Дяведин йисарин аялар
Залум дяведин азиятар, каш-мекь гьа йисарин гзаф аялриз акуна. Ихьтинбурукай сад ЦIийи Макьарин хуьре яшамиш жезвай ичинви Саимат Къазиагьмедовани я. Къенин юкъуз и мегьрибан, жумарт, чина берекатдин нур авай дишегьлидин яшар 89 йисав агакьнава. Адахъ чIехи ва гьуьрметлу хизан, СтIал Сулеймана лагьайвал, «ферли веледар», хтулар хьанва. Дяведин йисарал ацалтай вичин аял вахтарни Саимат дидедин рикIелай физвач.
— Диде-бубадин ихтилатрай заз чир хьайивал, зун дидедиз хьайи йисуз Ичина колхозни тешкилнай, адаз Крупскаядин тIвар ганай, — рикIел хкизва яшлу дишегьлиди. – Гьа вахтунда хуьре 88 хизан яшамиш жезвай, агьалийрин кьадар 440-далай виниз тир.
Ватандин ЧIехи дяве башламиш хьайила, Ичинрин хуьряй 66 кас фронтдиз фена.
— Итимрин чIехи пай фронтда авайла, колхозда кIвалахзавайбур асул гьисабдай яшлу итимар, дишегьлияр ва аялар тир, — давамарзава ихтилат Саимат дидеди. — Вирибурал четинвилер ацалтна. Зазни, гьеле аял яз, гзаф четинвилер акуна. За алакьдай вири кIвалахар авуна: гвениз, векьиз физ, куьмекар гана, кIулалди фитер ялна, бузханайриз вацIай муркIар гъана. Неинки чаз, аялриз, гьакI чIехибурузни недай фу тухдалди жагъайди туш. Недай гьар са шейиникай, алукIдайдакай дарвал авай. РикIел хъсандиз алама, чIехи яшарин инсанри лугьудай: «Яраб тухдалди недай ичIи фу кьванни гьат хъийидатIа?» Валлагь, гьа мусибатдин йисар рикIелни хкиз кIанзавач, алатна фирай, квахьрай абур.
ЦIемуьжуьд йис тамам хьайила, Саиматани хуьруьнви Алиди хизан кутуна. Хъсан тербия, низам, ахлакь авай дагъви руша вичин уьмуьрда гзаф зегьмет чIугуна. ИкI, 1973-йисалай 1990-йисалди Саимат Къазиагьмедовади Кьулан СтIалрин гамарин фабрикадин филиалда складдин заведующийвиле кIвалахна.
Гамар хрунин рекьяй хъсан устадди цIудралди хуьруьн рушариз сеняткарвал чирна, ам «Гамарин устад» тIварцIиз лайихлу хьана.
Саимат дидеди вичин кьисмет Али Къазиагьмедовахъ галаз алакъалу хьунал шадвалзава. И кардихъ вичин себебни ава: 1928-йисуз дидедиз хьайи Али Къазиагьмедов лап хъсан хесетрин, рикI михьи, яр-дуст кIандай, жумарт итим тир. Ада 1953-йисалай 1963-йисалди Рухунрин хуьруьн Советдин, гуьгъуьнлай Крупскаядин тIварцIихъ галай колхоздин 1967-йисалай 1982-йисалди ЦIийи Макьарин хуьруьн Советдин председателвиле, 1982-йисалай 1984-йисалди (рагьметдиз фидалди) и Советдин секретарвиле кIвалахна.
Уьмуьрдин юлдаш рагьметдиз фейила, Саимат Къазиагьмедовадин 48 йис тир. Жегьил дишегьлидин вилик мад имтигьан акъвазна: 11 аялдиз – пуд гададизни 8 рушаз – гьам дидевал, гьам бубавал авун. ВикIегь дишегьли руьгьдай аватнач, ада веледриз са куьникайни дарвал ганач. Дуьз тербияламишна, абурув кIелиз туна. «Игит Диде» тIварцIиз лайихлу хьайи дишегьлиди, вичин вири къуватар эцигна, веледар чIехи авуна, абур уьмуьрдин шегьредал акъудна.
Али ва Саимат Къазиагьмедоврин веледри къе жуьреба-жуьре хилера зегьмет чIугвазва. Асамудин ЦIийи Макьарин хуьруьн администрациядин кьил я. Зарифади ва Майисата муаллимар яз зегьмет чIугвазва. И хизанда маса пешекарарни ава.
Саимат Къазиагьмедовадин рикI вичин веледрикай, хтулрикай динж я. Абурузни чеб яшамиш жезвай чкайра, кIвалахзавай коллективра еке гьуьрмет ава.
Хазран Кьасумов
