И йикъара Махачкъалада цIаяр хкадардайбурунни къутармишдайбурун техколледж арадал атана 5 йис тамам хьун шад гьалара къейдна. Колледждин актовый залда кьиле фейи мярекатдиз атанвай мугьманрин арада Россиядин МЧС-дин Дагъустан Республикада авай Кьилин Управленидин цIаяр хкадарунин, аварийринни къутармишдайбурун кIвалах тешкилдай управленидин начальник Агьмед Байбатыров, региондин общественный «Дагъустандин парашютрин спортдин федерация» тешкилатдин президент Руслан Абдулатипов,  ГСВГ-дин Ветеранрин союздин ДРО-дин председатель, полициядин майор, женгерин вакъиайрин иштиракчи Агьмед Мамаев, международный дережадин ва  Россиядин лайихлу къутармишдайбур,  дяведин махсус серенжемдин иштиракчияр, ветеранар, муаллимар, колледжда кIелзавай студентрин диде-бубаяр, анаг акьалтIарнавай ксар ва масабур авай.

КьетIендаказ къейд ийиз кIанзава хьи, Росгвардиядин Махачкъалада кар­дик квай 102-бригададин военно-ду­хо­вой оркестрди (художественный руково­дитель ва дирижёр — Ильяс Бектемиров), гьакIни колледждин студентри тамамарай кьуьлералдини манийралди, чIехи экрандилай къалурай фильмдалди мярекат итижлуди, яргъалди рикIера амукьдайди хьана.

Шад мярекат студентри-ведущийри кол­ледж арадал атунин тарихдикай авур суьгьбетдилай башламишна. Яш гъвечIиди ятIа­ни, кIелунин идарадихъ агалкьунар ава. Да­гъустандин кIвенкIвечи колледжрин арада­ хьунихъ галаз сад хьиз, анин студентри жуьреба-жуьре конкурсра ва мярекатра, гьакI­ни къутармишдай серенжемра иштиракзава. Гьа гьисабдай яз, Махачкъалада са тIимил вахт идалай вилик АЗС-дал хьайи  хъиткьинарунин нетижада къутармишдайбурун бригадайрихъ галаз абуруни чпелай алакьдай куьмекар гана. Студентрихъ и жигьетдай аттестация ава. Адан бинедаллаз пешекаррихъ галаз санал абурни  кьетIен вакъиа (ЧП) кьиле фейи чкайриз физва. Вири колледжриз хьиз, инизни 9 ва 11-классар куьтягьнавай жегьил-жаванар кьабулзава. Анаг акьалтIарайбурукай (къутармишдайбур, техникар, цIаяр хкадардайбур ва икI мад) кьетIен гьалара ва мусибатдин вакъиайра агьалияр хуьниз куьмекдай пешейрин сагьибар жезва. Колледждин студентри уьл­кведин тIвар-ван авай вузра, гьа гьисабдай яз, Ивановода, Санкт-Петербургда кардик квай цIаяр хкадардайбурунни къутармишдайбурун университетра, гьакIни ДГТУ-да, ДГУ-да ва масанра кIелунар давамарзава.

Лишанлу югъ тебрик авун патал атанвай вири мугьманрин, гьакI колледждин «кьилин игитрин» — инаг акьалтIарай ва алай вахтунда кIелзавай студентрин — абурун диде-бубайрин (абурун кьадарни тIимил тушир) тIварунихъ чими келимаяр лугьунихъ галаз сад хьиз, алатнавай са акьван чIехиди тушир девирда къазанмишиз алакьнавай агалкьунрикай суьгьбет Альфия Мурадалиевади давамарна.

— Алатнавай 5 йисуз къазанмишиз алакь­навай са кьадар нетижайри колледж­дин «чин» ачухзава, кIвалахдин нетижаяр кьадай мумкинвал гузва. Умудлу я, чна, четин уламрай экъечIна, экуь гележегдихъ мягькем камаралди рехъ атIуда. Республикадин колледжрин арада хъсан чкадал алаз хьуни, муаллимрин, пешекаррин хъсан коллектив кIватIуни чаз и умудлувал гузва.  Къенин юкъуз саки 500 студентди, очнидаказ кIелуналди, юкьван хилен кьилин 3 пешедай («Защита в чрезвычайных ситуациях», «Пожарная безопасность», «Землеустройство») чирвилер къачузва. Хъсандиз кIелзавай студентриз стипендия гузва.

