Жемятди ишлемишзавай транспортдин такьатар дагъустанвияр патал къу­лайбур гьикI ийида? И месэладиз талукьарна, 25-февралдиз «Россия — зи тарих» паркунин майдандал РД-дин Кьил Сергей Меликован  регьбервилик кваз конференция кьиле фена. Веревирд авур месэлайрин арада пассажирар санай масаниз ­тухунин кIвалахдин гьерекатар ре­къемламишун, транспортдин къурулуш авай гьал ва рекьера хатасузвал хкажунин серенжемар ва масабур авай.

Конференцияда ВКС-дин къайдада­ иштиракай Сергей Меликова хабар гайи­вал, Дагъустанда автотранспортдин куьмекдалди санай масаниз тухузвай пассажиррин кьадар гьар йисуз 20 процентдив агакьна артух жезва.

—  И хиле чна вилик эцигнавай макьсад агьалийриз ерилудаказ къуллугъ авун я, — лагьана ада. — И кар патал транспортдин хиле кIватI хьанвай месэлаяр гьялна, и къурулуш вилик тухвана кIанда.  Кьилди къачуртIа,  жемятди ишлемишзавай улакьрин хиле реформаяр тухун патал  гьар жуьредин рекьерикай, гьа жергедай яз уьлкведин Президентди теклифнавай милли проектрин серенжемрикай менфят къачузва.

ИкI, «Хатасуз ва ерилу рекьер» проектдин сергьятра аваз, республикадив  45 автобус агакьнава, 2025-йисан 1-январдилай абур Махачкъаладин рекьера кардик акатнава. И кIвалах инлай кьулухъни давамардайвал я.

С. Меликова къейд авурвал, 2024-йисуз Дагъустанда 46 километр рекьер  ва, санлай къачурла, 602 метрдин мензил тешкилзавай 5 муьгъ эцигнава ва цIийикIа туькIуьрнава, 397 километр рекьер ва 13 муьгъ ремонтнава.

Ада хабар гайивал, милли проектда къалурнавай серенжемар уьмуьрдиз кечирмишунин карда агалкьунар хьунай Да­гъустан «Къизилдин каток» лишандалди ва дипломдалди къейднава.

С.Меликова Дагъустанда, шегьерриз­ гьахь тавуна, элячIна фин патал туь­кIуьр­завай рекьерикайни лагьана:

• Хасавюртдилай элячIдай рекьин сифтегьан 9 километр ишлемишиз вахкун пландик кутунва.
• Дербентдилай элячIдай рекьиз та­лукь яз алатай йисан ноябрдиз гос­контракт кутIуннава ва эцигунрин кIва­лахрив эгечIнава.
• Махачкъаладилай кеферпатай элячIдай рекьиз талукь яз госэкспертизадин разивилин къарар июлдалди кьабулун ва эцигунрин кIвалахрив эгечIун вилив хуьзва.

Республикадин Кьили гьакIни Да­гъус­­тандин шегьеррин арада ракьун рекьин алакъа хъсанаруникай ва поездар алай аямдин истемишунрив кьадайвал туькIуьруникай лагьана. Адан гафаралди, и рекьени са жерге теклифар кьилиз акъуднава. ИкI, республикадив гьардахъ 6 вагон галай, къулайвилин ва хатасузвилин вири истемишунриз жаваб гузвай  цIийи 4 электропоезд агакьнава.

«Международный транспортдин «Ке­ферпад — Кьиблепад» коридордин кIва­лахдин сергьятра аваз, Махачкъаладин гьуьлуьн портуни Ирандиз, Индиядиз, Иракдиз ва Азиядинни  Мукьвал тир РагъэкъечIдай патан са жерге маса уьл­квейриз миянардай шейэр ва тамун материал маса гунин гьакъиндай рахунар кьиле тухузва.

Региондин Кьили, порт еримлу авунин серенжемрик кваз, гьуьлуьн портунив агакьардай ва 4  зулуникай ибарат шегьре рехъ туькIуьрзавайди (санлай къачурла — 6,2 километр) рикIел хкана.

Дагъустандин жемятди ишлемишзавай транспорт еримлу авунин концеп­ция­дин (ам 2030-йисалди къуватда жеда)  кар алай месэлаяр гьибур я?

РикIел хкин, алай вахтунда Дагъус­тандин мулкунал 620 маршрут кардик ква (регионар алакъалу ийизвай — 103, муниципалитетрин арада авай — 373 ва  муниципалитетрин къенепатан — 144).  Региондин къенепатан маршрутра агьалийриз 3000-далай гзаф автобусри къуллугъзава. Транспортдин рекьяй къуллугъ авунин ери  ва хатасузвал хкажунин кьилин рехъ жемиятдин транспортдин такьатар цIийи  хъувуникай ибарат я. Идакай Ризван Гъазимегьамедова лагьана.

Конференциядал «Махачкъала-Кас­пийск» маршрутда автобусар бес тахьу­нин месэладикайни рахана. Мегьамед Тагьирова рикIел хкайвал, идалай  вилик­ министерстводин идарадик квай «Кас­пийское АТП» ООО ва «Махачкалинская автоколонна № 1736» АО сад авунай. Абурун бинедаллаз «Дагестан­ав­тотранс» ООО тешкилнава. Карханадин кIвалах къайдада тун патал 2025-йисуз 180 миллион манат чара авунва. И такьатар автобусар «Махачкъала-Каспийск» маршрутда къекъведай юкьван классдин автобусар маса къачуниз серфда.

Саида  Мурадова