(Эвел — 41-42-нумрайра)
Муртадвал
А) Иман чIурдай ягъунар (инандирмишвилер) [ихьтинбур я]:
…12. Ислам чирун [инкар авун] ва адан гуьгъуьна фин инкар авун. Аллагь-Таалади Къуръанда лагьнва (32-сура, 22-аят, мана): «Вуж я мадни зулумкарди, вичин рикIел вичин Раббидин аятар гъайила, ахпа абурукай патахъ элкъвейдалай?! Гьакъикъатда, Чна а тахсиркаррилай интикъам (а зулумкаррилай кьисас) къахчуда!».
- Пайгъамбаррикай (Аллагьдин салам хьурай чпиз) сад кьванни ва я абуру инсанриз гъанвай затIарикай (яни хабаррикай) сад кьванни инкар авун.
- Аллагьдин ктабда ва Суннада къалурнавай Аллагьдин тIварар ва сифетар (атрибуты) инкар авун: мисал яз, Аллагьдин тамам тир чирвал, къудрат, чан алаз хьун (жизнь), ван хьунин гьисс (слух), акунин гьисс (зрение), калам (речь), регьим (милость), Аршдал хкаж хьун (Вознесение на Трон), адал кьакьан гьалда хьун, сад лагьай цавал эвичIун. [Баян: (…) Аллагьдин Сифетар субутунин карда чIехи кьве къадагъа крарикай яргъаз хьун лазим я: 1 — ухшамишун (араб чIалалди “тамсил”), 2 — тегьер, гьал гун (араб чIалалди“такйиф”):
1.Ухшамишун (“тамсил”) — им Аллагьдин са сифет субутзавай касдихъ ихьтин инандирмишвал хьун я: вичи субутнавай Аллагьдин сифет ухшар яз кьазва бендейрин (халкьнавай затIарин) сифетриз (яни Халикьдинни махлукьатдин сифетар (качества) сад-садаз ухшар яз кьазва (гьисабзава). Им, гьелбетда, батIул ва чIуру инандирмишвал я ва идан гьакъиндай гьам Къуръандинни Суннадин (“самъдин”) ва гьамни акьулдин делилри шагьидвалзава. (…).
2.Тегьер, гьал гун (араб чIалалди “такйиф”) — им Аллагьдин са сифет субутзавай касдихъ ихьтин инандирмишвал хьун я: “Аллагь-Тааладин сифетар гьа ихьтинбур я, ихьтинбур я…” лугьуз, а касди сифетар тайинарзава, маса шейинив гекъигиз, адаз ухшар ийиз. Имни батIул инандирмишвал тирдан гьакъиндай гьам Къуръандинни Суннадин (“самъдин”) ва гьамни акьулдин делилри шагьидвалзава. (…).
(…) Имам Маликавай Къуръандин 20-сурадин 5-аятдин (мана): “(Ам я) — Мергьяматлуди, (Ада) Истиваъ авуна (Аршдал хкаж хьанва, Ам Аршдилай вине ава, Адаз Вичиз лайихлу тирвал)” гьакъиндай, гьикI Ада “истава” (Аршдал хкаж, вине хьун) авуна лагьана хабар кьурла, имамди вичин кьил агъузна, та ам михьиз гьекьеди кьадалди, ахпа лагьана: “Истиваъ малумсуз туш (яни гафунин мана чаз чизва), адан гьал (тегьер) акьулди кьатIузвач (яни гьикI хкаж хьанатIа, акьулди кьатIузвач) ва а кардихъ иман гъун важиблу я, адакай суал гун бидят я (цIийивал я, яни ихьтин суалар Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз), асгьабрин девирда гайиди туш)”. Имам Маликан шейхдилай (муаллимдилай) — Рабигьадилай риваят агакьнава: “Истиваъ — малумсуз туш ва адан гьал (тегьер) акьулди кьатIузвач” (ибур сагьигь асарар я, имам Загьабийди “Аль-Гьулувву” ктабда гъанва). Дугъриданни, абурулай гуьгъуьниз хьайи алимарни гьа и рекьяй фенва. Гьал (тегьер) акьулди кьатIун тийиз хьайила ва Шариатдани адан баян таганвайла, идалди адакай “акьулдин” ва “Шариатдин” кьве делилни къакъатнава ва гьавиляй а кар акъвазарун важиблу я (яни Къуръанда ва Суннада хабар гьикI атанватIа, гьакI кьабулна, и кьве чешмедин сергьятрилай алат тавун, винидихъ тIвар кьунвай чIехи имамри рехъ къалурай жуьре).