Колледждин студентрихъ, хсуси авто­школада кIелна, праваяр къачудай мумкинвални ава. Чна студентар патал мадни къулайвилер, еке мумкинвилер арадал гъунин къайгъу чIугвазва, — къейдна Альфия Велибеговнади.

Малум хьайивал, алатай йисуз Избербашда колледждин филиал ачухна. Исятда студентри колледжда къачузвай пешекарвилер артухарунин месэлайрал машгъул жезва. Кьилди къачуртIа, «Сестринское дело», «Юриспруденция» ва маса отделенияр ачухдайвал я. Ина чирвилер къачузвай студентрин кьве отряд арадал гъанва. Сад — Россиядин къутармишдайбурун союздин (Россоюзспас) къаюмвилик кваз, муькуьдини — аварийрин нетижаяр арадай акъуддайбурун ва къутармишдайбурун (Ставрополдай тир кIелунин рекьяй чи юлдашрихъ галаз санал). Гаф кватай чкадал лугьуз кIанзава хьи, 2023-йисуз А. Мурадалиева Россоюзспасдин Дагъустандин региондин отделенидин председателвиле тайинарна.

Колледждин нетижаяр фикирда кьуналди, алатай йисуз Альфия Мурадалиевадиз общественный признанидин кьилин шабагь — «РФ-дин образованидин ва илимдин вилик­ лайихлувилерай» орден гана. Ам жегьилар военный рекьяй ва ватанпересвилин руьгьдаллаз тербияламишунай ордендин сагьибни я. Мярекатдал чир хьайивал, мадни са шабагь «рекье ава». ИкI, Вирироссиядин милли конкурсда колледжрин арада уьлкведа «Образованидин виридалайни хъсан идара» номинацияда гъалиб хьуналди, ам, 15-декабрдиз, Къутармишдайбурун йикъан сергьятра аваз, колледждин директордив Москвада вахкуда.

Мярекатдал, винидихъни къейд авурвал, гзаф студентрин диде-бубайрини иштиракна. Юбилей тебрик авунихъ галаз сад хьиз, абуру чпин аялрин уьмуьрда колледжди къугъвазвай еке роль  къейдна.

— Хиве кьан, школада 9-классар акьал­тIарнавай чи аялар, иниз надинжбур, жегьилвилин чIуру тах квайбур яз гъанай. Къе абуру 3 ва 4-курсара кIелзава. Алатнавай йисара абур лап дегиш хьанва. Чун шад я: абурухъ гележегда вузра кIелунар давамардай ниятар ава. Кьилинди ам я хьи, абуру, вири патарихъай тамам, чпикай общество патал хийир хкатдайбур яз, чIехи уьмуьрдиз камар къачузва. Колледжда, кIелунин процессдиз хьиз, жегьилрин тербиядизни кьилин фикир гузва. Студентар и саягъда дуствилелди, са хизан хьиз авай маса чка заз чидач. Абур инвалид аялриз чпин тIем акакьдай куьмекар гуз чалишмиш жезва. Мукьвал-мукьвал аялрин, яшлубурун кIвалериз физва. Дяведин махсус серенжемдиз рекье твазвай гуманитарный куьмек машинра эцигиз куьмекзава. Бязи вахтара чнани санал и кардик пай кутазва. Сада-садаз куьмек гун колледждин студентриз – чи жегьилриз адетдин кар я. Чун квелай, коллективдилай пара рази я, Альфия Велибеговна, куьн сагърай! – алхишна 3 ва 4-курсарин студентрин диде-бубайрин патай рахай са шумуд касди.

Агалкьунар кьуру чкадал арадал къведач. Шад мярекат башламишдалди вилик Альфия Велибеговнадихъ галаз кьиле фейи суьгьбетда ада къейд авурвал, колледждин юбилей ада вичин лап багъри касдин лишанлу вакъиа хьиз кьабулзава. Вири студентрихъ ва абурун диде-бубайрихъ галаз санал гьазурвилерив рикIе чими гьиссер аваз эгечIна. Куьмекар гунай ада студентриз ва абурун диде-бубайриз рикIин сидкьидай сагърай лугьузва.

