Калукви Гьажи Салигь бубадихъ галаз таниш хьайи, адан диндал, имандал мягькемвилин, гегьенш чирвилерин ва иллаки зигьиндин хцивилин ерияр акур ксар гьейран жеда. Мад хквез кIан жеда адан кьилив. Гьавиляй камаллу агъсакъалдин кIвалин ракIарар гьамиша ахъа я, датIана мугьман ава.
— Къе зун 91 йисаз кIвач вегьенвай кьуьзек, ферли хтулринни птулрин буба я, — лугьузва агъсакъалди. — Яшлу кьилихъ жувахъ гелкъуьн, мугьманар кьабулун патал Аллагьди уьмуьрдин юлдашни ганва, мад вуч кIанда?! КапI ахъайзавач, Къуръан гъиляй акъудзавач. Чир хьана кIанда хьи: нефсинилай пис затI авач, и дуьньядик кьадай чка квач, гьикьван яшамиш хьайитIани, аквазвайди гьа алай легьзе я, лянет хьайи иблис я чун рекьяй акъудзавайди…, — насигьатдин суьгьбетзава ада ширин мецелди.
Халкьдин арада лайихлу гьуьрмет Салигь бубади сувабдин краралди къазанмишнава. Кьилди къачуртIа, къени хизандин кьил яз, ада 9 аял тербияламишна, вирибурухъ чпин туькIвей кIвал-югъ ава. Гадайри, бубадивай тарсар къачурдалай кьулухъ, диндин рехъ давамарзава: Алимегьамед Гьажиди Губдендин медреса, лезги ва араб чIаларал нашидрин машгьур устад Заур гьажиди Исламдин институт куьтягьна… Хуьруьн имам яз, халкьдиз диндин рекьяй къуллугъ авунилай алава, Москвада кIвалахзавай карчи Азад Гьабибуллаевахъ галаз санал вижевай мискIин эцигна, рекьер-муькъвер туькIуьруник къуьн кутуна, хуьруьн гзаф аялризни жегьилриз Къуръан кIелиз чирна ва икI мад.
— Зун, лугьурвал, кьве дуьньяни акунвай кас я. Парабуру алатай вахтарин тариф ийидатIани, заз аквазвайвал, диндиз кIур гайи Советрин девирдилай гила яшайиш гьар са куьналди хъсан я, — алава хъийизва камалэгьлиди. — Хуьруьн уьмуьрдай са мисал гъин. 1936-йисуз хуьре «Калукский» колхоз тешкилдайла (адан сифте председатель Шихзадаев Шихзада тир), истемишзавайвал, гьарда вичихъ авай-авачир эцигзавай. Жемят кесиб яз, колхоздин умуми девлет, асул гьисабдай, хуьре тежрибалу, агьваллу хипехъанар тир кьве касдин гьайванрикай арадиз атана. Эхирки, кьисметдай са юкъуз гьа кьве кас (инал за абурун тIварар кьадач) колхоздин хиперин нубатдик жеда. Зулун мекьи йифиз гишила дагъда амукьай абуру «чпин зегьмет гьалал я» фикирдалди, колхоздин суьруьдикай са лапаг хкудна тукIвада. Чпин гьайван тIуьна лагьай гьа и тахсирдик суд-дуванна, чIехи хизанар галай абур кьведни дустагъна, гел галачир патахъ рекье туна. Эхь, Аллагь рикIел алачир гьа ихьтин нагьакьан крар авайвиляй Советрин уьлкве чкIана жеди. Вири Аллагь-Тааладин гъиле авай крар я: Ада нагьакьанвал кьабулдач, фад-геж гьардав вичинди ахгакьарда.
Дашдемир Шерифалиев