Гьавиляй а сифетриз гьал (тегьер) гуникай ва я и кар ийиз гьавалат хьуникай мукъаятвал ва игьтиятвал авуна кIанда. Чир хьухь, вуна а къадагъа кар авуртIа, дугъриданни, вун чпикай ваз хилас (къутармишун) техжедай герек авачир (ягъалмишвилин) еке чуьллериз акъатда. Эгер ви рикIиз шейтIанди а чIуру фикир вегьейтIа ва кушкуш авуртIа, вун ви Раббидихъ чалишмиш хьана кIанда. Гьакъикъатда, Ада вун хуьда (шейтIандин зияндикай, ви рикIиз вегьезвай чIуру фикиррикай) ва вуна Ада ваз эмирнавай кар ая (яни акьулди кьатIун тийизвай, чирвал авачир крарикай гьакI жуван фикирар лугьуз рахамир). Гьам я вун сагъардайди (яни шейтIандин кушкушрикай). Аллагь-Таалади лагьанва (41-сура, 36-аят, мана): “Ва эгер вав шейтIандин патай чIуру футфа (пис хиял) хкIуртIа (акатайтIа), Аллагьдивай вуна хуьнин куьмек тIалаба, гьакъикъатда, Гьам я Вири Ванер Къвезвайди, Вири Чидайди”.
(…) Аллагь-Тааладин сифетрин асул Илагьидин патай я (цавай авудна, ракъурнавайбур я), акьулдиз абурун патахъай чка (везифа, кар) авач (яни Аллагьди Вичи чаз ачухнавай Вичин сифетар чи акьулдивай кьатIуз жезвайди туш, гьавиляй, чна винидихъ къейд авурвал, инсан абуруз вичин акьулдалди баянар хгуз алахъун батIулвал я).
Гьавиляй чна Аллагь-Тааладиз анжах Къуръанди ва Суннади къалурнавай (субутнавай) сифетар субутна кIанда. Имам Агьмада лугьузва: “Аллагьдиз сифетар гана кIанда анжах Ада Вичиз ва я Адан Расулди ганвай сифетралди, Къуръандилай ва гьадисрилай элячI тавуна”. (Килиг: «Аллагьдин ТIварариз ва Сифетриз талукь къайдаяр» ктаб. Ямин Мегьамедов).
- Аллагьди халкьнавай затIариз (творения) илагьивилин (божественный) са бязи ерияр гун. Мисал яз, гъайбди (сокровенное) чизва лугьун, и кIвалах чизвайди тек са Аллагь я. Ада Къуръанда лагьанва (27-сура, 65-аят, мана): «Лагь (вуна, эй Пайгъамбар абуруз): «Чизвач (садазни) — цавара авайбуруз ва чилел алайбуруз гъайб (чуьнуьх тир, чинебан крар) — са Аллагьдилай гъейри! Ва абуру гьич гьиссни ийизвач мус чпел чан хкидатIа (абуруз чизвач чеб сурарай мус къарагъар хъийидатIа — Къияматдин Югъ алукьдай чIавуз)!»»
Илагьивилин ерияр садазни хас туш [са Аллагьдилай гъейри]: я Аллагьдин расулдиз, я малаикриз, я пак ксариз, и делилдиз акси якъин хьун Ислам диндихъ галаз алакъа авай якъин туш.
