Дагъустанда 1-сентябрдиз республикадин Кьил Сергей Меликован иштираквал аваз 5140 ученик патал цIийи 14 школади ва 250 чка авай аялрин кьве бахчади ракIарар ачухна. И дараматар милли проектрин сергьятра аваз эцигна. Лугьун лазим я хьи, уьлкведин регионрин арада образованидин икьван идараяр са йисуз ачухай мад садни авач.
Сергей Меликова кIелунин йисав эгечIун виридаз тебрикна ва педагогриз вичин тIварцIихъай сагърай лагьана.
«ПIузаррал хъвер алаз, гъилера цуьквер аваз башламиш жезвай зулун сад лагьай югъ чун вири патал шадди ва рикIерик гъалаба кутадайди я. Ада цIийи чирвилериз, гележегдин планриз ва дуствилин гуьруьшриз рехъ ачухзава. И макъамда чакай гьар сада школада кIелай йисар рикIел хкизва. Абуру чак шадвални кутазва, муаллимарни рикIел хкизва. Чун абуруз сагърай лугьуниз мажбур я. Абур гьамиша чи рикIе ава», — лагьана региондин Кьили.
Алай йисуз республикадин школайриз сифте яз 48 агъзур аял кIелиз фида. Абурун тIварцIихъ региондин регьберди мадни хуш гафар лагьана:
«Куьн, гьуьрметлу бицIекар, цIийи чIехи алемди гуьзетзава. И яргъи рекьяй лайихлувилелди физ квез диде-бубайри, муаллимри ва насигьатчийри куьмекда. Куьн мурадривни агакьда».
Сергей Меликова къейд авурвал, Дагъустандин гьар са аялди алай аямдин вири жуьредин шартIар авай школайра кIелун важиблу я. Ида абуруз лайихлу уьмуьрдиз гьахьдай, агалкьунар къазанмишдай мумкинвал гуда. Важиблу кар мад ава: чи аялар Ватандал рикI алай, чпин бубайрин баркаллу крар давамарзавай, уьлкведин халис агьалияр яз чIехи авуна кIанда.
Сергей Меликова акьалтзавай несилдиз чирвилер, тербия гузвай педагогриз ва насигьатчийриз сагърай лагьана. ГьикI хьи, ученикар зегьметдал, кIелунрал рикI алаз вердишарунин карда абурун роль екеди я. «Гьуьрметлу аялар, заз квехъ рикIин сидкьидай агалкьунар, хъсан дустар, рикI шадардай вакъиаяр хьана кIанзава», — алхишна ада школьникриз.
Видео-конференциядин алакъадин куьмекдалди цIийи школаяр ачухзавай мярекатра иштиракай республикадин гьукумдин органрин регьберри чкайрилай гъиле-гъил аваз малуматар гана.
Махачкъалада Советрин Союздин Игит Александр Назарован тIварунихъ галай 2-нумрадин юкьван школадихъ 300 аял гьакьдай цIийи корпус гилиг хъувуна. Куьгьне дараматни бинедилай ремонтна. И мярекатда Дагъустандин Халкьдин Собранидин Председатель Заур Аскендерова иштиракна.
«Баркаллу адетар авай куьгьне школадиз къе сад лагьай сеферда атанвай гъвечIи аялриз за и гуьзел сувар мубаракзава. Куьгьне, дуьзгуьн адетар къе «Жуьрэтлувиляй» орден авай школадин директорди, СВО-дин иштиракчиди давамарзава. Аялар, чешне къачудай кас куь патав гва», — лагьана Сергей Меликова.
Шамхал поселокда 604 аял патал цIийи школа гьикI ачухнатIа Дагъустандин Гьукуматдин Председатель Абдулмуслим Абдулмуслимова малумат гана.
ЦIийи мектеб эцигун патал пулдин такьатар «Образование» милли проектдин гьисабдай чара авунвай. Пуд мертебадин дарамат спортзалдикай, актовый залдикай, библиотекадикай, столовойдикай ибарат я. Ина баркалладин музейни ачухнава. КIелдай классри 2,5 агъзур квадратный метр тешкилзава.
«Алай аямдин техникадалди, тадаракралди таъминарнавай цIудралди школайри чи республика галай-галайвал вилик физвайдан гьакъиндай шагьидвалзава», — къейдна премьер-министрди.
Образованидин цIийи дарамат вахтунда ишлемишиз вахкун патал зегьмет чIугурбуруз Дагъустандин регьберди сагърай ва школьникризни кIелунин йис агалкьунринди хьана кIанзавайдакай лагьана.
