25-27-майдиз Минеральные Воды шегьерда Кавказдин инвестицийрин форум кьиле фена. Ана республикадин регьбер Сергей Меликов кьиле авай Дагъустандин векилри активвилелди иштиракна ва Дагъларин уьлкве вилик тухуниз талукь важиблу икьраррал къулар чIугуна.

Сергей Меликова республикадин энер­гетикадин хел вилик тухуниз талу­кьар­навай кар алай са шумуд гуьруьш кьиле тухвана. ИкI, «Газпром межрегионгаз» компаниядин генеральный директор Сергей Густовахъ галаз 2025-йисалди Дагъустан газдалди таъминаруниз талукь программадин гьакъиндай веревирдер авуна. Къенин йикъалди газдалди таъминарзавай сетрик хейлин хуьрер кутунва. 33 къазанхана газдал алуднава, 2 агъзур кIвализ газдин линияр тухванва.

Хсуси кIвалериз ва идарайриз газдин линияр тухунин гьакъиндай 12 агъзур арза кьабулнава ва саки 11,7 агъзур икьрар кутIуннава. Гьа гьисабдай яз 11 икьрар — яшайишдин идарайрихъ галаз. 9 агъзур кIвал газдалди таъминаруниз талукь технический документар туькIуьрнава.

Форумдал цIийиз кардик кухтазвай энергиядин чешмейриз талукь месэладизни килигна. «Росатом возобновляемая энергия» АО-дин генеральный директор Григорий Назаровахъ галаз Сергей Меликова Новолакдин гарун электростанция эцигуниз талукь месэла гьялна. Россияда и станция лап чIехибурукай сад жеда.

Инвестицийрин форумдал Дагъус­тандин Кьили «РЖД» ОАО-дин генеральный директордин заместитель Иван Колесниковахъ галаз региондин ракьун рекьер хъсанаруникайни ихтилат кудна.

РикIел хкун лазим я хьи, республи­кадин регьберди транспортдин инфра­структура хъсанарун патал галай-га­лай­вал кIвалах кьиле тухузва. Иван Колесниковахъ галаз кар алай месэлайрай меслятдал атанва. ИкI, Дагъустандив мад алай аямдин кьве электропоезд вахкуда. Гила «Махачкъала — Дербент» маршрутда вири къулайвилер авай 6 поездди кIвалахда. Абуру республикадин агьалийризни, иниз къвезвай мугьманриз къуллугъда. Меслят хьанвайвал, Махачкъаладай Грозныйдиз фидай дизель-поездни кардик кутада.

Россиядин Федерациядин промышленностдин ва алишверишдин министр Антон Алихановахъ галаз кьиле фейи гуьруьшда Сергей Меликова энергия кьенятдай шуьше акъуддай завод эцигунин проектдикай ихтилатна. Ам «Салаватстекло Каспий» ООО-диз уьмуьрдиз кечирмишиз кIанзава. Карханади винел пад  хъуьтIуьз чимивал хуьдай ва гатуз серинвал гудай жуьреда туькIуьрнавай шуьше акъудда. Республикадин Кьили­ министрдиз региондиз атун ва промышленностдин карханайрихъ галаз та­ниш хьун теклифна. Антон Алиханова­ Да­гъус­­тандин цIийи заводдин проект хуьз гьазур тирдакай малумарна.

Форум Кеферпатан Кавказдин Федеральный округ яшайишдинни экономикадин рекьяй вилик тухудай гьукуматдин комиссиядин заседание кьиле тухуналди акьалтIна. Ана Сергей Меликова иштиракна.

Заседание РФ-дин Гьукуматдин Предс­едатель Михаил Мишустинан регьбервилик кваз кьиле фена. Ам форумдал туькIуьрнавай Дагъустандин стенддиз килигна. Региондин Кьили Михаил Мишус­тин выставкада эцигнавай проектрихъ галаз танишарна. Дагъустандин векилри туризмдиз, промышленностдиз ва логис­тикадиз талукь проектар къалурна.

Каспийдин кластердик туриствилинни­ рекреационный «Каспийский при­бреж­ный кластер» комплекс, Дербент район­да эцигзавай Вирироссиядин аялрин «Да­гъустан» центр ва гьакI «Къаякент» шегьер-курортдин проект акатзава.

Шуьшедин кластер себеб яз, кIва­лахдай алава 325 чка арадал гъанва. Ана шуьшедин шарикар акъудда ва шуьшедин къапар акъудзавай цех гегьеншарда.

Майвайриз талукь кластерди кIва­лахдай алава 2,5 агъзур чка арадал гъида. Алай йисан 1-апрелдалди 630 кас кIвалахдик кутунва. 800 гектарда багълар, 2,7 агъзур гектарда шуьмягъдин къелемар кутунва, 5 агъзур тонн гьакьдай гьамбархана эцигнава.

КIвачин къапар цвазвай карханайри кIвалахдай 1,6 агъзур чка арадал гъида.

Транспортдинни логистикадин клас­тердин бинедаллаз «Уйташ» аэропорт­ цIийикIа туькIуьр хъийизва. Хасавюрт,­ Дербент, Махачкъала шегьерриз гьахь тавуна, къерехдай фидай рекьер туь­кIуьрзава.

Гьукуматдин Кьили къейд авурвал, регион вилик тухуниз харжнавай 500 миллиард манатдикай 400 миллиард хсуси инвестицияр я.

Хийир  Эмиров