Б) Иман чукIурдай (разрушающий) кIвалахар
- Аллагьдилай гъейри, мад са нин ятIани вилик сажда авун (пел чилиз ягъун). Аллагьди 41-сурада 37-аятда лагьанва (мана): «Ва Адан делилрикай (Ам сад тирвилин ва къудратлувилин лишанрикай) я — йиф ва югъ (дегиш хьун), рагъ ва варз (экъечIун, хъфин). — Ийимир (куьне) сажда (икрам) я ракъиниз, я вацраз, — сажда ая (куьне) Аллагьдиз, Вичи абур халкьнавай, эгер куьн (гьакъикъатда са) Адаз ибадатзавайбур ятIа! –»
- Аллагьдин тIвар кьунвай затIариз, Къуръандин аятриз ва я Пайгъамбардин (Аллагьдин салават ва салам хьуй вичиз)гьадисриз гьуьрметсузвал къалурун.
- Пак ксариз [ва я салигь ксарин сурариз] (святым) незуьрар ва къурбандар авун, чпин разивал къазанмишунин ният аваз, [инсанри] абурун сурарилай тIаваф (обход) авун ва мсб. Аллагьди Къуръанда лагьанва (4-сура, 48-аят, мана): «Гьакъикъатда, Аллагьди багъишламишдач (гьич садазни) Вичиз (масад) шерик гъун (ширкдикай туба тавуна кьейидаз), ва багъишламишда адалай гъейрибур (амай гунагьар) — Вичиз кIан хьайидаз. Ва ни Аллагьдиз шерик гъайитIа, ада чIехи гунагь къундармишнава». 5-сурадин 72-аятда Аллагьди лагьанва (мана): «Дугъриданни, кафирвалнава чпи «гьакъикъатда, Аллагь — ам, Марйаман хва Маси́гь я» — лагьайбуру, ва Маси́гь-ди лагьана: «Эй, Исраилан несилар! Ибадат ая куьне (са) Аллагьдиз — зи Раббидиз ва куь Раббидиз!» (чи виридан Раббидиз). (Бес), гьакъикъатда, ни Аллагьдиз шерик гъайитIа — адаз Аллагьди Женнет гьарамнава ва адан (хтана акъваздай) чка ЦIай жеда, ва жедач зулумкарриз куьмекчияр (анай къутармишдай)!»
- Суьгьуьрчивал (колдовство), адак акатзава фал вегьин (гадание), жедай кардикай хабар гун (предсказание), нумерология, астрология, суьгьуьрда тун (околдовывание) ва и крариз ухшар затIар ва и кар авунал разивал къалурун. Аллагь-Таалади Къуръанда лагьнва (2-сура, 102-аят, мана): «Ва Сулеймана кафирвалнач (ада суьгьуьр чирнач ва авунач — вучиз лагьайтIа, ам куфр я), амма хьи шейтIанри чпи кафирвал авунва абуру инсанриз суьгьуьр чирзава. — Ва (гьакIни табий хьанва ягьудар) кьве малаикдиз «Гьа́ру́т»-азни «Ма́ру́т»-аз Ба́бил-да (Ба́бил — Иракда са чкадин тIвар я) авуднавай шейиниз (суьгьуьрдиз — имтигьан яз авуднавай Аллагьдин патай). Ва а кьведани чирзавачир гьич садазни, та лугьудалди (кьведани): «Гьакъикъатда чун анжах фитне я — кафирвал ийимир вуна (суьгьуьр чириз)!»»
- Мусурманриз акси яз женг тухузвай кафиррихъ галаз сад хьун ва абуруз [кафирриз] и карда куьмек гун. Аллагьди 5-сурада 51-аятда лагьанва (мана): «Эй, иман гъанвайбур! Кьамир (куьне) «ягьу́дар» ва «наса́раяр» куьмекчияр (терефдарар) яз! Абур чеб чпин куьмекчияр (юлдашар) я («ягьудри» садбуру муькуьбуруз куьмек гузва, гьакIни «насарайри» (хашпарайри) сада-садаз, ва «ягьударни» «насараяр» мусурманриз душманвал авунин карда сад жезва). Ва ни квекай (эй мусурманар) абур куьмекчияр (юлдашар) яз кьуртIа, гьакъикъатда, ам (вич) гьабурукай я (адаз гьабуруз хьиз жаза жеда). Гьакъикъатда, Аллагьди зулумкар ксар дуьз рекьел гъидач!».
(КьатI ама)
Диндин алим Ямин Мегьамедован
редакциядик кваз гьазурнавай
«Кафирвилин тахсир кутун» кIватIалдай
