23-майдиз Россиядин 89 регионда ва къецепатан 55 уьлкведа ЕГЭ-дин асул пай башламишда. И йикъара РФ-дин Гьукуматдин вице-премьер Дмитрий Чернышенкодин регьбервилик кваз кьиле фейи совещание 2025-йисуз кардик хьайи образованидин асул умуми ва юкьван умуми образованидин программайрай государстводин нетижаяр кьадай аттестация (ГИА) кьиле тухуниз гьазур хьунин месэлайриз талукь тир. Совещанидал РФ-дин субъектар, гьа жергедай яз уьлкведин сергьятдин патав гвай ва хъувунвай регионарни ОГЭ, ЕГЭ ва ГВЭ кьиле тухуз гьазур хьунин месэлаяр веревирдна.
Вице-премьерди къейд авурвал, Президент Владимир Путинан тапшуругъдалди федеральный асул умуми образованидин программайрик дегишвилер кухтунва. Абур 2025-йисан 1-сентябрдилай къуватда гьатда.
«Гзаф йисарин тежрибадай чаз аквазвайвал, имтигьан кьиле тухунин кIвалахар гъавурда аваз, кьил-кьилеллаз тешкилун — им хъсан нетижайрив агакьарунин важиблу шартIарикай сад я. Эхиримжи 2 йиса кьиле тухвай ахтармишунрин нетижайралди, имтигьанар вахкунин кампания чешнелудаказ тешкилзавай регионрин арада Новосибирскдин, Белгороддин, Тамбовдин ва Ленинграддин областар, Алтай Республика, Ямало-Ненецдин автономный округ, Татарстан Республика ва федеральный дережадин важиблувал авай шегьерар тир Севастополни Москва ава. Амай регионрин кьилери ГИА кьиле тухунихъ галаз алакъалу асул месэлаяр хсуси гуьзчивилик кутун лазим я», — лагьана ада.
«ЕГЭ вахтунилай фад вахкудай бере, чна гьисабзавайвал, кутугай къайдада аваз кьиле фена. 23-майдиз Россиядин 89 регионда ва къецепатан 55 уьлкведа ЕГЭ-дин асул пай башламишда. Адет хьанвайвал, имтигьанар кьиле тухунин серенжемди вичел кьетIен гуьзчивал авун истемишзава. И кар патал имтигьанар кьиле физвай чкайриз и ва я маса рекьерай тир 300 агъзурдалай гзаф пешекарар, медицинадин 6 агъзурдалай гзаф къуллугъчияр ва тахминан 40 агъзур кас жемятдин патай гуьзчивалдайбур желбда. 2024-йисалай башламишна, выпускникриз Президент Владимир Путинан тапшуругъдалди са тарсунай ЕГЭ-дин имтигьан цIийи кьилелай вахкудай ихтияр ганва. Алай йисуз ихьтин ихтиярдикай менфят къачурбурувай имтигьанар 3 ва 4-июлдиз цIийи кьилелай вахкуз жеда», — алава хъувуна Д.Чернышенкоди. ГИА-дин вири нетижаяр федеральный информациядин системада твазва.
РФ-дин просвещенидин министр Сергей Кравцова хабар гайивал, санлай къачурла, образованидин къурулуш государстводин сад тир (ЕГЭ) ва асул (ОГЭ) имтигьанар кьиле тухуниз гьазур я. 21-майдиз ОГЭ-дин асул вахт башламишда, 23-майдиз — ЕГЭ-дин асул вахт. Министрди хабар гайивал, 2030-йис алукьдалди математикадай ва тIебии илимрихъ галаз алакъалу тарсарай ЕГЭ хкягъайбурун кьадар 35 процентдив агакьда, 2025-йисан планда ихьтинбурун кьадар 32 процент яз къалурнава.