«Чун вири республикада педагогриз агалкьунралди кIвалахдай ва аялриз ашкъидивди кIелдай къулай шартIар тешкилун патал чалишмиш жезва. Умудлу я хьи, аялриз чIехибурун алахъунар аквада, цIийи школайра арадал гъанвай шартIариз абуру дуьзгуьн къимет гуда ва хъсандиз кIелда», — баянар гана Сергей Меликова.
Региондин Кьили цIийи кIелунин йис Къарабудахкентдин лицейдин коллективдиз ва школьникризни тебрикна. Ина 700 аялдиз кIелдай алай аямди истемишзавай шартIар тешкилнава.
Къарабудахкент райондин Зеленоморск поселокдани Яру Гъед ордендин сагьиб Рабадан Къурбанован тIварунихъ галай, 120 аял гьакьдай школани ишлемишиз вахкана.
Дагъустанда ачухнавай 14 школадикай виридалайни чIехиди Къизляр шегьерда ава. 800 ученикдин чкаяр авай аниз 1-классда кIелдай 80 аял кьабулнава.
Хасавюрт районда цIийи 4 мектебда аялриз ракIарар ачухна. Сивух хуьре — 604 ученикдиз, Цияб-Ичичали хуьре — 392 ученикдиз, Советское хуьре — 200, Шагодадани 200 аялдиз чкаяр авай школаяр ишлемишиз вахкана.
Советское хуьруьн образованидин идарадин коллективди ва аялри цIийи дарамат фадлай гуьзлемишзавайди тир. Школьникри къулай вири жуьредин шартIар авай школа эцигунай региондин Кьилиз сагърай лагьана.
Вичин нубатдай Сергей Меликова лагьана: «Чун патални им еке сувар я, цIийи школаяр ачухун чи виридан агалкьун я. Гьавиляй за уьлкведин гьукуматдилай разивалзава. Ада чаз ихьтин мумкинвилер гузва».
Къаякент райондин Гергада ачухзавай цIийи школадин гьаятда кIватI хьанвай аялрин шадвал гзафбуруз акуна. Виликдай и хуьруьн аялри са жуьреда къайдадиз гъанвай куьгьне пуд дараматда кIелзавай. Абурун арада гьатта 1937-йисуз эцигай погранзаставадин дараматни авай. ЦIийи школа алай аямдин мебелдалди, техникадалди таъминарнава.
Региондин Кьили Къизляр райондин Красновосход хуьруьн аялризни кIелунин цIийи йис тебрикна. 400 аял гьакьдай школадин дараматдихъ спортдин, актовый залар ва столовойни гала.
Къарабудахкент райондин Параул хуьре авай мектебдин дарамат 100 йис идалай вилик эцигнавайди тир. Ана къулай шартIарни авачир. 200 аял гьакьдай цIийи школа параулвийриз вижевай савкьат хьана.
«Гьайиф хьи, Дагъустанда гилани алатай асирра эцигай школайрин дараматар ама. Чун абур цIийи хъийиз алахъна кIанда. Ихьтин программа чна туькIуьрнава ва ам кьилизни акъудда. Эгер вири муниципалитетри галай-галайвал кIвалахайтIа, чна графикдин бинедаллаз куьгьне школаяр ремонтда ва цIийибур эцигда», — къейдна Сергей Меликова.
Къарабудахкент райондин Аданак хуьрени 200 аял патал цIийи школа ишлемишиз вахкана.
Ногъай райондин Батыр-Мурза хуьруьн аялризни шадвалдай мумкинвал хьана.
«Мулкунал гьалтайла, Ногъай район республикада чIехиди я. Зун а кардал шад я хьи, муниципалитет вилик физва. Ина аялрин цIийи бахчаяр, школаяр, спортдин дараматар ишлемишиз вахкузва. Районди хуьруьн майишат вилик тухунизни еке фикир гузва. Гьакъисагъвилелди зегьмет чIугвазвай куьн сагърай. Хуьруьн аялриз за цIийи школа ва кIелунин цIийи йис рикIин сидкьидай тебрикзава», — лагьана Дагъустандин регьберди.
Районда аялрин кьве бахчани шад гьалара ачухна.
Хасавюрт райондин Къурушрин хуьре 200 аялдиз чкаяр авай «Нур» тIвар алай аялрин бахча ачухна. Кьве мертебадин дарамат алай аямдин тадаракралди таъминарнава.
«Леваши райондин Тагьиркент хуьре 250 чка авай, «Къизилдин чешме» тIвар алай аялрин бахча ачухна.
Хийир Эмиров
