар кутаз жедай делилар ава. Идалайни алава яз, Россияди вичихъ артмиш хьанвай илимдин база авайвиляй къецепатан амадагриз чпин хсуси хел вилик тухуз куьмекзава.
Алакъайрикай лагьана
РФ-дин вице-премьер Александр Новака къейдзавайвал, Россиядини Туьркияди энергетикадин хиляй санал кIвалахунихъ стратегиядин метлеб ава. Идакай РФ-дин Гьукуматдин сайтда хабар гузва.
Вад йисан къене кьве уьлкведин арада метягьар гун-къачун 2,3 сеферда артух хьанва. Гьа са вахтунда къецепатан алишверишдин контрактрин жигьетдай кьиле тухузвай гьахъ-гьисабдин хейлин пай милли пуларалди кьилиз акъудзава.
Кьве уьлкведин алакъайра кьилдин чка кудайданни энергетикадин (топливно-энергетический) хиляй санал кIвалахуни кьазва. ИкI, Россия Туьркиядиз тIебии газ ракъурзвай асул уьлкве яз амукьзава.
КIватI хъувунва
Россияда бегьер кIватI хъувун акьалтIуниз мукьва жезва, алай вахтунда бункердин заланвилин кьадарда аваз, гьеле 135 миллион тонн техилдин цIийи бегьер кIватI хъувунва — шазан и муддатдив гекъигайла, им саки 9 миллион тонндин гзаф я. Идакай, РФ-дин хуьруьн майишатдин материалрал асаслу яз, «Агроэксперт» сайтди хабар гузва.
Винидихъ къалурнавай гьисабдай яз, 93,5 миллион тонн — къуьл (алатай йисан и муддатдив гекъигайла, 7,8 процент артух хьанва) ва 20,5 миллион тонн мух (+15,4 процент) кIватI хъувунва. Хабар гузвайвал, гьакIни гьажибугъдаяр, прунз, гречиха кIватI хъувунин серенжемни активный гьалда ава.
Техил ва техилдинни пахладин жинсинин набататрин (зернобобовые) бегьер тахминан 42,5 миллион гектардай ва я умуми майданрин 93 процент мулкарай кIватI хъувунва. Юкьван гьисабдин бегьерлувал саки 15 процентдин артух хьанва, къуьлуьн — 14 процент, мухан — 22 процент.
Министерствода йисан нетижайралди михьи бегьердин прогноз тестикьарна — саки 135 миллион тонн, и гьисабдай яз — 90 миллион тонн къуьл. Техилдинни пахладин жинсинин набататрин рекорддин бегьер вилив хуьзва — 7 миллион тонндилай тIимил тушиз.
Ихьтин нетижайри неинки уьлкведин къенепатан игьтияжар тамамардай, гьакIни алай сезонда къецепатан базарриз тахминан 50 миллион тонн техил ракъурдай мумкинвал гуда.
Чешмеди раижзавайвал, Росстатдин делилралди, 2024-йисуз Россияда 125,883 миллион тонн техил, гьа гьисабдай яз 82,603 миллион тонн къуьл кIватI хъувуна.
ТIимил хьун давам жезва…
Россияда автомобилрин техника акъудунин кьадар тIимил хьун давам жезва. Идакай «АВТОСТАТ» агентстводин сайтда кхьизва. Чешмеди къейдзавайвал, Росстатдин делилралди, 2025-йисан 9 вацра Россиядин конвейеррилай 487 агъзур кьезил автомобиль алатна, алатай йисан и муддатдив гекъигайла, им 2,7 процентдин тIимил я.
Кьилди къачуртIа, сентябрдин вацра 66,5 агъзур машин акъуднава, къейдзавайвал, алатай йисав гекъигайла, им 1,7 процентдин агъуз тир рекъем я.
Пар чIугвадай машинар январь-сентябрь варцара 97,4 агъзур акъуднава. 2024-йисан 9 вацран рекъемдив гекъигайла, им 30,4 процентдин тIимил я. Къейдзавайвал, зулун эвел кьиляй Россиядин конвейеррилай пар чIугвадай 11,1 агъзур автомобиль алатна, им алатай йисан сентябрдин рекъемдилай 41,4 процентдин тIимил я.
«АВТОСТАТ» агентстводин экспертрин малуматралди, Россияда автомобилрин техника акъудун тIимил жез галаз-галаз им кьвед лагьай варз я.
Гьазурайди — Муса Агьмедов
