Алай йисан 1-апрелдилай 31-октябрдалди Дагъустан Республикадин мулкара цIаярикай хуьниз талукьарнавай кьетIен къайда кардик кутунва. Аник акатзавай серенжемрин макьсад цIаяр кьунин вилик пад кьун, инсанар кьиникьикай хуьн, тамара хатасузвал таъминарун, и месэладал фикир желб авуналди, агьалийрин мукъаятвал артухарун я.
КьетIен гьалар къайдадик квай вахтунда къадагъа авунва:
— саларбанвилин, багълар кутунвай мулкара, аялри ял язавай ва сагъламвал мягькемарзавай чкайра цIаяр хъувун, зирзибилдиз, гьа гьисабдай яз, ТБО (твердые бытовые отходы), кьурай векьер-кьалариз цIай ягъун;
— цIаяр кьунин хаталувал авай кIвалахар кьиле тухун, гьа гьисабдай яз, хуьруьн майишатдин метлебдин мулкариз (гвейи никIера чиле амай самариз), зирзибилдиз цIай ягъун ва чуьлда цIай хъувун;
— дараматрин (имаратрин) арада, цIаярикай хуьн патал амал авун яз, тунвай мензил (ара, чка) тадаракар, материалар хуьдай (эцигдай) складар яз ишлемишун, ихьтин чкайра тIуьнар гьазурун патал цIаяр хъувун (мисал яз, мангал, пич эцигна).
Къейд авун лазим я хьи, кьетIен къайда кардик квай шартIара цIаяр кьуникай хуьниз талукьарнавай къадагъайрал амал тавурла, административный жавабдарвиляй жермейрин кьадар артух жезва. ИкI, РФ-дин КоАП-дин 20-статьядин 2-паюнал асаслу яз, «ЦIаяр кьуникай хуьнин истемишунар чIурунай» агъадихъ галай кьадарда жермеяр илитIда:
— агьалийрал 10 000-далай 20 000 манатдал кьван;
— жавабдар къуллугърал алай ксарал 30 000-далай 60 000 манатдал кьван;
— карчивилел машгъул жезвай ксарал (юридический лицо тушиз) 60 000-далай 80 000 манатдал кьван;
— тешкилатрал (юридический лицо) 400 000-далай 800 000 манатдал кьван.
РФ-дин КоАП-дин 8.32-статьядин 3-паюнал («Тамара цIаяр кьунин хатасузвилин къайдаяр чIурун») асаслу яз, кьетIен къайда кардик квай шартIара цIаяр кьуникай хуьниз талукьарнавай къадагъайрал амал тавурла, административный жавабдарвиляй жермейрин кьадар ихьтинди жеда:
— агьалийрал — 40 000-далай 50 000 манатдал агакьдалди;
— жавабдар ксарал — 60 000-далай 90 000 манатдал кьван;
— тешкилатрал (юридический лицо) 600 000-далай 1 000 000 манатдал кьван.
Къейд. РФ-дин КоАП-дин винидихъ къалурнавай 8.32-статьядал («Тамара цIаяр кьунин хатасузвилин къайдаяр чIурун») асаслу яз, юридический лицо тушиз, карчивилел машгъул ксарал, юридический лицойрал хьиз, еке кьадарда аваз жерме илитIда. Идалайни гъейри, цIаяр кьунин хатасузвал чIурунай, идакди чIехи зиянар хьунай ва инсанар кьинай, я тахьайтIа, къастуналди цIай ягъунай уголовный жавабдарвилизни чIугун къалурнава.
Гьуьрметлу агьалияр! ЦIухъ галаз зарафатармир! Дагъустандин мулкара кардик кутунвай кьетIен къайдайрал амал ая! РикIелай ракъурмир: мукъаятвал квадаруни еке бедбахтвилел гъун мумкин я!
Атикат Гьасанова,
Махачкъалада авай гуьзчивалдай
ва вилик пад кьунин кIвалахдин 1-нумрадин отделдин къуллугъчи