— Муаллим хьунин мурад зи рикIе гъвечIи чIаварилай авай. Гьавиляй инженердикай филолог, языковед хьун дуьшуьшдин кар туш. КIелунар акьалтIарна хтайла, за Да­гъустандин писателрин союздин патав гвай чапханада корректорвилин кIвалах жагъурнай. Гьа и вахтунда за ДГПУ-дин филологиядин факультетдик экечIунин къарар кьабулна. Заочнидаказ кIелзавай зун, гьеле 2-курсуна амаз, школадиз кIвалахал фена. Махачкъаладин 42-нумрадин юкьван школада урус чIаланни литературадин тарсар гана, — рикIел хкизва ада.

Лазим чирвилер, бес кьадар тежриба,­ везифайринни кIвалахдин гъавурда дерин­дай авайтIани, колледж ачухун регьят кар тушир. Амма, зун гъавурда акьурвал, чи та­ват зегьметдихъай кичIебурукай туш. Ада уьмуьрда вичин рикIиз хуш пешедай кIва­лахунин къаст вилик эцигна, ам кьилизни акъудна. Хъсан регьбер гьар са идарадин агалкьунрин бине я. Къуй адахъ, гьакI колледжда чирвилер къачузвай студентрихъ гележегда мадни еке агалкьунар хьурай!

Къейд.

Альфия Велибеговна Мурадалиева­дин ери-бине Кьурагь райондай я. Ам СтIал Сулейманан райондин Алкьвад­рал­­ дидедиз хьана. 1984-йисуз Курхуьрел­ 8-класс акьалтIарайла, а девирда­ еке игьтияж авай пешейрикай сад тир ин­же­нер­ хьунин къарар кьабулуналди­, Харь­ковдин­ некIедин промышленностдин тех­ни­кум­­диз гьахьна. Анаг агалкьунрал­­ди акьал­тIарай чи ватан­эгьли Харьковдин поли­технический институтдик­ экечIна, не­дай-хъвадай шейэрин про­мыш­ленност­дин инженер-кон­струк­тор­вилин пешедин­ сагьиб хьана. Диплом гваз Да­гъустандиз хтай вахт, алатай асирдин 90-йисар, виринра заводарни фабрикаяр агалзавай, пакадин йикъахъ умудлувал тIи­мил авай вахтар тир. А. Мурадалиевади вичин ри­кIе аял вахтарилай авай мурад кьилиз акъудун кьетIна, ДГПУ-да филологвилин пеше къачуна. Гуьгъуьнлай Альфия Велибеговнади РАН-дин ДНЦ-да аспирантурада­ кIелна. Филологиядин илимрин кандидатвилин тIвар къачуна. Тамам 15 йисуз ада Санкт-Петербургдин А.И. Герценан тIварунихъ галай Россиядин педагогвилин гос­университетдин Махачкъалада кардик квай Дагъустандин филиалда доцент яз зегьмет чIугуна.  Ам 50-далай виниз илимдин кIвалахрин сагьиб я.

2012-йисуз Альфия Велибеговнадин кьисметдин чарх мад маса патахъ элкъвена, ада сифтедай къачур пешедай кIвалахдайвал хьана. Конкурсдин бинедаллаз чи ватанэгьли ГЗ-дин (гражданская защита) ва МК-дин (медицина катастроф) Академиядин кьетIен гьалара хуьдай факультетдин деканвиле тайинарна. Чи ватан­эгьлидиз МЧС-дин (гражданвилин оборонадин ва кьетIен гьаларин) колледжда кIелунинни тербиядин ва производстводин кIвалахдин рекьяй директордин заместителвиле кIвалахунни кьисмет хьана. 2019-йисуз Альфия Велибеговнади хсуси колледж (профессиональная образовательная автономная некоммерческая организация «Технический пожарно-спасательный колледж») ачухна.

Рагнеда  Рамалданова