Лайихлу тIварарин сагьибар

Дерин фикирар, ажайиб хатI авай шаирар чи халкьдихъ вири девирра хьайиди я, абур чи йикъарани ава. Пакизат Фатуллаевани алай аямдин бажарагълу шаиррикай сад я. Яргъал йисарин бегьерлу зегьметдай Дагъустандин Кьил Сергей Меликован 2024-йисан 10-декабрдин 177-нумрадин указдалди адаз «Дагъустандин халкьдин шаир» тIвар гана.

Лугьуз жеда хьи, дишегьлидин къелемдикай хкатна, лацу чарчел къвезвай гьар са цIар рикIяй къвезвай фикир-хиял я. Адан цIарар везинлу, сеслу, маналу шиирриз элкъвезва.

Зун чIиж хьиз я вирт кIватIзавай атирлу,

Цуькверикай гьим гуьрчег я — чирзавай.

Зани кIватIна шикилар зи ватандин,

Захъни ингье инсанриз гур вирт ава.

Вуж я ам, чIижре хьиз вирт кIватI­­завай, ам инсанриз гузвай шаир? Пакизат Бейдуллаевна 1948-йисуз Агъа Макьарин хуьре дидедиз хьана. 1966-йисуз ада Дагъустандин­ Огнида дагъви рушарин школа-ин­тернат акьалтIарна. Сифте Дагъус­тандин государственный университетдин филологиядин факультет, гуьгъуьнлай Москвадин М. Горькийдин тIварунихъ галай литературадин­ институт акьалтIарай П. Фатуллае­ва, ада вичи лугьузвайвал, «хайи халкьдин эдебиятдинни медениятдин кимивай яргъаз къакъатнач: шииррихъ галаз сад хьиз, прозадал, литературадин  критикадал машгъул хьана. Хейлин йисара «Дагъустандин дишегьли» журналдин редактор яз, макъалаяр, очеркар кхьена, маса чIаларай жуван рикI алай авторрин эсерар лезги чIалаз элкъуьрна…»

ХупI гуьзел я гатфарин югъ!

Багъда къекъвез шад я зун.

Къизилгуьллер хурув кьуна,

Мад кас авач, сад я зун…

 

ЭкъечIна зун багъдай  фад-фад,

Беневшаяр гъилеваз,

«Гьич садрани кьурач ибур!» —

Дерин фикир кьилеваз.

 

Столдал за эцигна кIунчI:

Гурай хци кIанидаз,

Гъурай вили беневшайри

Анжах шадвал виридаз!..

«Беневша» балладада авай ихьтин дерин манадин шиирар­ дагъви рушан гъиликай садлагьана хкатнач. Гьеле школада кIел­завай йисарилай шиирар кхьиз башламишай адаз институтда­ къачур чирвилери, гьакI журналдин редакцияда кIвалахдайла хьайи тежрибадини екез куьмекна.

П. Фатуллаевадин сифте шиирар Кьасумхуьруьн райондин «Коммунизмдин гатфар» газетдин чинриз 1960-йисара акъатиз башламишна.

Пакизат Бейдуллаевна уртах «Чешме», «Бубуйрин чуьл», «Дагъви рушар», кьилдин «Зи экуь кIвал», «Ишараяр» ктабрин ва «Эвел» пьесадин автор я. Адан лап хъсан шиирар I987-йисуз Моск­вада «Современник» издательстводи акъудай «Горянка» ктабдани гьатнава.

Зи гъиле П. Фатуллаевадин «Ишараяр» ктаб ава. Ада 200-далай виниз шиирар, 76 рубаи, фарс чIалай таржума авунвай Низами Генжевидин «Лейли ва Межнум» поэмадай кьилер, Мегьсети-Хануман рубаияр, Гьафизан гъезелар, гьакIни урус, авар, осетин, чечен ва маса чIаларай гьар жуьре шаиррин таржумаяр гьатнава.

Пакизат Фатуллаева гьихьтин инсан, шаир ятIа, шииррай къачунвай цIарарайни аквазва: «Зун са рагъ я, зун гатфарин гуьгьуьл я», «Шалбуз дагъ я зи илгьамдин булах», «Шем я зун Яран йифиз чIередилай акъуднавай цавухъди»…

Шаирди халкьдихъ галаз санал камар къачузва, ада халкьдин ацукьун-къарагъун, гьал-агьвал кьатIузва. Ам тIебиатдин гуьрчегвилел, цуькверал, чар булахрал, хайи ерийрал, «май къведалди цуьк авур пIинидин тарцел», «куьлуьз къвазвай марфадал», «ипекар хьиз аквазвай мирги гъаларал», «чиг аламай беневшайрал», «таран кIаник квай хъипи пешерал» ашукь я. «Зи гьар са цIар, бубу хьана, чуьлда хьуй!» — кхьизва П. Фатуллаевади вичин «Бубуйрин чуьл» шиирдин эхирдай.

«Ишараяр» ктабдин сифте гафуна шаирди хиве кьазва­: «Жу­ван­ халкьдин гъилин ва я руьгьдин къазанмишунрик са гъвечIи пай хьайи­тIани кутаз алахъай инсанди вичин уьмуьрдал разивал гьиссда».

Завай лугьуз жеда хьи, Пакизат Фатуллаевадин шииррин гьар са цIар инсанрин рикIе бубу цуькведиз элкъвезва. Гьавиляй­ адавай вичин уьмуьрдал разивал ийизни жеда.

Хазран  Кьасумов