Рособрнадзордин кьил Анзор Музаева суьгьбет авурвал, цIинин йисуз ЕГЭ вахкун патал 712 агъзур касдин арзаяр агакьнава, абурукай 637 агъзур 2025-йисан выпускникар я. А.Музаева регионрин гьукумдин органрин фикир имтигьанар вахкудай чкаяр техникадин жигьетдай кутугайвал гьазурунин, и мярекатда иштиракзавай вирибурун хатасузвал таъминарунин месэлайрал желбна. Рособрнадзордин регьбер ЕГЭ тухунин къайдадиз талукь яз жемиятдин векилрилай ва депутатрилай атай са жерге арзайрикайни рахана. «Чна гегьенш веревирдер авуна, 2025-йисуз и теклифар кардик кутунва. Рособрнадзордин методикадин талукь теклифрик имтигьанар вахкузвай чкайриз инсанар ахъаюнал машгъул ксар патал къайдайрин тамам кIватIал кутунва. ГьакIни чна аялрин диде-бубаяр, гьа жергедай яз диде-бубайрин комитетрин векилар имтигьанар кьиле тухузвай чкайра аялрин ихтиярар хуьнал гуьзчивал авун патал активнидаказ желб авун теклифнава». — лагьана ада.
2025-йисан имтигьанрин кампаниядин мад са цIийивал: ЕГЭ-дин вахтунда рехъ гайи чIуру крарикай, къайдайрал амал тавур дуьшуьшрикай гила гъиле-гъил аваз ва арада маса кас авачиз, Госкъуллугърин сайтда авай алакъадин Платформадин куьмекдалди Рособрнадзордиз хабар гудай мумкинвал ганва. Имтигьанар кьиле тухузвай гьар са чкада QR-код къалурнавай плакатар жеда — абурукай менфят къачуналди, делилар Рособрнадзордин къуллугъчидиз рекье твадай мумкинвал ава. ИкI, арадал къвезвай вири месэлаяр лап куьруь вахтунда гьялиз жеда.
Совещанидал малум хьайивал, имтигьанрин мана-метлебдин паюникни дегишвилер, кьилди къачуртIа, тарсунай дерин чирвилер ишлемишиз жедай, веревирдер ийидай, делилар гъидай ва логикадин тапшуругъар кутунва.
2025-йисуз ЕГЭ-дин имтигьанар кьиле тухун патал тестикьарнавай йикъар агъадихъ къалурнава.
Асул вахт:
23-май (жуьмя) — тарих, литература, химия;
25-май (ислен) — математикадин бинелу дережадай ЕГЭ ва математикадай пешекар дережадай ЕГЭ;
27-май (саласа) — математикадин бинелу дережадай ЕГЭ ва математикадай пешекар дережадай ЕГЭ;
29-май (хемис) – урус чIал;
30-май (жуьмя) – урус чIал;
2-июнь (ислен) — обществознание, физика;
5-июнь (хемис) — биология, география, къецепатан чIалар (ингилис, испан, китай, немс, френг) (кхьена вахкудай пай);
10-июнь (ислен) — къецепатан чIалар (ингилис, испан, китай, немс, френг) (рахана вахкудай пай), информатика.
Алава йикъар:
16-июнь (ислен) — география, литература, обществознание, физика;
17-июнь (саласа) — урус чIал;
18-июнь (арбе) — къецепатан чIалар (ингилис, испан, китай, немс, френг) (рахана вахкудай пай), тарих, химия;
19-июнь (хемис) — биология, (ингилис, испан, китай, немс, френг) (кхьена вахкудай пай), информатика;
20-июнь (жуьмя) — математикадин бинелу дережадай ЕГЭ ва математикадай пешекар дережадай ЕГЭ;
23-июнь (ислен) — вири тарсарай.
Алава вахт:
4-сентябрь — урус чIал;
8-сентябрь — бинелу дережадин математика;
23-сентябрь — бинелу дережадин математика ва урус чIал.
Имтигьанар давам жедай вахт. ЕГЭ-дин имтигьанар (тарсунилай аслу тушиз) чкадин вахтунин пакаман сятдин 10-даз башламишда. Математикадай (бинелу дережа) физикадай, литературадай, информатикадай ва ИКТ-дай, биологиядай — 3 сятни 55 декьикьада давам жеда; урус чIалай, химиядай, обществознанидай, тарихдай — 3 сятни 30 декьикьада; къецепатан уьлквейрин чIаларай (кхьена, жаваб гудай пай) — 3 сятни 10 декьикьа; бинелу дережадин математикадай, географиядай, китай чIалай — 3 сят; ингилис, немс, френг ва испан чIаларай рахана, вахкудай имтигьан — 17 декьикьа, китай чIалай — 14 декьикьа.
Амина Муслимова
